Ο νέος χάρτης της εξισωτικής αποζημίωσης 2019 ,προκαλεί αντιδράσεις

 

Έντονες  αντιδράσεις από γεωργούς και κτηνοτρόφους της περιοχής μας προκαλεί η γνωστοποίηση του νέου χάρτη της εξισωτικής αποζημίωσης που θα ξεκινήσει να καταβάλλεται από το 2019, εξαιρώντας την ευρύτερη περιοχή Μαντουδίου μετά τη νέα οριοθέτηση με μεγάλη απώλεια εισοδημάτων και δεν αφορά μόνον την Εξισωτική, αλλά και τα μέτρα του ΠΑΑ, όπως είναι τα Σχέδια Βελτίωσης και οι Νέοι Γεωργοί.


Για τους κτηνοτρόφους ίσως είναι λιγότερο το κακό αφού  «ο χάρτης που έδωσε στη δημοσιότητα το υπουργείο, από μόνος του «δεν λέει τίποτα», καθώς ένας κτηνοτρόφος μπορεί να διαθέτει επιλέξιμη έκταση σε άλλο Νομό, από τον Νομό που έχει την εκμετάλλευσή του, ως απόρροια της τεχνικής κατανομής».

Για τους αγρότες ελπίζουμε έστω και την ύστατη στιγμή ο Δήμος να κάνει τις απαραίτητες ενέργειες στο υπουργείο, διότι  τα επόμενα χρόνια θα χαθούν πολλά χρήματα για την περιοχή μας τόσο από την εξισωτική αποζημίωση όσο και από το Ευρωπαϊκό πρόγραμμα που συμπεριλαμβάνει και τις ενισχύσεις για επενδύσεις  στον αγροκτηνοτροφικο τομέα.

 Για τη νέα οριοθέτηση και την επεξεργασία των προτάσεων η κεντρική διοίκηση του υπουργείου είχε συνεργασία με τους Δήμους όλης της χώρας .

Δυστυχώς από το Δήμο μας δεν υπήρξε καμία παρέμβαση όπως και καμία ενημέρωση αγροτών και κτηνοτρόφων με αποτέλεσμα να μην υπάρχει καμία πρόταση στο χρόνο διαβούλευσης 

Η ειρωνεία είναι ότι το υπουργείο με ανακοίνωσή του ευχαριστεί τους Δήμους για τη συμβολή τους και τη συνεργασία τους στην υλοποίηση του τελικού χάρτη οριοθέτησης
(Ο νέος χάρτης επιβεβαιώνει ότι η συμμετοχή στη διαβούλευση, η συνεργασία σε όλα τα επίπεδα της διοίκησης και ιδιαίτερα με την Τοπική Αυτοδιοίκηση, μπορεί να επιφέρει τα καλύτερα δυνατά αποτελέσματα για τη χώρα μας.)

Αναλυτικά η ανακοίνωση του υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης:
Μετά από εντατική διαβούλευση έτοιμος ο νέος χάρτης των μειονεκτικών περιοχών της χώρας μας
Ολοκληρώθηκε από τη χώρα μας η κανονιστικά προβλεπόμενη οριοθέτηση των περιοχών με φυσικούς περιορισμούς και ειδικά μειονεκτήματα και στέλνεται προς έγκριση στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή.  Όπως είχε γίνει γνωστό, λήφθηκαν υπόψη οι θέσεις που κατατέθηκαν στο πλαίσιο της σχετικής διαβούλευσης.
Ασφαλώς, η Ελλάδα ακολούθησε όσα προβλέπονταν από τον Καν. (ΕΕ) 1305/2013 και τις κατευθύνσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Η ηγεσία του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, έχει επανειλημμένα τονίσει ότι δεν πρόκειται να κινδυνεύσουν οι ενισχύσεις στήριξης των Ελλήνων αγροτών και δεν πρόκειται να υπάρξουν αδικίες σε καμία περιοχή. Αυτό ήταν και το πνεύμα της διαδικασίας διαβούλευσης που προηγήθηκε, με βάση την πρόταση για την οριοθέτηση των μειονεκτικών περιοχών της αρμόδιας Υπηρεσίας και τη μελέτη του Γεωπονικού Πανεπιστήμιου Αθηνών.
Η πιστή εφαρμογή των παραπάνω κανονιστικών κριτηρίων προκύπτει και από την έγκριση που έχει λάβει η εφαρμοσθείσα μεθοδολογία της μελέτης του Γεωπονικού Πανεπιστημίου από το Κοινό Κέντρο Ερευνών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Η τελική μεθοδολογία οριοθέτησης είχε σαν αποτέλεσμα, οι εκτάσεις που χαρακτηρίζονται ως υποκείμενες σε φυσικούς περιορισμούς και ειδικά μειονεκτήματα να παραμένουν στα ίδια επίπεδα με την υφιστάμενη οριοθέτηση. Στην πρόταση της διαβούλευσης οι εκτάσεις αυτές ανέρχονταν σε 0,78 εκατ. εκτάρια, ενώ στον τελικό χάρτη φτάνουν τα  1,3 εκατ. εκτάρια.
Σύμφωνα δε με τα στοιχεία του ΟΣΔΕ 2017, ο αριθμός των δικαιούχων Εξισωτικής Αποζημίωσης στις μειονεκτικές περιοχές με τη νέα οριοθέτηση θα παραμείνει στα ίδια επίπεδα.
Κατ’ επέκταση και οι πόροι που θα απαιτηθούν για την εξυπηρέτηση των χρηματοδοτικών απαιτήσεων του μέτρου της εξισωτικής αποζημίωσης αναμένεται να κυμανθούν στα ίδια σημερινά επίπεδα ή και ακόμη υψηλότερα, δεδομένου ότι οι δικαιούχοι των περιοχών που χάνουν το χαρακτηρισμό τους και δεν περιλαμβάνονται στη νέα οριοθέτηση θα συνεχίσουν να λαμβάνουν μέρος της ενίσχυσης έως το 2020.
Επισημαίνεται ότι η νέα οριοθέτηση θα τεθεί σε εφαρμογή μετά την έγκρισή της από τις υπηρεσίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ώστε να ισχύσει με την πρόσκληση του μέτρου της Εξισωτικής Αποζημίωσης το 2019.
Ο νέος χάρτης επιβεβαιώνει ότι η συμμετοχή στη διαβούλευση, η συνεργασία σε όλα τα επίπεδα της διοίκησης και ιδιαίτερα με την Τοπική Αυτοδιοίκηση, μπορεί να επιφέρει τα καλύτερα δυνατά αποτελέσματα για τη χώρα μας.


..........................

Τα 8 κριτήρια χαρακτηρισμού των περιοχών με φυσικούς περιορισμούς

Όπως αναφέρεται στη μελέτη του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών, η διαδικασία ανασχεδιασμού του χάρτη των μειονεκτικών περιοχών έγινε ως εξής: Βασισμένοι στις προηγουμένως ορισθείσες «ορεινές και μειονεκτικές περιοχές» που όλοι γνωρίζαμε, οι συντάκτες της μελέτης αξιοποίησαν επικαιροποιημένα εδαφοκλιματικά δεδομένα, καθώς και δεδομένα από τη χρησιμοποιούμενη γεωργική έκταση σε όλη τη χώρα, ώστε να διαμορφωθούν σε πρώτη φάση οι εκτάσεις που υπόκεινται σε φυσικούς περιορισμούς σύμφωνα με τις νέες οδηγίες της ΕΕ. Σε αυτό το στάδιο, οι περιοχές με φυσικούς περιορισμούς ορίστηκαν βάσει οκτώ διαφορετικών κριτηρίων:

• Ξηρασία
• Περιορισμένη δυνατότητα αποστράγγισης εδάφους
• Δυσκολία ανάπτυξης ριζικού συστήματος
• Περιεκτικότητα εδάφους σε ασβέστιο
• Πετρώδη και μη ευνοϊκά εδάφη
• Οξύτητα εδάφους
• Επικλινή εδάφη

Αφού έλαβαν υπόψη δεδομένα από την Επιτροπή Διαχείρισης του ΠΑΑ, σε συνδυασμό με στοιχεία από την ΕΜΥ και τον ΟΠΕΚΕΠΕ οι συντάκτες της μελέτης δημιούργησαν τον πανελλαδικό χάρτη των μειονεκτικών περιοχών. Όπως αναφέρεται στο εισαγωγικό κείμενο, «στην παρούσα έκθεση παρουσιάζονται τα αποτελέσματα της οριοθέτησης περιοχών με φυσικούς περιορισμούς που βασίζονται στο Άρθρο 32 του ΕΚ 1305/2013 της ΕΕ. Είναι γνωστό ότι η έννοια των μειονεκτικών περιοχών εισήχθη με την Οδηγία 75/268 / ΕΟΚ […]. Οι ορεινές και μειονεκτικές περιοχές θεσμοθετήθηκαν για πρώτη φορά στην Ελλάδα με την Οδηγία 81/645/ EΟΚ». Στη μελέτη αναφέρεται, επίσης, ότι το 60% της χρησιμοποιούμενης γεωργικής έκτασης στην Ελλάδα πληροί τουλάχιστον ένα από τα οκτώ παραπάνω κριτήρια, κάτι που σημαίνει ότι 25.230.556 στρέμματα σε 2.308 δημοτικές/τοπικές κοινότητες της χώρας μας δίνουν τον επικαιροποιημένο χάρτη των περιοχών με φυσικούς περιορισμούς.
Το λεπτό σημείο της διαδικασίας καθορισμού των μειονεκτικών περιοχών όμως είναι ότι εν συνεχεία και μετά το πρώτο στάδιο, έπρεπε να οριστούν ποιες από τις ανωτέρω περιοχές έχουν ξεπεράσει είτε με επενδύσεις, είτε με κατάλληλη προσαρμογή της γεωργικής δραστηριότητας τους εν λόγω περιορισμούς που απορρέουν από τα οκτώ κριτήρια που είδαμε. Περνάμε, λοιπόν, στο επόμενο στάδιο.

Ξεσκαρτάρισμα με όρους αρδευτικών επενδύσεων και οικονομικής προόδου

Όπως αναφέρεται στην εισαγωγή της έκθεσης του ΓΠΑ, «η παρούσα έκθεση παρουσιάζει τα αποτελέσματα της διαδικασίας προσαρμογής που ακολουθήθηκε για να οριστούν και να αποκλειστούν περιοχές με σημαντικούς φυσικούς περιορισμούς και ειδικά μειονεκτήματα βάσει του Άρθρου 32 του Κανονισμού 1305/2013 της ΕΕ, που έχουν ξεπεράσει μέσω επενδύσεων ή μέσω οικονομικής δραστηριότητας ή μέσω στοιχείων της αναμενόμενης παραγωγικότητας της γης, ή που μέσω παραγωγικών μεθόδων συστημάτων γεωργίας έχουν αντισταθμίσει την απώλεια εισοδήματος ή τα επιπρόσθετα κόστη που αναφέρονται στο Άρθρο 31(1)».
Σε αυτό το στάδιο ελήφθησαν υπόψη δεδομένα των αρδευόμενων (που πράγματι αρδεύονται) και αρδεύσιμων (με δυνατότητα να αρδευτούν) χρησιμοποιούμενων γεωργικών εκτάσεων για να αποσαφηνιστεί ποιες από αυτές έχουν ξεπεράσει το πρόβλημα της ξηρασίας, καθώς σύμφωνα με τη μελέτη η ξηρασία επηρεάζει το 86,2% του συνόλου των γεωργικών εκτάσεων των μη ορεινών περιοχών. Aκολουθούν τα πετρώδη εδάφη με περίπου 20% και τα επικλινή εδάφη με 8%. «Eπομένως», καταλήγει η έκθεση, «οι σημαντικές επενδύσεις που έγιναν τα τελευταία χρόνια ώστε να ξεπεραστούν οι φυσικοί περιορισμοί αφορούν στην άρδευση».
Αφού ορίστηκαν οι περιοχές που ξεπέρασαν το πρόβλημα της ξηρασίας, εν συνεχεία πραγματοποιήθηκε ένα φιλτράρισμα που βασίστηκε σε οικονομικά δεδομένα. Βασισμένοι σε στοιχεία του δικτύου παρακολούθησης αγροτικών εκμεταλλεύσεων (FADN) του έτους 2010, έγινε κατάταξη των περιοχών της χώρας με κριτήριο την αξία παραγωγής ανά εκτάριο (1 εκτάριο = 10 στρέμματα) καλλιεργούμενης έκτασης ανά περιοχή (εκφρασμένη σε ευρώ ανά εκτάριο ή ανά μονάδα ζώου του κοπαδιού).
Από αυτή την κατηγοριοποίηση και αφού ελήφθησαν υπόψη η μέση αξία παραγωγής της χώρας 1.736,5 ευρώ/εκτάριο σε συνδυασμό με το 80% αυτής (1.389,2 ευρώ/εκτάριο) δημιουργήθηκαν τρεις κατηγορίες κατάταξης των περιοχών: Πρώτον, περιοχές άνω του 80% της μέσης αξίας παραγωγής (σ.σ. πράσινες), δεύτερον περιοχές κάτω του 80%  (σ.σ. σομόν) και τρίτον περιοχές μεταξύ του 80% και του μέσου όρου της αξίας παραγωγής (σ.σ. λευκές) ανά επιφάνεια καλλιεργούμενης έκτασης. Οι περιοχές της πρώτης κατηγορίας (άνω του 80%) μένουν εκτός εξισωτικής, καθώς θεωρείται ότι έχουν ξεπεράσει τους φυσικούς περιορισμούς. Επίσης, ελήφθησαν υπόψη οι περιοχές που, ενώ μπορεί να είχαν ξεπεράσει την ξηρασία, αντιμετώπιζαν προβλήματα από τα υπόλοιπα επτά κριτήρια που είδαμε πιο πάνω.
Όλα τα παραπάνω φιλτραρίσματα είχαν ως αποτέλεσμα ο τελικός αριθμός των δήμων-δικαιούχων της νέας Εξισωτικής να πέσει σημαντικά σε σχέση με τον αριθμό των 2.308 δημοτικών κοινοτήτων. Όπως υποστηρίζει το ΥΠΑΑΤ, η αριθμητική μείωση αυτή δεν σημαίνει κατ’ αναλογία μείωση των εκτάσεων της χώρας που δικαιούνται την εξισωτική, καθώς σε όρους επιφάνειας καλλιεργούμενης γης δεν θα υπάρξουν σημαντικές μεταβολές σε σχέση με το παλιό καθεστώς.

Ειδικά μειονεκτήματα υπέρ νησιών και ακριτών

Πέραν των ανωτέρω, ορίστηκαν οι περιοχές με ειδικά μειονεκτήματα. Πρόκειται για ακόμα ένα λεπτό σημείο της διαδικασίας που συγκεντρώνει ενδιαφέρον. Όπως αναφέρεται στην εισαγωγή του τρίτου σκέλους της μελέτης του ΓΠΑ: «Η έκθεση παρουσιάζει τα αποτελέσματα του τελευταίου βήματος της διαδικασίας που ακολουθήθηκε για να οριστούν περιοχές με σημαντικούς φυσικούς περιορισμούς και ειδικά μειονεκτήματα». Εδώ, εν συντομία, τίθενται τα εξής κριτήρια. Πρώτον, οι περιοχές που αποτελούν ευρωπαϊκά σύνορα με τρίτες χώρες (FYROM, Τουρκία, Αλβανία) και δεύτερον ο νησιωτικός χαρακτήρας της χώρας μας. Όπως αναφέρεται στο κείμενο του ΓΠΑ: «Τα ελληνικά νησιά, εκτός της Κρήτης και της Εύβοιας, είναι ως επί το πλείστον απομονωμένα από την ηπειρωτική χώρα και αντιμετωπίζουν σημαντικά προβλήματα στη μεταφορά των αγαθών μέσω θαλάσσης ιδιαίτερα κατά τη διάρκεια του χειμώνα […]. Επιπλέον, υπάρχουν αυξημένα κόστη για ενέργεια και ύδρευση, όπως συμβαίνει για τα περισσότερα προϊόντα και υπηρεσίες. Επιπροσθέτως, η διατήρηση της αγροτικής δραστηριότητας σε συνδυασμό με την αλιεία στα μικρά νησιά είναι απολύτως απαραίτητη για να διατηρηθεί η τουριστική δυναμική της περιοχής και να προστατευτεί η ακτογραμμή. Επομένως, οι δήμοι που βρίσκονται σε μικρά νησιά και δεν είναι ορεινοί ή δεν υπόκεινται σε άλλους φυσικούς περιορισμούς, χαρακτηρίζονται ως περιοχές με ειδικά μειονεκτήματα», αναφέρουν οι συντάκτες.

Εντούτοις ο αριθμός των δικαιούχων εξισωτικής αποζημίωσης στα μειονεκτικές περιοχές παρά τη νέα οριοθέτηση θα παραμείνει στα ίδια επίπεδα με βάση τα στοιχεία του ΟΣΔΕ 2017. Όπως αναφέρει σε ανακοίνωσή του το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης «η νέα οριοθέτηση θα τεθεί σε εφαρμογή μετά την έγκρισή της από τις υπηρεσίες της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ώστε να ισχύσει με την πρόσκληση του μέτρου της Εξισωτικής Αποζημίωσης το 2019».