Το Πρωτόκολλο της ανεξαρτησίας του ελληνικού κράτους (γνωστό ως Πρωτόκολλο του Λονδίνου του 1830) επέτρεπε στους Οθωμανούς τσιφλικάδες να διατηρήσουν τις περιουσίες τους. Ο κυβερνήτης Ιωάννης Καποδίστριας απευθύνθηκε τότε σε εύπορους Έλληνες της διασποράς και Ευρωπαίους Φιλέλληνες για να αγοράσουν κτήματα ώστε να φύγουν οι Οθωμανοί από την Ελλάδα. Έτσι οι δυο φίλοι αγόρασαν το αγρόκτημα. Είχαν γνωριστεί στο Ινστιτούτο Φέλλενμπεργκ για άρρενες των ανωτέρων κοινωνικών στρωμάτων στο Χόφβιλ κοντά στη Βέρνη. Ο Τσαρλς παντρεύτηκε την Έμμα, μία από τις κόρες του διάσημου εκπαιδευτικού την εποχής Εμμάνουελ φον Φέλλενμπεργκ. Το νεόνυμφο ζευγάρι πήγε λοιπόν να ζήσει στην Ελλάδα και πέρασε πολλά χρόνια στο Αχμέταγα. Μετά όμως από σχεδόν 25 περιπετειώδη χρόνια στην Ελλάδα επέστρεψε το 1867 στο Χόφβιλ της Ελβετίας.
Η Ζενεβιέβ Λύσερ διάβασε το 2002 δύο επιστημονικές εργασίες με θέμα την αλληλογραφία μεταξύ Αχμέταγα και Χόφβιλ και ένα βιβλίο σχετικά με την οικογένεια Νοέλ. Γοητευμένη από την ανταλλαγή επιστολών μεταξύ της Έμμα και της οικογένειάς της, άρχισε τη δική της έρευνα. Την απασχολούσαν πολλά ερωτήματα: ποιο ήταν το κίνητρο για ένα εύπορο ζευγάρι από τη Βέρνη να εγκατασταθεί στην «άγρια» Ελλάδα, που ως νεώτερο κράτος αναγνωρίστηκε μόλις το 1830 και αντιμετώπιζε τις αναρίθμητες αντιξοότητες κάθε νεοσύστατου κράτους; Το 1833 η Εύβοια ανήκε ακόμα στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, μόλις 10 χρόνια αργότερα εγκαταστάθηκε το ζευγάρι στο Αχμέταγα. Τους έσπρωξε ο φιλελληνισμός της οικογένειας φον Φέλλενμπεργκ σε αυτό το εγχείρημα;
Ήδη στο πρώτο της ταξίδι στην Εύβοια η Ζενεβιέβ Λύσερ επισκέφτηκε το Αχμέταγα στο Προκόπι, όπως ονομάστηκε το χωριό που χτίστηκε το 1923 από Μικρασιάτες πρόσφυγες σε άμεση γειτνίαση με το αγρόκτημα. Εκεί γνώρισε την Μπάρμπο Νοέλ-Μπέικερ, απόγονο του Έντουαρντ Νοέλ. Η Λύσερ γοητεύτηκε από την ομορφιά της δασωμένης βόρειας Εύβοιας. Ήταν αναμενόμενο, το 2015 πήγε να ζήσει εκεί για έναν χρόνο με τον σύντροφό της και έγραψε το βιβλίο της αυτό.
Το «Αχμέταγα» δεν είναι ωστόσο ιστορική πραγματεία, αλλά μυθιστόρημα. Η Λύσερ αντλεί τα στοιχεία της από δημοσιευμένη και αδημοσίευτη αλληλογραφία στα γερμανικά, γαλλικά και αγγλικά, και αναβιώνει με τη γραφή της τον ξεχασμένο κόσμο της εποχής των πρωταγωνιστών της. Παρεμβαλλόμενα κεφάλαια παρουσιάζουν σημαντικά γεγονότα της εποχής και σύντομα πορτρέτα επιφανών, καθώς και πληροφορίες σχετικά με τη νεώτερη ελληνική ιστορία. Αυτά τα συνοπτικά κεφάλαια ξεχωρίζουν στον πίνακα των περιεχομένων από την πλάγια γραφή τους και είναι διακριτά και μέσα στο μυθιστόρημα, γιατί οι σελίδες τους έχουν γκουάς και διαφορετική γραμματοσειρά από εκείνη του κυρίως κειμένου. Έτσι η ιστορία που μας αφηγείται η Λύσερ είναι άρτια ενταγμένη στις τότε υφιστάμενες συνθήκες και τα κοινωνικοπολιτικά γεγονότα.
Για παράδειγμα αφηγείται ρεαλιστικά και συναρπαστικά την μακρά παραμονή του ζεύγους στην Αθήνα, τη νέα πρωτεύουσα του ελληνικού κράτους μετά το Ναύπλιο. Ραχοκοκαλιά του μυθιστορήματος αποτελεί η αλληλογραφία, που διακρίνεται από την πλάγια γραφή της. Η συγγραφέας ανέσυρε από τη λήθη ακόμα και μια επιστολή της βασίλισσας Αμαλίας προς τον πατέρα της στο Όλντενμπουργκ. Η Αμαλία, Δούκισσα του Όλντενμπουργκ, έγινε Πριγκίπισσα της Βαυαρίας και Βασίλισσα της Ελλάδας όταν το 1836 παντρεύτηκε τον Όθωνα. Το ενδιαφέρον της στράφηκε κυρίως στη γεωργία και αγωνίστηκε ιδιαίτερα για τον περιορισμό της εξουσίας των Οθωμανών γαιοκτημόνων. Η Λύσερ συνέδεσε επεισόδια από τη ζωή της Έμμα και του Τσαρλς με την αυθεντική αλληλογραφία, της οποίας εκσυγχρόνισε τη γλώσσα, χωρίς αυτό να μειώνει την αυθεντικότητά της.
Η συγγραφέας συνδυάζει τη μυθοπλασία με την πραγματικότητα στο τότε ελληνικό κράτος αλλά και στην Ελβετία (π.χ. αναφέρεται στο εκπαιδευτικό σύστημα στο Ινστιτούτο Φέλλενμπεργκ) δημιουργώντας μια συναρπαστική ιστορία που επιτρέπει στον αναγνώστη να ταξιδέψει στο παρελθόν. Η Λύσερ χρησιμοποιεί πολλούς διαλόγους που δίνουν βάθος και ουσία στη σύγκρουση μεταξύ των δύο κόσμων και τον εσωτερικό διχασμό των πρωταγωνιστών της. Το πυκνό κείμενο ολοκληρώνεται με 16 σελίδες απεικονίσεων υψηλής ποιότητας στο κέντρο του βιβλίου. Πρόκειται για 30 σπάνια αν όχι άγνωστα ντοκουμέντα της εποχής από την Ελλάδα και την Ελβετία. Μετά τον μελαγχολικό επίλογο ακολουθούν βιβλιογραφία και πηγές, η τεκμηρίωση των φωτογραφιών, τα γενεαλογικά δέντρα των οικογενειών και χάρτες, ενδεικτικά της επιστημονικής ακρίβειας, αλλά και της προσήλωσης, με την οποία διεξήγαγε την έρευνά της η συγγραφέας.
Γενικά το χορταστικό αυτό βιβλίο είναι οπτικά και απτικά πολύ ελκυστικό, το μοναδικό του μειονέκτημα είναι η υψηλή του τιμή. Ελπίζουμε να βρεθεί ένας Έλληνας εκδότης που να ενδιαφερθεί για αυτή αυτή η συναρπαστική ιστορία από τις απαρχές του σύγχρονου ελληνικού κράτους, έτσι ώστε αυτή να βρει το ευρύ κοινό που της αξίζει.
Achmetaga
εκδόσεις Stämpfli Verlag, 2018
256 σελίδες δεμένο, 39 ελβετικά φράγκα
ISBN: 978-3-7272-7907-2
Για τη συγγραφέα
Η Ζενεβιέβ Λύσερ σπούδασε στο Πανεπιστήμιο της Βασιλείας Προϊστορία και εργάστηκε μετά τη διδακτορική της διατριβή ως ερευνήτρια, εκδότρια, συντάκτρια και δημοσιογράφος επιστημονικών άρθρων στην ελβετική γερμανόφωνη ημερήσια εφημερίδα Neue Zürcher Zeitung (ΝΖΖ).
Λειτουργεί το blog της https://wandern-griechenland.ch/.
Το αγρόκτημα Αχμέταγα σήμερα: https://www.candili.gr/ (στα αγγλικά).
Κείμενο: Α. Τσίγκας. Φωτογραφίες με τη φιλική παραχώρηση του candili.gr.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Tα σχόλια οσο το δυνατόν φιλτράρονται ως προς το ύφος και το ήθος τους.
Kάθε υβριστικό ,προσβλητικό ή άσχετο με το θέμα της ανάρτησης σχόλιο θα διαγράφεται .
Εγκρίνονται μόνο τα μηνύματα στα οποία εκφράζονται υγιείς απόψεις.
Ο κάθε σχολιαστής υπογράφει ηλεκτρονικά το σχόλιο του και είναι υπεύθυνος έναντι των νόμων.
Το ΜΑΝΤΟΥΔΙ NEWS δεν ενστερνίζεται και δεν φέρει καμία ευθύνη για όσα γράφουν οι αναγνώστες στα σχόλια τους.