Ταμείο ανάκαμψης: η πράσινη μετάβαση πεδίο σύγκρουσης συμφερόντων

Άρθρο του Βαγγέλη Αποστόλου, βουλευτή ΣΥΡΙΖΑ Εύβοιας και πρώην Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων –Δημοσιεύτηκε στην Ημερησία 8.4.2021

 

Στην ενημέρωση που μας έκανε τη περασμένη Τρίτη (6/4/21) στη Βουλή ο αρμόδιος για το Ταμείο Ανάκαμψης Αναπληρωτής Υπουργός Οικονομικών κ. Θόδωρος Σκυλακάκης δεν μας έκανε πλουσιότερους  στους σχεδιασμούς της Κυβέρνησης για τη διαχείρισή του.

Κι αυτό που κυρίως δεν έγινε καθαρό είναι αν θα απορροφηθεί ως ένα νέο σχέδιο Μάρσαλ κι αν θα συνοδευτεί με νέες μνημονιακές δεσμεύσεις.

Θα σταθώ ιδιαίτερα στον πρώτο πυλώνα, την πράσινη μετάβαση, για τον οποίο έχει εκδηλωθεί τεράστιο ενδιαφέρον και έχουν ήδη γνωστοποιηθεί συγκεκριμένες προτάσεις.

Οι συνολικοί πόροι που αναμένεται να απορροφήσει ξεπερνούν τα 10 δις, από τα οποία τα 6 δις προέρχονται από το Ταμείο Ανάκαμψης και τα υπόλοιπα 4 από ιδιωτική και τραπεζική συμμετοχή. Οι δραστηριότητες δε που μπορούν να ενταχθούν στο συγκεκριμένο πυλώνα πολλές, όπως η αξιοποίηση του δυναμικού της χώρας σε Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ), η μετάβαση στην μεταλιγνιτική περίοδο, η προώθηση μεγάλων επενδύσεων σε αρδευτικά και αντιπλημμυρικά έργα και άλλα.

Όμως, όχι μόνο οι ανάγκες για κάθε μία από αυτές τις δραστηριότητες, υπερκαλύπτουν τα προϋπολογισθέντα ποσά, αλλά και έχει διαμορφωθεί ήδη μια κατάσταση από τους χειρισμούς της Κυβέρνησης που προεξοφλεί την κατεύθυνση εισροής των διαθεσίμων του Ταμείου προς συγκεκριμένα συμφέροντα.

Από την άλλη πλευρά όλες οι μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις που έχουν πληγεί από τη πανδημία και έχουν ανάγκη να επανέλθουν στη κανονική τους λειτουργία θα αντιμετωπίσουν πρόβλημα τόσο ιδίας συμμετοχής, αφού η προσπάθειά τους για να κρατήσουν ενεργές τις δραστηριότητές τους τους έχουν στερήσει κάθε δυνατότητα χρηματοδότησης, όσο και τραπεζικής στήριξης που πολύ δύσκολα τους παρέχεται.

Σε πρόσφατη συνεδρίαση της Επιτροπής Παραγωγής και Εμπορίου της Βουλής η Κυβέρνηση παρουσίασε το παραγωγικό μοντέλο των περιοχών που θα μπούν στο Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης στην απολιγνιτοποίηση. Ένα Ταμείο που θα χρηματοδοτηθεί από το Ταμείο Ανάκαμψης, θα στηρίζεται σε 5 πυλώνες και θα χρειαστεί γι αυτό συνολικά 5 δις ευρώ.

Αν σε αυτό το ποσό προσθέσουμε τις μονάδες ΑΠΕ σε όλη την Ελληνική Επικράτεια (αιολικά πάρκα και φωτοβολταϊκά τόξα κυρίως) που έχουν πάρει τις σχετικές άδειες και έχουν χαρακτηριστεί στρατηγικής σημασίας επενδύσεις για τη χώρα, τότε ασφαλώς θα μείνει αναπάντητο το ερώτημα για το πως θα αλλάξει το παραγωγικό μοντέλο της χώρας.

Και μια και μιλάμε για την απολιγνιτοποίηση της Δυτικής Μακεδονίας να καταθέσω μια πρόταση, μικρή μεν για τα μεγέθη που συζητάμε, σημαντική δε για το συμβολισμό της.

Μια καινοτόμα πρόταση, που μπορεί να αξιοποιήσει περισσότερα από 60.000 στρ. λιγνιτικών εδαφών  που έχουν ήδη αποκατασταθεί ή και άμεσα θα αποκατασταθούν, ώστε να μπορούν να χρησιμοποιηθούν για αγροτική εκμετάλλευση, ενώ τις εποφθαλμιούν επιχειρηματικά συμφέροντα για να τις μετατρέψουν  σε φωτοβολταϊκά τόξα.

Στα συρτάρια του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης υπάρχει αυτή την ώρα ένα σχέδιο υπόδειγμα αναπτυξιακής διάστασης, που ξεκινήσαμε επί θητείας μου στο Υπουργείο, πιλοτικά για την περιοχή της Κοζάνης και Πτολεμαΐδας για την επόμενη του λιγνίτη ημέρα.

Έχοντας ως σημείο αναφοράς την σημαντική καλλιέργεια αρωματικών φυτών στη περιοχή και την  Τράπεζα Γενετικού Υλικού της Θεσσαλονίκης, μια αξιόλογη ομάδα εργασίας προχώρησε στη σύνταξη ενός στρατηγικού σχεδίου ανάπτυξης αρωματικών και φαρμακευτικών φυτών. 

Μιλάμε για ένα σχέδιο, σημαντικής κλίμακας μεγέθους, σε εγκαταλελειμμένες λιγνιτικές περιοχές, όπου  θα διασφαλιστεί η αγροτική ανάπτυξη με προϊόντα ποιότητας σε περιφερειακό και τοπικό επίπεδο. Πρόκειται για πολύ καινοτόμα δράση με τεράστιες δυνατότητες, που τουλάχιστον στην πρώτη φάση της απολιγνιτοποίησης μπορεί να λειτουργήσει στις εκτάσεις που έχουν ήδη αποκατασταθεί. Τέτοιες πρωτοβουλίες έχει ανάγκη ο αγροτικός χώρος της χώρας μας.