1949 -Καπετάν Ανάποδος

 Ο σκοτωμένος καπετάν"Ανάποδος" στο Προκόπι και δίπλα το οπισθόφυλλο της φωτογραφίας που
έστειλε συμπατριώτης μας..

"Δε με ενδιαφέρει να αναφερθώ στον Εμφύλιο ως ιστορικό γεγονός. Άλλωστε, θα μπορούσα να διανθίσω τη γραφή με τέτοιες φιοριτούρες που πιθανόν να παραήταν εμφανές
το βαθύ παραταξιακό τραύμα/στίγμα που έχουν (θέλοντας και μη, ως συγκροτητική σταθερά ή ως σημείο αναφοράς) όλοι οι αριστεροί, νεότεροι και παλαιότεροι, από το γεγονός της ήττας το 1949 στα βουνά του Γράμμου.

Με νοιάζει να κοινοποιηθεί μια προσωπική ιστορία. Για να μην ξεχαστεί.
Προέρχομαι από δεξιά οικογένεια της Εύβοιας από τη μεριά του πατέρα μου. Ο τρομερός παππούς μου (που έζησε μέχρι τα 91 του κ πέθανε πριν τέσσερα χρόνια) πίστευε ότι ο καλύτερος ηγέτης της χώρας ήταν μακράν ο Μεταξάς. Από παιδί θυμόμουν της κουβέντες των συγγενών μου στην Αμάρυνθο (ναι την γνωστή ακροδεξιά Αμάρυνθο, με το βιασμό της Βουλγάρας μαθήτριας, τα πογκρόμ εναντίον των Αλβανών κατοίκων της πόλης κλπ.) όταν αυτές περιστρέφονταν γύρω από τον Εμφύλιο να αναφέρονται στον αρχικαπετάνιο του ΔΣΕ στην Εύβοια με ένα δέος.

Το δέος ήταν απόρροια της βεβαιότητας ότι ο Καπετάν –Ανάποδος προέβη σε θηριωδίες εναντίον του ευβοϊκού λαού. Η επίσημη ή ανεπίσημη κυβερνητική προπαγάνδα είχε κάνει τους λαϊκούς ανθρώπους της Εύβοιας να πιστέψουν ότι ο Ανάποδος ονομάστηκε έτσι γιατί κρεμούσε τους αιχμαλώτους του εθνικού στρατού από τους όρχεις αφού τους σκότωνε.

Τελικά ο Ανάποδος, κατά κόσμον Θύμιος Καψής, είχε αυτό το παρατσούκλι από τα γυμνασιακά του κιόλας χρόνια. Γεννήθηκε το 1920 στη Λοκρίδα, από οικογένεια ευκατάστατη. Φοιτητής της νομικής, μέλος του ΚΚΕ από το 1940 μάλλον, έγινε αντάρτης στον Παρνασσό από το 1943. Το 1944 τον πιάνουν οι Άγγλοι στα Δεκεμβριανά. Δραπετεύει. Τρέχει με τον ΔΣΕ όλη τη Ρούμελη. Δεν κατέθεσε τα όπλα με τη συμφωνία της Βάρκιζας.

Το 1947 περνάει στην Εύβοια. Με το πολύ 150 συντρόφους του κάνει άνω κάτω το νησί. Ποτέ δε πιάστηκε από τον κυβερνητικό στρατό, ποτέ δεν έχασε σε κατοικημένο χωριό. Πότε του δεν έλαβε ενισχύσεις από την υπόλοιπη χώρα.

Ο εμφύλιος έληξε στα βουνά του Γράμμου το τέλος του Αυγούστου του 1949.

Ο Ανάποδος και οι καμιά 20αρια αντάρτες του συνέχισαν. Καμία ελπίδα δεν είχαν να νικήσουν, καμία ελπίδα δεν είχαν για να ζήσουν. Σα ξωτικά στα βουνά της βόρειας Εύβοιας -κυνηγημένοι, πεινασμένοι- δεν ηρέμησαν. Τούτοι οι τύποι γινήκαν καταστασιακοί πριν τους καταστασιακούς, ζήσαν το απόλυτο μετά τη θηριωδία του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου και πριν την αμφισβήτηση των 60’s.

Ο Θύμιος προδόθηκε από το πρωτοπαλίκαρο του στις 5 Νοέμβρη του 1949. Στις 2.30 το μεσημέρι τον σκότωσαν. Τον μετέφεραν στη Χαλκίδα και έπειτα τον σταύρωσαν σε μια σκάλα σκυλεύοντας τον σε δημόσια θέα. (Δεν ήταν ο πρώτος εσταυρωμένος αντάρτης του εμφυλίου στην Εύβοια).Ήταν 29 χρονών.

Ανοίκειο για τους καιρούς μας κάποιος να δοθεί τόσο πολύ στις πολιτικές του ιδέες και να πολεμάει μέχρι τέλους. Ίσως γι’αυτό σε πολλούς από εμάς αυτές οι ιστοριούλες είναι τόσο απόμακρες όσο οι διάφορες εκφάνσεις της επανάστασης του 1821 ή της Ρώσικης επανάστασης. Σαν άγιοι- σαν μη άνθρωποι μας φαίνονται εκείνες οι μορφές. Και δεν έχουμε άδικο: έχουμε εντελώς άλλες προσλαμβάνουσες.

Έχουν περάσει πλέον 60 χρόνια από το τραγικό τέλος του καπετάνιου της Εύβοιας. Κάποιοι τρελαμένοι σύντροφοί του από το ΚΚΕ που ζουν τον μνημονεύουν ακόμα σε πολιτικά μνημόσυνα.

Λίγοι από τους παππούδες συντρόφους του διατείνονται ότι ο Ανάποδος δε πιάστηκε ποτέ και ότι ο εσταυρωμένος στη Χαλκίδα ήταν άλλος. Ο Ανάποδος χαμογελά, ανυπότακτος στα ρουμάνια της Εύβοιας και λουφάζει μέχρι να έρθει ξανά η ώρα του να ανταρτέψει όπως έκανε και παλιά. Είναι ακόμα 29 χρονών."

 Βασίλης Ρόγγας