Όσο βγαίνουν από το σχολείο άνθρωποι οι οποίοι δεν έχουν αποκτήσει το υπόβαθρο για να ξεχωρίσουν την αθλιότητα από την ποιότητα ...

Από :Haris Heizanoglou*

Δεν είναι μόνο η απουσία των καλλιτεχνικών το πρόβλημα που έχει το ελληνικό σχολείο, είναι όλα. Είναι η γενικότερη φιλοσοφία και αντίληψη για το τί είναι σχολείο, τί είναι γνώση και πώς αυτή κατακτάται και τελικά τί είναι αναγκαίο.

 Πιο σωστά, τί είναι πιο αναγκαίο από τί. Το ελληνικό σχολείο έχει σοβαρό πρόβλημα να ιεραρχήσει και να αξιολογήσει την αναγκαιότητα της ψυχικής καλλιέργειας έναντι της "γνώσης".
 Το βάζω σε εισαγωγικά γιατί και η ψυχική καλλιέργεια γνώση είναι, είναι νοητική και κοινωνική δεξιότητα, είναι πρίσμα μέσα από το οποίο μαθαίνεις να βλέπεις τον κόσμο. 
Αλλού αυτό είναι δεδομένο, στην Ελλάδα όμως που το σχολείο είναι χώρος ακρόασης και εξεταστικό-διαγωνιστικό κέντρο θεωρείται περιττό. Γι'αυτό με τόση ευκολία υποβιβάζονται ή πετάγονται εκτός προγράμματος μαθήματα όπως η κοινωνιολογία, τα καλλιτεχνικά κλπ. 
Και κάπως έτσι, τελειώνεις το Λύκειο και δεν έχεις φτιάξει κάτι με τα χέρια σου, να μάθεις την σχέση της ιδέας με την πράξη, να μάθεις πως να χαράσσεις τις ιδέες σου στον άξονα της υλοποίησης και πώς να πράττεις στον άξονα των ιδεών σου. Τελειώνεις και δεν έχεις φτιάξει κάτι σε συνεργασία με τους συμμαθητές σου, να μάθεις την αξία της συνεργασίας, την σχέση του ατόμου με την ομάδα, την χρησιμότητα της επικοινωνίας, του διαλόγου και την αναγκαιότητα της γόνιμης διαφωνίας. 
Δεν έχεις διαβάσει μισή σελίδα ιστορίας της τέχνης για να υποψιαστείς ότι τελικά όλοι αυτοί οι περίεργοι καλλιτέχνες δεν έκαναν απλά γραμμές σε καμβάδες αλλά είχαν κάτι στο μυαλό τους για την τέχνη και τη σχέση της με τον κόσμο, την τεχνική, την τεχνολογία, τον πόλεμο, την πολιτική και τη θρησκεία... και βεβαίως για τον έρωτα. Τελειώνεις το Λύκειο και δεν έχεις διαβάσει ένα κείμενο για τον έρωτα, την αγάπη, τον πόθο ... 
Σου διδάσκουν την αναγκαιότητα των Λατινικών και των Αρχαίων αλλά εσύ τελειώνεις το Λύκειο, έχεις μάθει να κλίνεις ανώμαλα ρήματα σε αρχαίες γλώσσες, αλλά δεν έχεις μάθει να μιλάς και να γράφεις. Γιατί όλη η κουβέντα είναι για την μηχανική της εκπαίδευσης στη γλώσσα, ποτέ για το περιεχόμενο.
 Σου λέει, 
"Τα αρχαία είναι απαραίτητα γιατί σε κάνουν έξυπνο", "τα Λατινικά είναι απαραίτητα γιατί στις νομικές σχολές μπλα μπλα"... Όχι και ξανά όχι! 
Αν κάτι είναι απαραίτητο είναι γιατί το ίδιο έχει διδακτικό περιεχόμενο! τα κείμενα στα αρχαία ελληνικά και τα Λατινικά είναι σημαντικά, όχι η μηχανική της γλώσσας ειδικά όταν εκφυλίζεται σε φετίχ... Αυτή δεν κουβαλάει καμία αυταξία! 

Κι έτσι τελειώνεις το Λύκειο και δεν έχεις διαβάσει ένα κείμενο φαντασίας, ή κάτι για τέχνη, για έρωτα, μια κοινωνική ανάλυση, ούτε καν για την επιστήμη, για κάποια από αυτές που διδάσκονται...

Και βλέπεις παιδιά, έξυπνα παιδιά, που τελειώνουν το Λύκειο και μπαίνουν σε μια σχολή και δεν μπορούν να βάλουν στη σειρά δέκα λέξεις και να συντάξουν ένα κείμενο, είτε είναι επιστημονικό είτε ερωτικό γράμμα, χωρίς να μοιάζει με διαφημιστική καταχώρηση στο Cosmopolitan.

 Διαβάζεις και είναι όλο κλισέ, κλισέ κι ελληνικούρες, κλισέ και επίθετα και ξανά επίθετα και μεταγλώσσα... και κλισέ, και μικρές προτάσεις χωρίς δευτερεύουσες, και ασυνταξίες, και κλισέ και υφοποίηση... 
Και ότι δεν μοιάζει κλισέ και δεν φλερτάρει με το κιτς συνήθως είναι προϊόν copy paste... 
Φυσικά, αφού ούτε τους μάθαμε να σκέφτονται μόνοι τους, ούτε τους αφήσαμε να μάθουν μόνοι τους... 
 Αν κάποιοι σώζονται είναι γιατί είχαν έναν καλό δάσκαλο, έναν καλό καθηγητή στο φροντιστήριο ή γονείς που τους καθοδήγησαν ή την προσωπική ανάγκη να αναζητήσουν ποιοτικά ερεθίσματα εκτός σχολείου, τα οποία επίσης είναι πολύ λίγα.
 Τα εξωτερικά ερεθίσματα, η τηλεόραση, τα περιοδικά και οι εφημερίδες όχι απλά δεν έχουν ποιότητα σήμερα, αλλά αν προσπαθήσει κάποιος να "μάθει" από αυτά κινδυνεύει να γίνει χειρότερος.
 Δεν ξέρω πώς αλλάζει αυτό, ξέρω όμως ότι όσο βγαίνουν από το σχολείο άνθρωποι οι οποίοι δεν έχουν αποκτήσει το υπόβαθρο για να ξεχωρίσουν την αθλιότητα από την ποιότητα και όχι απλά να εκτιμήσουν την ποιότητα αλλά να την επιλέξουν ως στάση ζωής, ως προσωπική και κοινωνική ανάγκη (και ναι αυτό λέγεται ιδεολογία) θα βυθιζόμαστε όλο και βαθύτερα στην απανθρωποποίηση και το κοινωνικό μίσος, νομίζοντας μάλιστα ότι πρόκειται για πρόβλημα "αισθητικής"...
* O Haris Heizanoglou είναι αρχιτέκτονας ,γνώστης της περιοχής μας ,εχει ασχοληθεί και συνδράμει στις μελέτες διαμόρφωσης του ιστορικού κέντρου Μαντουδίου και της Μεγάλης Οικίας