Η πολυαναμενόμενη απόφαση κόλαφος της ΕΓΕΠΕ για την ίδρυση ΒΙΠΕ στην Βόρεια Εύβοια

Απο:Sofia phgh,Πράσινη Στρουθοκάμηλος

"Η ΕΓΕΠΕ θεωρεί ότι η υποβληθείσα, προς έγκριση ΜΠΕ, με σκοπό την ίδρυση ΒΙΠΕ (βιομηχανικής περιοχής υψηλής όχλησης) στη Βόρεια Εύβοια, έρχεται σε αντίθεση με τις κατευθύνσεις της ισχύουσας νομοθεσίας, όπως τεκμηριώθηκε στα κεφάλαια Α και Β (δεν προβλέπεται από το χωροταξικό σχεδιασμό της περιοχής), καθότι, κατά τη διαδικασία που ακολουθήθηκε, βασικές διατάξεις της κείμενης νομοθεσίας δεν ελήφθησαν υπόψη ή παρερμηνεύτηκαν.
Κατόπιν τούτου, η ΕΓΕΠΕ και προς αποφυγή ενδεχόμενων προβλημάτων που μπορεί να ανακύψουν σε επίπεδο Συμβουλίου της Επικρατείας, εισηγείται:

• Την υλοποίηση των στόχων του χωροταξικού σχεδιασμού για την περιοχή με διασφάλιση της αειφόρου τοπικής ανάπτυξης, συναίνεση της τοπικής κοινωνίας και με προτεραιότητα την αποκατάσταση της σοβαρής περιβαλλοντικής ζημιάς, που έχει συντελεσθεί διαχρονικά, από τις δραστηριότητες «πρώην Σκαλιστήρι» (για την οποία υπόχρεος έναντι της νομοθεσίας για την περιβαλλοντική ευθύνη – Π.Δ. 148/2009 είναι ο φορέας εκμετάλλευσης αυτών), προς όφελος του δημοσίου συμφέροντος και της προστασίας του περιβάλλοντος.
• Την επαναξιολόγηση της πρότασης του επενδυτή, από τις αρμόδιες αδειοδοτούσες υπηρεσίες, λαμβάνοντας υπόψη τις διαπιστώσεις της ΕΓΕΠΕ και το Ν. 3982/11, με επανάληψη της διαδικασίας, συμπεριλαμβανομένης της υποβολής συμπληρωμένης, κατά τις ελλείψεις, της ΜΠΕ.
• Αναστολή κάθε διαδικασίας έκδοσης ΑΕΠΟ, έως την ως άνω επαναξιολόγηση (από τη ΔΕΑΡΘ του ΥΠΕΚΑ).
• Διενέργεια περιβαλλοντικού ελέγχου της διαδικασίας οριοθέτησης του ποταμού Κυμασιώτη και αυτοψία στην περιοχή παραλίας Κυμάσι (δέλτα ποταμού Κυμασιώτη) από την ΕΥΕΠ.
• Διαβίβαση στο ΣΥΓΑΠΕΖ (αρμόδια Αρχή για την εφαρμογή της περιβαλλοντικής ευθύνης ως προς το σημείο της αποκατάστασης της περιβαλλοντικής ζημιάς των εγκαταστάσεων πρώην «Σκαλιστήρι»)"

Αναλυτικά:

ΕΙΔΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΙΑ ΕΠΙΘΕΩΡΗΣΗΣ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝΤΟΣ ΚΑΙ ΕΝΕΡΓΕΙΑΣ

ΑΘΗΝΑ 07/12/2011 Αρ. Πρωτ. 2726

Θέμα:    Έλεγχος υπόθεσης ίδρυσης Βιομηχανικής Περιοχής (ΒΙ.ΠΕ) στην περιοχή Μαντουδίου

Σχετ.:     (α) Το με α.π. 45842/28.11.2011 έγγραφο της Διεύθυνσης Χωροταξίας του ΥΠ.Ε.Κ.Α. (α.π. ΕΓΕΠΕ  2666/29.11.2011)

                (β) Το με α.π. 74738/2828/30.11.2011 έγγραφο Δασαρχείου Λίμνης Ευβοίας (α.π. ΕΓΕΠΕ 2672/30.11.2011)

                (γ) το με α.π. Φ/Α.5.33/15707/1298/11.11.2011 έγγραφο του Υπ. Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας (Γεν. Δ/νση Στήριξης Βιομηχανίας) προς ΔΕΑΡΘ και Δ/νση Χωροταξίας ΥΠΕΚΑ (α.π. ΕΓΕΠΕ 2598/18.11.2011)

                (δ) Το με α.π. 9765/ΑΜ/βφ/31.10.2011 της εταιρείας ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ προς την Ειδική Γραμματεία Επιθεώρησης Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΕΓΕΠΕ) (α.π. ΕΓΕΠΕ 2490/03.11.2011)

                (ε) Το α.π. 2231/17.10.2011 έγγραφο της ΕΓΕΠΕ

(στ) η από 23.09.2011 επιστολή Πρωτοβουλίας Φορέων της βόρειας Εύβοιας ενάντια στη ΒΙΠΕ (α..π. ΕΓΕΠΕ 2240/23.09.2011) προς τα Υπουργεία ΠΕΚΑ και Ανάπτυξης.

(ζ) η από 7.08.2011 Ένσταση-διαμαρτυρία κατοίκων του Δήμου Μαντουδίου-Λίμνης-Αγίας Άννας

(η) η από 30.08.2011 τεκμηρίωση της Πρωτοβουλίας κατοίκων του Δήμου Μαντουδίου-Λίμνης-Αγίας Άννας για την απόρριψη της αιτηθείσας χωροθέτησης ΒΙΠΕ στη Βόρεια Εύβοια

(θ) η από 22.09.2011 επιστολή της Πρωτοβουλίας κατοίκων βόρειας Εύβοιας ενάντια στη ΒΙΠΕ προς τον Υπουργό ΠΕΚΑ (α.π. ΕΓΕΠΕ 2231/22.09.2011)

(ι) η με α.π. Δ5-ΗΛ/Γ/Φ28/201Π/813/9193/9.06.2010 άδεια παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας ισχύος 1160 MW_e με καύσιμο φυσικό αέριο.

(ια) το με α.π. 89760/715/25.10.2011 έγγραφο της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας, με το οποίο διαβιβάστηκαν στην ΕΓΕΠΕ στοιχεία του φακέλου κατά τη διαδικασία δημοσιοποίησης της ΜΠΕ και γνωμοδότησης του Περιφερειακού Συμβουλίου  (α.π. ΕΓΕΠΕ 2445/26.10.2011)

(ιβ) το με α.π. 2598/29.11.2011  έγγραφο της ΕΓΕΠΕ σε απάντηση των παραπάνω (γ) και (δ) σχετικών

(ιγ) η με α.π. ΕΓΕΠΕ 2695/02.12.2011 επιστολή Προέδρου Τοπικού Συμβουλίου της Δημοτικής Κοινότητας Λίμνης

(ιδ) η από 02.12.2011 επιστολή Εξωραϊστικού Συλλόγου Σαρακήνικου-Βλαχιάς Ευβοίας (α.π. ΕΓΕΠΕ 2682/02.12.2011)

(ιε) η από 21.11.2011 επιστολή Αγροτικών Φορέων Μαντουδίου (α.π. ΕΓΕΠΕ 2726/07.12.2011)

(ιστ) η από 02.12.2011 τηλεομοιοτυπική επιστολή κας Μπατσακούτσα Κατερίνας προς Υπουργό ΠΕΚΑ (α.π. ΕΓΕΠΕ 2693/02.12.2011)

(ιζ) η από 02.12.2011 τηλεομοιοτυπική επιστολή κ. Ιωαννίδη Μενελάου, Προέδρου Εξ. Πολιτ. Συλλόγου Σαρακήνικου Βλαχιάς Ευβοίας προς τον Υπουργό ΠΕΚΑ (α.π. ΕΓΕΠΕ 2686/02.12.2011)

(ιη) το από 07.12.2011 Υπόμνημα Διαμαρτυρίας των Συλλόγων (α) Επαγγελματιών Παραλίας Αγίας Άννας «Άγιος Βασίλειος», (β) Περιβάλλον και Πολιτισμός «kireas.org» και (γ) της Πρωτοβουλίας Κατοίκων Βόρειας Εύβοιας ενάντια στη ΒΙΠΕ προς τον Υπουργό ΠΕΚΑ και την ΕΓΕΠΕ (α.π. ΕΓΕΠΕ 2719/07.12.2011) 

Αφορμή του παρόντος ελέγχου υπήρξαν τα υπομνήματα και ενστάσεις κατά της ίδρυσης ΒΙΠΕ στο Μαντούδι Εύβοιας που υποβλήθηκαν στο Γραφείο Υπουργού και στην ΕΓΕΠΕ [(στ), (ζ), (η) και (θ) σχετικά], από Συλλόγους  κατοίκων και φορείς της περιοχής.

Η Ειδική Γραμματεία Επιθεώρησης Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΕΓΕΠΕ), σε εφαρμογή των διατάξεων των Ν. 3818/2010 (άρθρο 6), 4014/2011, 2947/2001 (άρθρο 9), καθώς και του ΠΔ 165/2003, προέβη στην εξέταση της υπόθεσης (ίδρυση της ΒΙΠΕΒΕ) επί της διαδικασίας και της ουσίας με σκοπό την άμεση αντιμετώπιση τυχόν μη σύννομων πρακτικών, ώστε να διασφαλισθεί η προστασία του περιβάλλοντος και η αειφόρος ανάπτυξη.

Η ΕΓΕΠΕ, με το (ε) σχετικό της, διατύπωσε τις καταρχήν επιφυλάξεις της ως προς το σύννομο της διαδικασίας που αφορά στην εγκατάσταση της εν λόγω ΒΙΠΕ και ζήτησε, από τις αρμόδιες υπηρεσίες, τα επιπρόσθετα αναγκαία στοιχεία, προκειμένου να προβεί σε λεπτομερέστερο έλεγχο.

Η αντιμετώπιση του ως άνω (ε) σχετικού από αποδέκτες του, προκάλεσε το (ιβ) σχετικό, με το οποίο η ΕΓΕΠΕ έδωσε τις αναγκαίες απαντήσεις με σκοπό «την άρση κάθε ενδεχόμενης έλλειψης πληροφόρησης επί των θεμάτων της ισχύουσας σχετικής νομοθεσίας (ή παρερμηνείας της), αφετέρου την βέλτιστη αντιμετώπιση του υπό εξέταση θέματος, σε πλαίσιο τεκμηρίωσης, αντικειμενικότητας και σεβασμού προς την νομοθεσία και τους θεσμούς».

Με το ίδιο έγγραφο [(ιβ) σχετικό], η ΕΓΕΠΕ ζήτησε την επικαιροποίηση των απόψεων του Δασαρχείου Λίμνης, στοιχεία για τον ποταμό Κυμασιώτη (που διασχίζει την περιοχή της προβλεπόμενης ΒΙΠΕ) και για ζητήματα γειτνίασης της εν λόγω ΒΙΠΕ με περιοχή NATURA.

Η ΕΓΕΠΕ προέβη, στη συνέχεια, στον έλεγχο του συνόλου των στοιχείων που της περιήλθαν [σχετικά (α) Δ/νσης Χωροταξίας, (β) Δασαρχείου Λίμνης, (δ) της ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ και (ια), (ιγ) και (ιδ)] και επικεντρώθηκε στα ζητήματα που σχετίζονται με την εν λόγω ΒΙΠΕ.

Μετά την ολοκλήρωση του ελέγχου η ΕΓΕΠΕ κρίνει ότι η ίδρυση μιας οργανωμένης βιομηχανικής περιοχής για την υποδοχή δραστηριοτήτων υψηλής όχλησης (ΒΙΠΕ) στην περιοχή Μαντουδίου (με τα χαρακτηριστικά που περιγράφονται στη σχετική ΜΠΕ), πέρα από τα διατυπωμένα από κάθε πλευρά, τοπικά ή επιχειρηματικά συμφέροντα, δεν αντιμετωπίστηκε από τις αρμόδιες υπηρεσίες με τρόπο υπεύθυνο, ολοκληρωμένο και σε πλήρη συμμόρφωση με την κείμενη νομοθεσία και τις ιδιαιτερότητες της περιοχής.

Τούτο προκύπτει σαφώς από την τεκμηρίωση, που ακολουθεί, και διατυπώνεται αναλυτικά στις εξειδικευμένες διαπιστώσεις και εισηγήσεις της.

Η θέση αυτή της ΕΓΕΠΕ διερμηνεύει και υποστηρίζει την πολιτική βούληση του ΥΠΕΚΑ και του Υπ. Ανάπτυξης, Ανταγωνιστικότητας και Ναυτιλίας, όπως εκδηλώθηκε και με την πρόσφατη ψήφιση των Ν. 4014/2011 και 3892/2011, στο πλαίσιο μιας ισόρροπης ανάπτυξης, όπου ενσωματώνεται η περιβαλλοντική διάσταση με τη θέσπιση των αναγκαίων μέτρων, όρων και διαδικασιών για την αξιολόγηση και εκτίμηση των επιπτώσεων που ενδέχεται να έχουν στο περιβάλλον, με σκοπό την προώθηση της αειφόρου ανάπτυξης και ενός υψηλού επιπέδου προστασίας του περιβάλλοντος.

Α. Διαδικασία

1.       Η ΜΠΕ, για ίδρυση ΒΙΠΕ, έκτασης 783,7 στρ., στην Βόρεια Εύβοια (Βιομηχανική περιοχή για μονάδες υψηλής όχλησης) υποβλήθηκε το Μάιο 2010, σύμφωνα με το Ν.  2545/97 (ΦΕΚ 254 Α’/15.12.1997) στη βάση της ανάγκης οργάνωσης των παλαιών εγκαταστάσεων Σκαλιστήρη για την επεξεργασία του τοπικού ορυκτού πλούτου (λευκολίθου) και τη δημιουργία ενός αεριοστροβιλικού Θερμοηλεκτρικού Σταθμού (εφεξής, ΘΗΣ) φυσικού αερίου (αναμένεται να προσελκύσει και άλλες βιομηχανικές μονάδες υψηλής όχλησης σύμφωνα με τη σελ. 64 της ΜΠΕ).

                Ειδικότερα, η εν λόγω ΜΠΕ αφορά σε χώρους βιομηχανικής παραγωγής και συναφών υπηρεσιών, λιμενική ζώνη (στην παραλία Κυμάσι) εξυπηρέτησης της βιομηχανικής παραγωγής, υπόγειο δίκτυο αγωγών σύνδεσης της ΒΙΠΕ με τη λιμενική ζώνη (μεταφορά και απόρριψη θαλάσσιου νερού ψύξης του ΘΗΣ, πιθανόν μεταφορά πετρελαίου για βιομηχανική χρήση).    

2.       Επί της ΜΠΕ γνωμοδότησαν, καταρχήν, όλες οι συναρμόδιες, κατά το νόμο, υπηρεσίες και στις 23.06.2011 ολοκληρώθηκε η διαδικασία εξέτασής της από την αρμόδια Επιτροπή Υπ. Ανάπτυξης και ΥΠΕΚΑ ως προς την τυπική και ουσιαστική πληρότητας του φακέλου της ΒΕΠΕ, σύμφωνα με τις διατάξεις του Ν.  2545/97 και διαβιβάστηκε, για δημοσιοποίηση, στο Περιφερειακό Συμβούλιο Στερεάς Ελλάδας, το οποίο γνωμοδότησε στις 14 Σεπτεμβρίου 2011.

3.       Η Επιτροπή δεν έλαβε υπόψη της ότι από τις 17.06.2011 είχε ήδη τεθεί σε ισχύ ο Ν. 3982/11 (ΦΕΚ 143 Α’/11) για την Ανάπτυξη Επιχειρηματικών Πάρκων (οργανικά ολοκληρωμένο σύνολο δομών, υπηρεσιών και υποδομών κατά το άρθρο 41, παρ. 1), σύμφωνα με τον οποίο «Αιτήσεις για καθορισμό ΒΕΠΕ που υποβλήθηκαν μέχρι τη δημοσίευση του παρόντος νόμου, για τις οποίες δεν έχουν ολοκληρωθεί οι διαδικασίες καθορισμού, αξιολογούνται και εξετάζονται σύμφωνα με τις διατάξεις του παρόντος νόμου με τα δικαιολογητικά που έχουν υποβληθεί και τη διαδικασία που προβλέπεται στα άρθρα 3−5 του ν. 2545/1997» (Μεταβατικές διατάξεις, άρθρο 63, παρ. 2.).

4.       Ως εκ τούτου η ΜΠΕ δεν αξιολογήθηκε ως προς το είδος των δηλούμενων δραστηριοτήτων της επιχειρούμενης ΒΙ.ΠΕ. (εν προκειμένω εξορυκτική και μεταλλευτική δραστηριότητα και ηλεκτροπαραγωγή) προκειμένου να καθορίσει με ορθότητα την αντιστοιχία αυτών με τον κατάλληλο τύπο Επιχειρηματικού Πάρκου (ΕΠ) (όπως οριοθετείται, πολεοδομείται και οργανώνεται, κατά το άρθρο 44 του Ν. 3982/11 «Χώροι οργάνωσης Επιχειρηματικών Πάρκων» και ως προς τις προϋποθέσεις που τίθενται με το άρθρο 44 αυτού) και δεν έλαβε υπόψη ότι στην ευρύτερη περιοχή δεν υπάρχει συγκέντρωση βιομηχανικών δραστηριοτήτων, παρά μόνο μία ανενεργή από το 1999 (παραγωγής διπύρου μαγνησίας και πυρίμαχων πλίνθων, εγκαταλελειμμένη και πλήρως απαξιωμένη) και ότι χαρακτηρίζεται από εκτεταμένες γεωργικές καλλιέργειες, δασικές και τουριστικές δραστηριότητες (εξαιρετικά ανεπτυγμένες στην ευρύτερη περιοχή και στην παραλία Αγίας Άννας).

5.       Η Επιτροπή θεώρησε ότι η υπόψη ΒΙΠΕ δεν εμπίπτει στις διατάξεις της ΥΑ 107017/2006 (ΦΕΚ 1225 Β’/06) «Εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων ορισμένων σχεδίων και προγραμμάτων, σε συμμόρφωση με τις διατάξεις της οδηγίας2001/42//ΕΚ «σχετικά με την εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων ορισμένων σχεδίων και προγραμμάτων» του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 27ης Ιουνίου 2001» και δεν απαίτησε περιβαλλοντικό προέλεγχο (προκειμένου να κριθεί αν απαιτείται και εκπόνηση Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων (Σ.Μ.Π.Ε.), παρά το ότι οι δηλούμενες στην ΜΠΕ δραστηριότητες εμπίπτουν στα συγκεκριμένα σχέδια ή προγράμματα (Παράρτημα ΙΙ αυτής).

6.       Επιπρόσθετα δεν αξιολογηθήκαν προφανείς ελλείψεις της ΜΠΕ σύμφωνα με τις απαιτήσεις της ΚΥΑ 69269/5387/90 (ΦΕΚ 678Β) για δραστηριότητες Υποκατηγορίας Α1 της ΚΥΑ 15393/2332/2002 (ΦΕΚ 1022Β) όπως είναι η εν λόγω ΒΙΠΕ (ενδεικτικά υδρογεωλογική μελέτη, πίνακες με στοιχεία κατανάλωσης καυσίμων, εκπομπών ατμοσφαιρικών ρύπων, υγρών αποβλήτων κ.ά., μοντέλο διασποράς των αερίων εκπομπών, κλπ.) δεδομένου ότι η ΒΙΠΕ εξετάστηκε ως απομονωμένος υποδοχέας δραστηριοτήτων αγνώστου είδους, μεγέθους και αναμενόμενων περιβαλλοντικών επιπτώσεων και συνεπώς κρίθηκε μόνο ως προς τις επιπτώσεις των γηπέδων και των βασικών κτιρίων, ενώ η εξέταση των επιπτώσεων από τη λειτουργία των δραστηριοτήτων παραπέμπεται στο μέλλον. 

7.       Επιπρόσθετα δεν ελήφθησαν υπόψη: 

7.1.              Οι χωροταξικές προβλέψεις για τη βιομηχανική ανάπτυξη της Στερεάς Ελλάδας (Ειδικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης για τη Βιομηχανία) στις οποίες δεν περιλαμβάνεται η Βόρεια Εύβοια και το «Εθνικό Πρότυπο Χωροταξικής Οργάνωσης της Βιομηχανίας» στη Βόρεια Εύβοια (συνοδεύει το ως άνω Πλαίσιο, απεικονίζει άξονες, πόλους και περιοχές βιομηχανικής ανάπτυξης), το οποίο απεικονίζει ένα και μόνο πόλο, που αφορά στις εξορυκτικές δραστηριότητες της περιοχής Μαντουδίου–Λίμνης.

7.2.              Οι χωροταξικές κατευθύνσεις για την υφιστάμενη κλαδική φυσιογνωμία του Ν. Εύβοιας (Παράρτημα Ι, του Ειδικού Χωροταξικού Πλαισίου για τη Βιομηχανία), «Η υφιστάμενη κλαδική φυσιογνωμία του Νομού (πόλος με μητροπολιτικές δραστηριότητες και με ευρύτερη ολοκλήρωση), ταυτόχρονα συνεκτική και διευρυμένη, δεν απαιτεί κάποια άλλη παρέμβαση πλην της στήριξης της διατήρησης αυτού του χαρακτήρα...».

7.3.              Η ΚΥΑ 13727/724-ΦΕΚ Β/1087/2003 («Αντιστοίχηση των κατηγοριών των βιομηχανικών και βιοτεχνικών δραστηριοτήτων με τους βαθμούς όχλησης που αναφέρονται στα πολεοδομικά διατάγματα»), σύμφωνα με την οποίαη κατασκευή προϊόντων από μη μεταλλικά  ορυκτά κατατάσσεται στις δραστηριότητες μέσου βαθμού όχλησης (πυρίμαχα κεραμικά προϊόντα ή οποιοδήποτε άλλο συναφές προϊόν, πλην τσιμέντου και αμιαντοτσιμέντου). Αντίθετα η εγκατάσταση ΒΙΠΕ κρίθηκε στη βάση του μεγέθους του προβλεπόμενου Θερμοηλεκτρικού Σταθμού φυσικού αερίου (εφεξής, ΘΗΣ), ισχύος 1160 MW_e (θα τροφοδοτεί τα παρακείμενα, ανενεργά, ορυχεία και την ανενεργή μονάδα διαπύρου μαγνησίας).

7.4.              Το Ειδικό Χωροταξικό Πλαίσιο για τη Βιομηχανία, ως προς τη χωροθέτηση ενός ΘΗΣ τέτοιας ισχύος, που ανατρέπει την κλαδική φυσιογνωμία της περιοχής, καθιστώντας το Μαντούδι ένα από τα μεγαλύτερα ενεργειακά κέντρα της Ελλάδας, σε βάρος των άλλων χρήσεων της περιοχής και έρχεται σε αντίθεση με τον υφιστάμενο χωροταξικό σχεδιασμό (σε επίπεδο χώρας, περιφέρειας και νομού).

7.5.              Η προτεινόμενη ισχύς του ΘΗΣ, η οποία υπερκαλύπτει κατά πολύ την απαιτούμενη ισχύ για τη λειτουργία, τόσο των παρακείμενων (ανενεργών σήμερα) δραστηριοτήτων, όσο και των όποιων μελλοντικών δραστηριοτήτων προς εγκατάσταση στη ΒΙΠΕΒΕ (σελ. 7 της ΜΠΕ), καθώς και την προσέλκυση στη ΒΙΠΕ «βιομηχανιών ανάλογου χαρακτήρα» η βαρύτητα των οποίων δεν είναι δυνατό να προβλεφθεί (σελ. 7 της ΜΠΕ).

7.6.              Η σύνδεση του ΘΗΣ με τις ανενεργές δραστηριότητες,  η οποία φαίνεται να εξυπηρετεί αποκλειστικά λόγους που σχετίζονται με τη χωροθέτηση της ΒΙΠΕ (σελ. 8 της ΜΠΕ, απουσία εναλλακτικών θέσεων)

7.7.              Το γεγονός ότι για την τροφοδοσία του ΘΗΣ με θαλασσινό νερό ψύξης (σελ. 86 της ΜΠΕ) θα απαιτηθούν αγωγοί μεταφοράς διαμέτρου πλέον των 3 μέτρων (αν και εκτιμάται ότι η παροχή έχει υποεκτιμηθεί έως και κατά 50%). 

7.8.              Η απαίτηση για την αντιμετώπιση των ανενεργών εγκαταστάσεων πρώην Σκαλιστήρη ως νέων δραστηριοτήτων από πλευράς χρήσεων γης (με ότι αυτό σημαίνει σε επίπεδο περιβαλλοντικής αδειοδότησης).

7.9.              Η ουσιαστική εξέταση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων σημαντικών «συνοδών» έργων  και παράπλευρων απαιτούμενων παρεμβάσεων (οριοθέτηση του Κυμασιώτη, κατάργηση του δρόμου Μαντουδίου-Πηλίου, κλπ.)

7.10.           Η ΜΗ συμβατότητα της ΒΙΠΕ με τις διατάξεις του Ειδικού πλαισίου χωροταξικού σχεδιασμού και αειφόρου ανάπτυξης για τον τουρισμό (ΥΑ 24208 (ΦΕΚ 1138Β))

7.11.           Οι τυχόν επιπτώσεις της ΒΙΠΕ στην γειτνιάζουσα περιοχή «NATURA 2000», η οποία δεν αναφέρεται καν στη ΜΠΕ.

Β.  Συμβατότητα της ΒΙΠΕ [Δ/νση Χωροταξίας ΥΠΕΚΑ (α) σχετικό]

1.       Η τεκμηρίωση της συμβατότητας της ΒΙΠΕ με τις χρήσεις γης της περιοχής, λόγω της συγκέντρωσης υφιστάμενων μονάδων της πρώην ιδιοκτησίας Σκαλιστήρη («ο αιτούμενος βιομηχανικός υποδοχέας νομιμοποιείται να ιδρυθεί δεδομένου ότι η συγκέντρωση των μονάδων της πρώην ιδιοκτησίας Σκαλιστήρη αποτελεί εν δυνάμει περιοχή για την οργάνωση βιομηχανικού υποδοχέα»), και της ανάγκης εκμετάλλευσης των φυσικών ορυκτών πόρων της ευρύτερης περιοχής (περιοχής «Λίμνης – Μαντουδίου») δεν ευσταθεί, καθότι πρόκειται για μεμονωμένη εγκατάσταση, ανενεργή και εγκαταλελειμμένη από πλέον της 10ετίας, και καθότι δεν προβλέπεται εγκατάσταση ΒΕΠΕ για μονάδες υψηλής όχλησης από τις διατάξεις του Χωροταξικού Σχεδιασμού για τη Βόρεια Εύβοια.

2.       Αντίστοιχα, δεν ευσταθεί και η άποψη ότι «λόγω του ότι πρόκειται για οργάνωση υφιστάμενων εγκαταστάσεων, τα κριτήρια του άρθρου 8 του Πλαισίου (του Ειδικού Πλαισίου Χωροταξικού Σχεδιασμού και Αειφόρου Ανάπτυξης για τη Βιομηχανία) παρέλκουν. Εξάλλου στο ίδιο άρθρο αναφέρεται ότι «συνεκτιμώνται θετικά, χωρίς η έλλειψή τους να λειτουργεί δυσμενώς, με εξαίρεση τις περιπτώσεις που αναφέρεται κάτι διαφορετικό»», καθώς, αφενός πρόκειται για μεμονωμένη εγκατάσταση, ανενεργή και εγκαταλελειμμένη από πλέον της 10ετίας, αφετέρου, σύμφωνα με το άρθρο 44, παρ. 6, του Ν. 3982/11 «πρέπει να πληρούνται τα κριτήρια που αναφέρονται στο άρθρο 8 του Ειδικού Πλαισίου…. για χώρους που προορίζονται για την ανάπτυξη Ε.Π.» 

3.       Ακόμη και στην περίπτωση που υπήρχε συγκέντρωση υφιστάμενων ενεργών εξορυκτικών και μεταλλευτικών δραστηριοτήτων, με την προοπτική να υποστηρίζονται από έναν ΘΗΣ απαιτούμενης ισχύος, δεν στοιχειοθετείται η εγκατάσταση ΒΙ.ΠΕ. (ή με την ορολογία του Ν. 3982/11 Επιχειρηματικού Πάρκου τύπου Α) αλλά μόνο η εγκατάσταση ΒΙ.ΠΑ. (με την ορολογία του Ν. 3982/11 Επιχειρηματικού Πάρκου τύπου Β ή Επιχειρηματικού Πάρκου Ειδικού Τύπου).

4.       Δεν ευσταθεί η άποψη «εξετάζεται μόνο η ΜΠΕ του έργου της ΒΕΠΕ και όχι των εγκαταστάσεων που θα εγκατασταθούν εντός αυτής…» όταν θεωρείται δεδομένη η εγκατάσταση σε αυτήν του ΘΗΣ και όταν η σκοπιμότητα ίδρυσής της στοχεύει στο «να ενισχυθεί η συμπληρωματική δικτυακή λειτουργία των δύο Λίμνη – Μαντούδι, ώστε να μεγεθυνθεί η τοπική υποδομή για να προωθήσει εξειδικευμένες παρεμβάσεις που θα αξιοποιούν την εμπειρία του σχολάζοντος, από τη διαρκούσα βιομηχανική κρίση, ανθρώπινου δυναμικού. Η ανάπτυξη του τουρισμού όλων των τύπων επιδιώκεται ιδιαιτέρως». 

5.       Αναγνωρίζει την αναγκαιότητα λειτουργίας των εγκαταστάσεων επεξεργασίας του λευκολίθου, υπό το καθεστώς ενός οργανωμένου υποδοχέα, αλλά δε θεωρεί απαραίτητη την υποβολή ΜΠΕ, παρά τις ενδεχόμενες σημαντικές επιπτώσεις στο περιβάλλον ενώ τεκμηριώνει τον αποσυσχετισμό των σημαντικών περιβαλλοντικών επιπτώσεων (εκ των ήδη δηλούμενων πρώτων μονάδων που ο υποδοχέας θα δεχθεί) από τις περιορισμένες περιβαλλοντικές επιπτώσεις που προκύπτουν από την κατασκευή των έργων υποδομής του ΒΙΠΕ (ετεροχρονισμένος έλεγχος περιβαλλοντικών επιπτώσεων δραστηριοτήτων), αναφέροντας (προβλέψεις της Η.Π. 15393/2332/2002) ότι «η εξέταση της ΒΕΠΕ τώρα και των βιομηχανικών μονάδων μεταγενέστερα (και με όλα τα απαραίτητα στοιχεία για τη λειτουργία και τις επιπτώσεις τους) δεν είναι παράλειψη, αλλά υποχρέωση που απορρέει από συγκεκριμένη νομοθεσία.» (παρ. 3 δεύτερο εδάφιο).

6.       Ισχυρίζεται ότι «Οι ΒΕΠΕ, …δεν υπόκεινται σε διαδικασία ΣΜΠΕ, αλλά σε ΜΠΕ. Η εξαίρεση από την υποχρέωση ΣΜΠΕ προκύπτει από το Παράρτημα Ι της απόφασης 107017/2006, όπου οι ΒΕΠΕ δεν περιλαμβάνονται στα σχέδια για τα οποία εφαρμόζεται η απόφαση.» χωρίς να λάβει υπόψη το Παράρτημα ΙΙ,  εδ. 5 της 107017/2006 απόφασης που προβλέπει την υποχρέωση υποβολής Σ.Μ.Π.Ε. για συγκεκριμένα σχέδια ή προγράμματα που σχετίζονται απολύτως με τις δηλούμενες κατ’ αρχήν δραστηριότητες της επιχειρούμενης ΒΙ.ΠΕ [πίνακες 1-10 του Παραρτήματος Ι της ανωτέρω Α.Η.Π. 15393/2332/5.8.2002 (ΦΕΚ Β’ 1022/05.08.2002)]

7.       Η συμβατότητα εγκατάστασης του ΘΗΣ στηρίζεται [(α) σχετικό] σε γενικόλογες αναφορές του περιφερειακού Πλαισίου (ΠΠΧΣΑΑ), σε ΑΠΕ, ήπιες μορφές ενέργειας και ενθάρρυνση της συμπαραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας για όλες τις μεγάλες ενεργοβόρες βιομηχανίες, όταν είναι προφανές ότι η ΘΗΣ, ισχύος 1160 MW_e με κατανάλωση φυσικού αερίου δεν είναι ΑΠΕ ούτε ήπια μορφή ενέργειας.

8.       Το μόνο στοιχείο στο οποίο θα μπορούσε να στηριχθεί η συμβατότητα του ΘΗΣ με το ΠΠΧΣΑΑ είναι η προβλεπόμενη ενθάρρυνση της συμπαραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας για όλες τις μεγάλες ενεργοβόρες βιομηχανίες, το οποίο, από τα διαθέσιμα στοιχεία δεν προκύπτει για τον ΘΗΣ, δεδομένου ότι πρόκειται για μονάδα παραγωγής μόνο ηλεκτρικής ενέργειας (τουλάχιστον με βάση την ΜΠΕ και την άδεια παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας που εκδόθηκε, με το (ι) σχετικό), και η οποία δεν εντάσσεται στα πλαίσια της συμπαραγωγής ενέργειας που προβλέπει ο Ν. 3734/2009 (ΦΕΚ 8 Α’/28-01-2009) για ΣΗΘ). Σε κάθε περίπτωση, ακόμη και αν επρόκειτο για μονάδα συμπαραγωγής, οι απαιτήσεις ηλεκτρικής ενέργειας των εγκαταστάσεων Σκαλιστήρη θα μπορούσαν να καλυφθούν από ΘΗΣ πολύ μικρότερης ισχύος και χωρίς βεβαίως να απαιτείται η δημιουργίας μιας ΒΙΠΕ επί τούτου. 

[σημειώνεται επίσης ότι τόσο το Γενικό Πλαίσιο Χωροταξικού Σχεδιασμού (ενότητα Β2 – υποδομές ενέργειας, σελ. 2282 ΦΕΚ), όσο και το ΠΠΧΣ Στερεάς Ελλάδας (στην εξειδίκευσή του για το Νομό Εύβοιας) προσδιορίζουν για την ηλεκτροπαραγωγική δραστηριότητα την περιοχή Αλιβέρι (θερμική) και για την νότια Εύβοια (υπό ανάπτυξη ζώνη αιολικών πάρκων)]

9.       Δεν αναφέρονται βασικές κατευθύνσεις του Χωροταξικού Σχεδιασμού για την περιοχή, σύμφωνα με τις οποίες, μεταξύ άλλων:

9.1.              κατεύθυνση διαχείρισης, από το Π.Π.Χ.Σ. Στερεάς Ελλάδας, είναι, μεταξύ άλλων, η «Υιοθέτηση συγκεκριμένων τρόπων παραγωγικής διαδικασίας των αναγκαίων χρήσεων γης (π.χ. εξόρυξη, βιομηχανία), ώστε να δημιουργούνται ελάχιστες έως καθόλου αρνητικές επιπτώσεις.»

9.2.              για τη Βόρεια Εύβοια (Περιφερειακό Χωροταξικό Πλαίσιο Στερεάς Ελλάδας) δεν προβλέπεται η ανάπτυξη δραστηριοτήτων υψηλής όχλησης και για το Μαντούδι Εύβοιας προβλέπεται αγροτουρισμός–οικοτουρισμός(Πίνακας σελίδας 20412 ΦΕΚ Β’ 1469/2003),

9.3.              για την ευρύτερη περιοχή Βόρειας Εύβοιας (Ειδικό Χωροταξικό Πλαίσιο για το Τουρισμό) ως συγκριτικό πλεονέκτημα αναγνωρίζεται ο αναξιοποίητος φυσικός πλούτος και ο τουρισμός, ενώ ειδικότερα για τις ζώνες Β2 (σελίδα 14349 ΦΕΚ) στον Ηπειρωτικό χώρο και στις «Παράκτιες περιοχές και νησιά» [Κατηγορία (Ε)] «οι παράκτιες περιοχές και νησιά» ορίζονται «σε χερσαία ζώνη πλάτους 350 μέτρων από την γραμμή αιγιαλού και για το σύνολο της εδαφικής περιφέρειας των νήσων» και στις οποίες, με ρητή διατύπωση, συμπεριλαμβάνεται και η Εύβοια και ισχύουν οι προβλέψεις της παραγράφου Ε.2 «-Ο περιορισμός της δημιουργίας νέων εγκαταστά­σεων – χρήσεων μη συμβατών με την τουριστική δρα­στηριότητα (ιδίως βιομηχανικές / βιοτεχνικές εγκατα­στάσεις χονδρικού εμπορίου, εμπορικές εκθέσεις, κτίρια και γήπεδα αποθήκευσης, γραφεία, κτίρια περίθαλψης, πρατήρια καυσίμων)…»,

9.4.              η περιοχή «Όρος Καντήλι - Κοιλάδα Προκοπίου - Δέλτα Κηρέα», δηλαδή ολόκληρη η ευρύτερη περιοχή του αιτούμενου υποδοχέα (Π.Π.Χ.Σ. Στερεάς Ελλάδας) περιλαμβάνεται σε πίνακα δικτύου NATURA 2000, με 21 επιλεγμένες περιοχές της Στερεάς Ελλάδας (παρ. Δ.3.4 «Διαχείριση φυσικού και πολιτιστικού περιβάλλοντος» και στην ενότητα Διαχείριση τοπίων και βιοποικιλότητας) και χαρακτηρίζεται ως «περιοχή  περιβαλλοντικής  ευαισθησίας», καθώς επίσης ότι στον Επιστημονικό  κατάλογο του δικτύου είχε προταθεί ως NATURA 2000 με κωδικό Α2420000/3 [προσδιορισμός κατηγορίας (δ), δηλαδή ειδική περιοχή με εξορυκτικές δραστηριότητες],

Το (α) σχετικό αρκείται στην αναφορά ότι η γειτνίαση της ΒΙΠΕ με περιοχή ΦΥΣΗ 2000 συνεκτιμάται, στη βάση άποψης της Δ/νσης Περιβ/κού Σχεδ/μού του ΥΠΕΚΑ, η οποία επίσης αρκείται στο γεγονός ότι ο χώρος εγκατάστασης της ΒΙΠΕ είναι εκτός ορίων περιοχών ΦΥΣΗ 2000 (α.π. 141829/3252/11.11.2010) και αδιαφορεί αν είναι δίπλα ή σε απόσταση χιλιομέτρων, και αυτό ανεξάρτητα από την έναρξη ισχύος των διατάξεων του Ν. 4014/2011 για «υποχρεωτική οικολογική αξιολόγηση» (σελ. 2, εδάφιο με α/α 1). 

Γ. Άλλα ζητήματα

1.       Σε απάντησε του (ε) σχετικού της ΕΓΕΠΕ, το Δασαρχείο Λίμνης Ευβοίας επιβεβαίωσε, με το (β) σχετικό, την ισχύ του με α.π. 60833/1395/02.08.2010 εγγράφου του (γνωμοδότησή του για την εγκατάσταση της ΒΙΠΕΒΕ) επισημαίνοντας ότι το με α.π. 4058/23.09.2010 έγγραφο έχει συνταχθεί από την Προϊσταμένη του Αρχή.

Η ΕΓΕΠΕ διαπίστωσε ότι υπάρχει σύμφωνη γνώμη και από τις δύο υπηρεσίες μόνο ως προς το χαρακτήρα των τεσσάρων ενοτήτων της περιοχής που προορίζεται ως χώρος υποδοχής της ΒΙΠΕΒΕ όπου ειδικότερα αναφέρονται οι περιοχές που διέπονται από τις διατάξεις περί δασών νόμων και διαταγμάτων, όπως ακολούθως:

o        Έκταση 59 στρ., τα οποία έχουν εκχερσωθεί και σε αυτά κατασκευάστηκαν κτίσματα, σε μέρος του 733 τεμαχίου αναδασμού Μαντουδίου

o        Έκταση 37 στρ. του ρέματος Κυμασιώτη, που διέρχεται από το μέσο έκτασης 581,27 στρ.

o        Έκταση 18,849 στρ. σε τμήμα της περιοχής «Δαφνοπόταμος»

o        Μέρος του υπόγειου αγωγού θαλάσσιου ύδατος που διέρχεται από σήραγγα 

Για την εγκατάσταση της ΒΙΠΕΒΕ στις εν λόγω δασικές εκτάσεις γίνεται σαφές ότι θα πρέπει να προηγηθεί, αφενός πράξη χαρακτηρισμού του άρθρου 14 του Ν. 998/79, αφετέρου να εξασφαλισθούν οι άδειες εγκατάστασης, που απαιτούνται από το άρθρο 56 του Ν. 998/79 και του Π.Δ. 189 της 23.02/04.03.1981 (ΦΕΚ Α’ 54).

Επιπρόσθετα, το Δασαρχείο Λίμνης Ευβοίας επισημαίνει και απαριθμεί σειρά αναγκαίων μέτρων, τόσο για την αποκατάσταση του ιδιαίτερα διαταραγμένου περιβάλλοντος, όσο και για την προστασία του ευαίσθητου οικοσυστήματος της περιοχής και υπογραμμίζει, μεταξύ άλλων, την ανάγκη προσδιορισμού του όγκου των βιομηχανιών που θα εγκατασταθούν στην περιοχή και των πιθανών επιπτώσεων από τη λειτουργία τους στο οικοσύστημα της περιοχής (επιπλέον επιπτώσεις από συνοδά έργα).

Τις προτάσεις αυτές υποβαθμίζει, ουσιαστικά, η Δ/νση Δασών Ευβοίας (με το α.π. 4058/23.09.2010 έγγραφό της), αφενός κρίνοντας ότι τα ζητήματα αυτά αντιμετωπίζονται από την ΜΠΕ, αφετέρου θεωρώντας τα ως«παραινέσεις μας στα πλαίσια μιας περιβαλλοντικής ηθικής για το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα…». Σκοπός του εν λόγω εγγράφου απετέλεσε, κατά την άποψή μας, η προσπάθεια απομείωσης των ιδιαίτερα σημαντικών προτάσεων του Δασαρχείου Λίμνης, παρουσιάζοντάς τες ως ευχολόγιο (!).

2.       Την περιοχή όπου προτείνεται να εγκατασταθεί η ΒΙΠΕΒΕ διασχίζει ο Κυμασιώτης ποταμός, που εκβάλει στην παραλία Κυμάσι για τον οποί βρίσκεται σε εξέλιξη διαδικασία οριοθέτησης από το Δήμο Μαντουδίου-Λίμνης-Αγίας Άννας. Τα στοιχεία που ζητήθηκαν με το (λ) σχετικό της ΕΓΕΠΕ δεν μας έχουν έως τώρα σταλεί.  

Δ. Διαπιστώσεις – Συμπεράσματα

Η ΕΓΕΠΕ θεωρεί ότι η υποβληθείσα, προς έγκριση ΜΠΕ, με σκοπό την ίδρυση ΒΙΠΕ (βιομηχανικής περιοχής υψηλής όχλησης) στη Βόρεια Εύβοια, έρχεται σε αντίθεση με τις κατευθύνσεις της ισχύουσας νομοθεσίας, όπως τεκμηριώθηκε στα κεφάλαια Α και Β (δεν προβλέπεται από το χωροταξικό σχεδιασμό της περιοχής), καθότι, κατά τη διαδικασία που ακολουθήθηκε, βασικές διατάξεις της κείμενης νομοθεσίας δεν ελήφθησαν υπόψη ή παρερμηνεύτηκαν.

Κατόπιν τούτου, η ΕΓΕΠΕ και προς αποφυγή ενδεχόμενων προβλημάτων που μπορεί να ανακύψουν σε επίπεδο Συμβουλίου της Επικρατείας, εισηγείται: 

1. Την υλοποίηση των στόχων του χωροταξικού σχεδιασμού για την περιοχή με διασφάλιση της αειφόρου τοπικής ανάπτυξης, συναίνεση της τοπικής κοινωνίας και με προτεραιότητα την αποκατάσταση της σοβαρής περιβαλλοντικής ζημιάς, που έχει συντελεσθεί διαχρονικά, από τις δραστηριότητες «πρώην Σκαλιστήρι» (για την οποία υπόχρεος έναντι της νομοθεσίας για την περιβαλλοντική ευθύνη – Π.Δ. 148/2009 είναι ο φορέας εκμετάλλευσης αυτών),  προς όφελος του δημοσίου συμφέροντος και της προστασίας του περιβάλλοντος.
2. Την επαναξιολόγηση της πρότασης του επενδυτή, από τις αρμόδιες αδειοδοτούσες υπηρεσίες, λαμβάνοντας υπόψη τις διαπιστώσεις της ΕΓΕΠΕ και το Ν. 3982/11, με επανάληψη της διαδικασίας, συμπεριλαμβανομένης της υποβολής συμπληρωμένης, κατά τις ελλείψεις, της ΜΠΕ.
3. Αναστολή κάθε διαδικασίας έκδοσης ΑΕΠΟ, έως την ως άνω επαναξιολόγηση (από τη ΔΕΑΡΘ του ΥΠΕΚΑ).
4. Διενέργεια περιβαλλοντικού ελέγχου της διαδικασίας οριοθέτησης του ποταμού Κυμασιώτη και αυτοψία στην περιοχή παραλίας Κυμάσι (δέλτα ποταμού Κυμασιώτη) από την ΕΥΕΠ.
5. Διαβίβαση στο ΣΥΓΑΠΕΖ (αρμόδια Αρχή για την εφαρμογή της περιβαλλοντικής ευθύνης ως προς το σημείο της αποκατάστασης της περιβαλλοντικής ζημιάς των εγκαταστάσεων πρώην «Σκαλιστήρι»)

Η ΕΙΔΙΚΗ ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ

ΜΑΡΓΑΡΙΤΑ ΚΑΡΑΒΑΣΙΛΗ