Κλεισούρα τέχνας κατεργάζεται… Το Θέατρο στο «θέατρο του παραλόγου»

Το θέατρο ανέκαθεν ήταν η τέχνη, που βρισκόταν δίπλα στους ανθρώπους και τους έδινε κουράγιο, ακόμα και στις πιο δύσκολες στιγμές τους. Για παράδειγμα, τα θέατρα στην Ελλάδα δεν έκλεισαν ούτε καν κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.
Στη δικτατορία, μάλιστα, οι θεατράνθρωποι αλλά και άλλοι καλλιτέχνες, έβρισκαν τρόπο να περάσουν τα μηνύματα τους, χωρίς να γίνονται αντιληπτά από τη λογοκρισία. Η ικανότητα προσαρμογής αυτής της τέχνης είναι εμφανής και στον κατ’ οίκον περιορισμό που βιώνουμε σήμερα. Για μια ακόμη φορά, το θέατρο μετασχηματίζεται και μένει ζωντανό, έστω και χωρίς θεατές.
Όλοι έχουμε δει αναρτήσεις για θέατρα που δίνουν στο κοινό δωρεάν πρόσβαση στο ψηφιοποιημένο τους υλικό. Το θέατρο Πορεία ήταν από τις πρώτες εταιρείες θεάτρου που έδωσαν αυτή τη δυνατότητα. Από τις 24/3, μέσα από την ιστοσελίδα του, οι ενδιαφερόμενοι μπορούν σε συγκεκριμένες ημερομηνίες και ώρες να απολαύσουν μια παράσταση την ημέρα. Το Royal Opera House του Λονδίνου έφερε, επίσης, το μπαλέτο και την όπερα σε κάθε σπίτι και κάθε συσκευή στο κόσμο χωρίς χρέωση. Μέσω του λογαριασμού του στο Facebook και του καναλιού του στο YouTube έκανε προσιτές σε όλους διάσημες παραγωγές και παραστάσεις, όπως το «Έτσι κάνουν όλες» και η «Μεταμόρφωση». Στην ίδια λογική, το Εθνικό Θέατρο στην Ελλάδα έδωσε δωρεάν πρόσβαση στις παραστάσεις του, που διακόπηκαν λόγω των περιοριστικών μέτρων. Οι αριθμοί είναι εντυπωσιακοί. Αναφέρουμε απλά ότι 50.000 επισκέπτες της ιστοσελίδας του Εθνικού Θεάτρου από 40 διαφορετικές χώρες παρακολούθησαν τέσσερεις online παραστάσεις στο «ψηφιακό του σανίδι».







Και πέρα από το θέατρο, το θέαμα γενικά παίρνει μια άλλη μορφή. Οι «Εγκλωβισμένες», για παράδειγμα, είναι το πρώτο σίριαλ που γυρίζεται από το σπίτι κάθε ηθοποιού, με τη βοήθεια της τεχνολογίας. Οι ηθοποιοί Μαρία Κωνσταντάκη, Σύλβια Δεληκούρα, Μαρία Σολωμού και Κατερίνα Θεοχάρη έχουν στα σκαριά μια μορφή προσαρμογής στα νέα δεδομένα που θα ανέβει σύντομα στο YouTube και το Instagram (@egglovismenes).



Παρόμοια ανάγκη ξεπήδησε σε κάποιες κατοικίες κατά τον εγκλεισμό. Αυτή η ανάγκη μετουσιώθηκε σε μια προσπάθεια από απλούς πολίτες. Η άποψη ή η τέχνη τους εκφράζεται με μια πλειάδα χιουμοριστικών βίντεο, μέσα από τα μέσα δικτύωσης, όπως το Facebook, το Τik Τok και το livestreaming. Νέοι κυρίως άνθρωποι δανείστηκαν τις φωνές από ταινίες και σήριαλ, με σκοπό τη διασκέδαση μας. Οι ελληνικές ταινίες, και ιδίως οι κωμωδίες, έχουν την τιμητική τους. Το ίδιο και η εφευρετικότητα των επίδοξων διασκεδαστών. Για να ξεπεράσουν τα προβλήματα με τα κουστούμια, ξέθαψαν απ’ τη ντουλάπα τα φανταχτερά ρούχα της μαμάς, που φορούσε σε γάμους τη δεκαετία του 1980, τα σεγκούνια, τις σαγιές και τις άλλες παραδοσιακές φορεσιές, και –φυσικά – όλες τις αποκριάτικες περούκες.



Σε κάθε περίπτωση, θα έπρεπε να θεωρούμε τους εαυτούς μας τυχερούς, γιατί μας δίνεται η δυνατότητα, μέσω της τεχνολογίας, να υπερνικήσουμε κάποιες πρακτικές δυσκολίες. Η γενιά των γονιών μας δεν θα είχε αυτές τις ανέσεις σε μια παρόμοια κατάσταση. Επιπλέον, πολλοί συνάνθρωποι μας είναι μόνοι τους, αποκλεισμένοι και τέτοιου είδους πρωτοβουλίες τους κρατάνε συντρόφια. Είναι αξιοθαύμαστη η αντίδραση των κοινωνιών σε τέτοιες συνθήκες περιορισμού και η προσφορά, στήριξη και αλληλεγγύη των καλλιτεχνών, και ειδικά των θεατρικών οργανισμών, στο να παρέχουν όλο και περισσότερες τέτοιες ελεύθερες προσβάσεις προς ψυχαγωγία. Έχουμε όλοι μας την ηθική υποχρέωση να ευχαριστήσουμε όλους τους εμφανείς και αφανείς συντελεστές των παραστάσεων, οι οποίοι όπως σε αρκετά επαγγέλματα έμειναν μετέωροι, βάζοντας το ταλέντο και το μόχθο τους ανάχωμα, διατηρώντας στο μέτρο του δυνατού αλώβητη τη ψυχική υγεία όλων μας! Την εποχή της πανδημίας προκύπτει ένα σημαντικό μήνυμα: ακόμη και η ελάχιστη προσφορά στον διπλανό μας, θα είναι για το καλό όλων μας. Όταν όλα τελειώσουν, δε θα είμαστε μόνο ζωντανοί, αλλά και καλύτεροι άνθρωποι!
Διαμαντής Θωμάς