«Του αγίου Αποστόλου και Ευαγγελιστή Λουκά. Ένας άγιος πού συνδυάζει πολλά χαρίσματα: ευαγγελιστής, απόστολος, ποιμένας, ασκητής, ιατρός Ανάργυρος και επίσης του αποδίδεται και η πατρότητα της εικονογραφίας.
Το ευαγγέλιο του είναι περίφημο και θεωρείται πώς γράφτηκε σε δύο ξεχωριστά μέρη και βιβλία. Το κατά Λουκάν ευαγγέλιον και οι Πράξεις των Αποστόλων. Πολλοί του αποδίδουν και την προς Εβραίους επιστολή. Αλλά και να μην την έγραψε αναγνωρίζεται ως υπογραφεύς επιστολών του κορυφαίου Παύλου
Ο άγιος Λουκάς συνδυάζει στο πρόσωπο του τον τέλειο αποστολικό άνδρα και ποιμένα της Εκκλησίας πού ανάπτυξε και πολλαπλασίασε όλα τα τάλαντα πού του χαρίστηκαν από τον Θεό. Θεωρείται και απόστολος των Ελλήνων, μια και έδρασε και εκοιμήθη στον ελλαδικό χώρο, ενώ και η καταγωγή του πρέπει να ήταν ελληνική.
Το ευαγγέλιο του είναι υψηλής φιλολογικής αξίας, αλλά κύρια θεολογικής. Μας μεταφέρει μόνος αυτός την θεομητορική προϊστορία του Χριστού, μας παραθέτει πολλές παραβολές και γεγονότα πού έχουν σχέση με την προστασία των πτωχών και αμαρτωλών και το εξιλαστήριο έργο του Χριστού, ενώ το έργο του είναι ευαγγέλιο χαράς και δοξολογίας, γεμάτο με ύμνους, προσευχές και καινοδιαθηκικές δοξολογίες πού κληροδοτήθηκαν στην υμνολογική παράδοση της εκκλησίας ως τα σήμερα. Για όλα αυτά και για άλλα ακόμα θεωρείται ένας αγαπημένος και πολύπτυχος απόστολος.
Ξέρω πώς πολλές φορές γίνομαι κουραστικός και επαναλαμβάνομαι, αλλά δεν μπορώ να μην θυμηθώ την μαρτυρική Συρία για ακόμα μια φορά, όταν εορτάζει ο Αντιοχεύς άγιος Λουκάς. Όταν πριν από λίγες μέρες εορτάσαμε Ρωμανό Μελωδό, Κοσμά Μαϊουμά. Όταν καθημερινά ψάλλω τα τροπάρια Δαμασκηνού Ιωάννου και Μοναχού. Όταν στο τέμπλο ατενίζω να δεσπόζει ο Ιερός Χρυσόστομος και τον μνημονεύω σε κάθε Θεία Λειτουργία. Όταν λέγομαι χριστιανός, επειδή οι μαθητές του Χριστού στην Συρία το πρώτον ονομάστηκαν χριστιανοί. Όταν η ισλαμική λαίλαπα, το χαϊδεμένο παιδί της νέας τάξης έχει ήδη εξαφανίσει κάθε ίχνος χριστιανικού πολιτισμού στην βιβλική αυτή χώρα.
Στην απορία ενός χριστιανού, πού μετέλαβαν κάποιοι πρόσφυγες στην Εκκλησία, επειδή ήταν Σύριοι, εγώ πληγώθηκα για την τόση άγνοια μας, για την τάση μας να οικειοποιούμαστε ως έθνος τον Χριστό, όταν οι σύριοι, οι ισραηλίτες και οι αιθίοπες ας πούμε, προηγούνται στην αρχαιότητα της ευλαβείας και του ευαγγελίου, λες και είναι ξένοι και αλλότριοι του παλαιστινού Χριστού. Για όλα αυτά μια πληγή χαίνουσα με συνταράσσει και δεν παύω να προσεύχομαι γι αυτή την μαρτυρική και ευλογημένη χώρα.»[1]
Στη Θήβα
Ο Ευαγγελιστής Λουκάς μετά το θάνατο του Αποστόλου Παύλου κατά την παράδοση και σύμφωνα με πολλές μαρτυρίες, έζησε, δίδαξε, έγραψε και πέθανε στη Θήβα. Στην πόλη της Θήβας κτίστηκε ναός προς τιμήν του Ευαγγελιστή Λουκά και το ιερό λείψανο του τοποθετήθηκε από τους χριστιανούς σε ρωμαϊκή λάρνακα, η οποία σώζεται μέχρι σήμερα, πάνω πιθανόν από τον αρχικό του τάφο. Το 357 μ.Χ. ο Κωνστάντιος, υιός του Μ. Κωνσταντίνου, μετέφερε το ιερό λείψανο στην Κωνσταντινούπολη. Με το πέρας των χρόνων τα λείψανα του μεταφέρθηκαν στην Πάδοβα της Ιταλίας. Στις 17 Σεπτεμβρίου του 2000, έπειτα από πολυετείς προσπάθειες της Τοπικής Εκκλησίας επεστράφη τμήμα των ιερών λειψάνων στην από αιώνες κενή λάρνακα. Ο Προσκυνηματικός Ναός σήμερα κοσμεί την πόλη της Θήβας και πολλοί προσκυνητές επισκέπτονται τον ιερό αυτό χώρο για να λάβουν την ευλογία του Ιδρυτού της τοπικής Βοιωτικής Εκκλησίας.[2]
Κατά Λουκάν Ευαγγέλιον
Το Κατά Λουκάν Ευαγγέλιον είναι ένα από τα 4 πρώτα βιβλία του Κανόνα της Καινής Διαθήκης (και ένα εκ των τριών Συνοπτικών Ευαγγελιών), του 2ου μέρους δηλ. της χριστιανικής Αγίας Γραφής το οποίο κατέγραψε ο εξ Αντιοχείας της Συρίας, γιατρός και στενός συνεργάτης του αποστόλου Παύλου, Λουκάς.
Ο ευαγγελιστής Λουκάς, χωρίς προηγουμένως να γίνει προσήλυτος Ιουδαίος, προσχώρησε στο Χριστιανισμό και είναι ο μόνος από τους ευαγγελιστές που ήταν εθνικός στην καταγωγή όπως φαίνεται από το γεγονός ότι δεν μνημονεύεται από τον απόστολο Παύλο (Κολ. 4:11) μεταξύ των μαθητών και ακολούθων του οι οποίοι προέρχονταν από την περιτομή (ήταν δηλ. Εβραίοι), καθώς και από την προέλευση του ονόματος του Λουκάς, που αποτελεί σύντμηση του λατινικού Λουκιανός ή Λούκιος.
Ασκούσε το επάγγελμα του γιατρού και με εξαίρεση τον Παύλο, ήταν ο μόνος από τους πρώτους κήρυκες του Ευαγγελίου, που είχε επιστημονική κατάρτιση. Μάλιστα, την εποχή του Λουκά, το ρωμαϊκό κράτος απαιτούσε από τους ασκούντες την ιατρική να έχουν γνώσεις οι οποίες εξετάζονταν από σύλλογο ανώτερων αρχιάτρων σε κάθε πόλη ενώ όσοι από τους γιατρούς γίνονταν δεκτοί παρέμεναν για καιρό υπό επιτήρηση και καθοδήγηση.
Ήταν κάτοχος της ελληνιστικής παιδείας και γνώστης της ιστορικής μεθόδου της εποχής του με ευχέρεια χρήσης της Ελληνιστικής Κοινής.
Ο Λουκάς ήταν συνοδός και συνεργάτης του αποστόλου Παύλου από τη δεύτερη ακόμη αποστολική περιοδεία του όπως φαίνεται από τα λεγόμενα ημείς εδάφια των Πράξεων των Αποστόλων.
εικ.: Άγιος Λουκάς ο Ευαγγελιστής (Tετραευάγγελο σε περγαμηνή)
13ος αι. μ.Χ. - Mονή Kαρακάλλου, Άγιον Όρος
Ο Άγιος Απόστολος και Ευαγγελιστής Λουκάς
«Ακέστωρ σοφώτατος, Ιερομύστα Λουκά,
ζωγράφος πανάριστος, της Θεοτόκου μητρός,
εδείχθης Απόστολε.
Έγραψας μάκαρ, λόγους, διά Πνεύματος Θείου.
Έδωκας εννοήσαι, συγκατάβασιν άκραν,
Χριστού της Παρουσίας.
Διό πρέσβευε σωθήναι ημάς» (Απολυτίκιον)
Ο Άγιος Λουκάς ο Ευαγγελιστής γεννήθηκε στην Αντιόχεια της Συρίας, το πρώτο τέταρτο του 1ου μετά Χριστόν αιώνα. Έλληνας στην καταγωγή και την ανατροφή, έλαβε ιατρικές γνώσεις, εξελισσόμενος σε έναν από τους μεγαλύτερους ιατρούς του τότε γνωστού κόσμου, ενώ παράλληλα επέδειξε μεγάλη κλίση στη ζωγραφική.
Το 42 μ.Χ., όταν Αυτοκράτορας στη Ρώμη ήταν ο Τίτος Κλαύδιος, εγκαταστάθηκε στη Θήβα της Βοιωτίας όπου εξασκούσε το ιατρικό επάγγελμα (ασχολούμενος κυρίως με τις παθήσεις των οφθαλμών). Εκεί γνωρίζει τον Απόστολο Παύλο περιοδεύοντα, και πιστεύοντας στον Χριστό εγκαταλείπει την πλάνη των ειδώλων και γίνεται Χριστιανός. Ταυτόχρονα αποφασίζει να αφήσει τη «θεραπεία των σωμάτων», για να ασχοληθεί με το Κήρυγμα του Ευαγγελίου και τη «θεραπεία των ψυχών».
Στη διάρκεια της συνοδοιπορείας του με τον Απόστολο Παύλο, ερχόμενος σε επαφή με τους αυτόπτες μάρτυρες και Αποστόλους του Χριστού και καθ’υπαγόρευση του ίδιου του Παύλου, συγγράφει το «Κατά Λουκάν Ευαγγέλιον» (περίπου το 63 μ.Χ.) και το αποστέλλει στον ηγεμόνα της Αχαΐας Θεόφιλο, ο οποίος ήταν ειδωλολάτρης, πίστεψε όμως στον Χριστό από τον Λουκά. Και εκείνος, θέλοντας να τον ενημερώσει περισσότερο, έγραψε και του αφιέρωσε το Ευαγγέλιο, ενώ αργότερα του απέστειλε και το δεύτερο συγγραφικό του έργο, τις «Πράξεις των Αποστόλων», το οποίο αναφέρεται στην ίδρυση της πρώτης Χριστιανικής Εκκλησίας στα Ιεροσόλυμα και την εξάπλωση του Χριστιανισμού στην Παλαιστίνη και τα άλλα ειδωλολατρικά έθνη μέχρι της Ρώμης, στο πώς οι Απόστολοι κήρυξαν στα έθνη την Ανάσταση του Ιησού Χριστού, όπως επίσης και στο πώς ζούσαν οι πρώτοι Χριστιανοί.
Ο Άγιος Λουκάς ονομάζεται και Ευαγγελιστής της Παναγίας, διότι περισσότερο από τους άλλους Ευαγγελιστές, περιγράφει λεπτομέρειες και παρέχει πολύτιμες πληροφορίες για την Υπεραγία Θεοτόκο, όπως επίσης και περιστατικά από την παιδική ηλικία του Χριστού.
Ο Ευαγγελιστής Λουκάς είναι και ο πρωτοπόρος στην εξαιρετική Τέχνη της Αγιογραφίας. Ακόμα και σήμερα ύστερα από τόσους αιώνες, σώζονται Άγιες Εικόνες του, όπως για παράδειγμα οι τρεις πρώτες που δημιούργησε, οι οποίες έχουν Πατριαρχική αναγνώριση και είναι Εικόνες της Παναγίας με το Θείο Βρέφος στην αγκαλιά Της.
Η μία είναι η Παναγία η Μεγαλοσπηλαιώτισσα, που βρίσκεται στην Ιερά Μονή του Μεγάλου Σπηλαίου στην Πελοπόννησο και είναι πλασμένη από κερί και μαστίχα, η άλλη είναι η Παναγία Σουμελά, που βρίσκεται στην Ιερά Μονή Παναγίας Σουμελά στην Καστανιά της Βέροιας, ενώ η τρίτη είναι η Παναγία του Κύκκου, που βρίσκεται στην Ιερά Μονή Κύκκου στην Κύπρο.
Βίντεο: Οι πρώτες εικόνες της Παναγίας ήταν αχειροποίητες
έπειτα του Αποστόλου Λουκά που πρώτος την αγιογράφησε.
Η ιστορία δε των τριών αυτών Εικόνων της Υπεραγίας Θεοτόκου, είναι η ακόλουθη: Κάποια μέρα ο Άγιος ένοιωσε την επιθυμία να Την ζωγραφίσει, της το ζήτησε και πήρε την Ευλογία Της. Τότε Άγγελος Κυρίου του έδωσε τρία ξύλα και πάνω σε αυτά έφτιαξε τις τρεις πρώτες Εικόνες. Όταν τελείωσε την πρώτη Εικόνα, την οποία έκανε με χρώματα επάνω στο ένα από τα τρία ξύλα που πήρε από τον Άγγελο, πήγε να την δείξει στην Παναγία για να ακούσει την άποψή Της.
Εκείνη είδε την Εικόνα και του είπε ότι ήταν πολύ καλή, όμως είχε ένα έλλειμμα πολύ σημαντικό. Εικονιζόταν μόνη, δεν είχε ζωγραφίσει δηλαδή ο Άγιος τον Ιησού Χριστό ως Βρέφος.
Αφού συμπλήρωσε την πρώτη αυτή Εικόνα, σύμφωνα με το Θέλημα της Παναγίας, ο Ευαγγελιστής Λουκάς έφτιαξε και δεύτερη Εικόνα, αυτή τη φορά με την τέχνη του κεριού και της μαστίχας, στο ένα από τα δύο ξύλα που έμειναν από αυτά που του έδωσε ο Άγγελος. Την μετέφερε δε και αυτή (όπως και την πρώτη) για να τη δείξει στην Παναγία. Τέλος, στο τελευταίο ξύλο που του είχε μείνει, έκανε με χρυσό και ασήμι την τρίτη Εικόνα.
Και καθώς ολοκλήρωσε το έργο του, παρουσίασε και τις τρεις Εικόνες μπροστά Της. Εκείνη, αφού τις Ευλόγησε, είπε: «Η Χάρη του Υιού μου να είναι δι’εμού με τις Εικόνες αυτές».
Αργότερα, με την τέχνη του κεριού και της μαστίχας δημιούργησε και τις Εικόνες των Αγίων και Πρωτοκορυφαίων Αποστόλων Πέτρου και Παύλου. Επίσης, ο Σωτήρας Χριστός, ο Λυτρωτής του κόσμου, που τόσο είχε αγαπήσει αφιερώνοντας τη ζωή του σε Αυτόν, τον Ενέπνευσε να ζωγραφίσει τον Καλό Ποιμένα Χριστό, που φέρει στους ώμους Του το απολωλός πρόβατο. Έκτοτε, η υπέροχη αυτή Τέχνη του απεικονισμού των Αγίων, δηλαδή της Αγιογραφίας, διαδόθηκε σε όλη την οικουμένη.
Όμως ο Άγιος Λουκάς δεν υπήρξε μόνον Ευαγγελιστής, αλλά και σπουδαίος Απόστολος, διότι δεν αρκέστηκε μόνο στο να γράψει το Ιερό Ευαγγέλιό του, αλλά θέλησε και να το κηρύξει με την ζωντανή παρουσία του σε διάφορα μέρη της Ευρώπης. Έτσι, αφού κήρυξε πρώτα το Ευαγγέλιο στον Ελλαδικό χώρο, όπως στην Αχαΐα, τη Βοιωτία και τη Μακεδονία, μετά πήγε σε μακρινά μέρη όπως στη Δαλματία και τη Γαλλία, ενώ μερικοί υποστηρίζουν ότι πήγε ακόμα και στην Ιταλία και την Αφρική.
Ύστερα από ένα μακρύ και περιπετειώδη βίο, πλούσιο σε Χριστιανικό και Ιεραποστολικό έργο, ο Άγιος Λουκάς ευρισκόμενος στη Θήβα Βοιωτίας, αναχώρησε μαρτυρικά από την επίγεια ζωή σε ηλικία 80 ετών, για την αιώνια ζωή και μακαριότητα. «Ο Λουκάς συγκαταλέγεται μεταξύ των πρώτων Μαρτύρων της Εκκλησίας», αναφέρει ο Άγιος Γρηγόριος ο Ναζιανζηνός, ενώ ο Άγιος Ιερομάρτυς Ιππόλυτος στο βιβλίο του «Περί των 70 Αποστόλων», μας πληροφορεί για το μαρτύριο του Ευαγγελιστή Λουκά, λέγοντας πως «τον σταύρωσαν σε μια ελιά».
Ενταφιάστηκε στη Θήβα μέσα σε μια μαρμάρινη λάρνακα που σώζεται μέχρι σήμερα και στον Ιερό τάφο του, θέλοντας ο Θεός να δοξάσει τον πιστό Του θεράποντα και εργάτη, Έβρεξε κολλύρια, σύμβολα της ιατρικής επιστήμης, ενώ κάθε χρόνο την ημέρα της Μνήμης του, γίνονταν πολύ σπουδαία Θαύματα θεραπείας πολλών ασθενών από οφθαλμικές παθήσεις.
Το 357 μ.Χ. ο Αυτοκράτορας Κωνστάντιος, γιος του Αγίου Κωνσταντίνου, μεταφέρει στην Κωνσταντινούπολη και τοποθετεί στον Ιερό Ναό των Αγίων Αποστόλων τα Λείψανά του, τα οποία θεράπευσαν τον βαριά άρρωστο Ανατόλιο τον ευνούχο.
Η Ορθόδοξη Εκκλησία μας τιμά τη Μνήμη του Αποστόλου και Ευαγγελιστή Λουκά στις 18 Οκτωβρίου, την δε κατάθεση των Τιμίων Λειψάνων του στον Ιερό Ναό των Αγίων Αποστόλων Κωνσταντινουπόλεως, εορτάζει στις 20 Ιουνίου.
Στον Δυτικό χριστιανικό κόσμο, ο Άγιος Λουκάς είναι προστάτης των καλλιτεχνών, των γιατρών, των χειρουργών, των μαθητών και των κρεοπωλών.
Υμνολογικά:
Απολυτίκια
Απόστολε Άγιε, και Ευαγγελιστά Λουκά, πρέσβευε τω ελεήμονι Θεώ, ίνα πταισμάτων άφεσιν, παράσχη ταις ψυχαίς ημών.
Ακέστωρ σοφώτατος, Ιερομύστα Λουκά, ζωγράφος πανάριστος, της Θεοτόκου Μητρός, εδείχθης Απόστολε, έγραψας μάκαρ, λόγους, δια πνεύματος θείου, έδωκας εννοήσαι, συγκατάβασιν άκραν, Χριστού της παρουσίας, διο πρέσβευε σωθήναι ημάς.
Μεγαλυνάριο (Μικρός Παρακλητικός Κανόνας)
Άλαλα τα χείλη των ασεβών,
των μη προσκυνούντων, την εικόνα σου την σεπτήν,
την ιστορηθείσαν, υπό του Αποστόλου,
Λουκά ιερωτάτου, την οδηγήτριαν.
ΛΟΥΚΑΣ Ο ΙΑΤΡΟΣ Ο ΑΓΑΠΗΤΟΣ
Εκτενής Βίος 18 Οκτωβρίου
Του Δρος Κωνστ. Κονταξόπουλου
Διευθυντού Ασκληπίειου Βούλας
«Εκκλησία» 15/10/1995, Αριθμ. 15
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Tα σχόλια οσο το δυνατόν φιλτράρονται ως προς το ύφος και το ήθος τους.
Kάθε υβριστικό ,προσβλητικό ή άσχετο με το θέμα της ανάρτησης σχόλιο θα διαγράφεται .
Εγκρίνονται μόνο τα μηνύματα στα οποία εκφράζονται υγιείς απόψεις.
Ο κάθε σχολιαστής υπογράφει ηλεκτρονικά το σχόλιο του και είναι υπεύθυνος έναντι των νόμων.
Το ΜΑΝΤΟΥΔΙ NEWS δεν ενστερνίζεται και δεν φέρει καμία ευθύνη για όσα γράφουν οι αναγνώστες στα σχόλια τους.