Τιμήθηκε και φέτος στην Λίμνη ο Αγγελής Γοβιός (Ομιλία "Ελύμνιος")

 

Από: Γιώτα Δαυιδούλα Περήφανου

Η ανεμόεσσα Λίμνη και φέτος τίμησε το πρωτοπαλίκαρο του Οδυσσέα Ανδρούτσου και «αρχιστράτηγο» του Ευβοϊκού 21΄, Αγγελή Γωβιό. 

Ο συναξαριστής του «αετού» της Εύβοιας, τέως επιμελητής του Ιστορικού & Λαογραφικού Μουσείου της Λίμνης, συγγραφέας, ιστοριοδίφης και ερευνητής κος Δημήτρης Αποστόλου «Ελύμνιος», όπως πάντα δωρικός, εμβληματικός και με λογοτεχνική αναζήτηση αφιέρωσε μια ομιλία κατάθεση ψυχής και μνήμης στον Ήρωα Στρατηγό της νεότερης μας ιστορίας. 

ΑΓΓΕΛΗΣ ΓΩΒΙΟΣ ή ΓΩΒΓΙΝΑΣ
1821 - 2022 : 201 χρόνια Εθνικός Ήρως.
1822 - 2022 : 200 χρόνια από το θάνατό του.

Του Δημήτρη Αποστόλου - « Ελύμνιου »

« Παλικαρίσια χάνεσαι μεσ’ την ανεμοζάλη, για ενός πολέμου δίκαιου τα ιδανικά πεθαίνεις… »,
έγραψε το 1983 η ρομαντική και φιλοπάτριδα ποιήτρια της Λίμνης Μαρία Αγγελάκη, για το συμπατριώτη μας Καπετάν Αγγελή Γωβγίνα, που χάθηκε - ναι!.. μεσ’ την ανεμοζάλη μιας απροσδόκητης εχθρικής παγίδας ( κι’ ως φαίνεται προδοσίας )…28 Μαρτίου ήτανε, του 1822 - και όχι του 1823, ως συνεχίζει στην προτομή του να γράφεται λαθεμένα 111 χρόνια τώρα!.. Γιατί, αν ο Καπετάν Αγγελής αποχωρούσε απ’ τη σκηνή των γεγονότων το 1823…τότε…θα είχε λυπηθεί σε - δυό μέρες μετά - για τη φρικτή σφαγή των χιλιάδων αμάχων της Χίου και θα είχε χαρεί με την ανατίναξη της τουρκικής Καπιτάνας απ’ τον Κανάρη… Θα είχε χαρεί για την κατάληψη της Ακρόπολης απ’ τους Έλληνες…θα ήταν περιχαρής για τα Δερβενάκια και τη « νίλα του Μάμαλη »…θα είχε υπόψη του την πρώτη πολιορκία στο Μεσολόγγι… θα είχε μάθει για την Κυβέρνηση κάτω στο Ναύπλιο...Όμως αυτά, δεν τα πρόλαβε ο Γωβγίνας…αφού - τόσο νωρίς - φρόντισε να τον προλάβει ο θάνατος!.. Κι’ αν θέλετε…ίσως καλλίτερα! Nαί, καλλίτερα…Γιατί έφυγε με ένδοξο - κι’ όχι άδοξο ( όπως προϋποθέτει η προδοσία του τέλος ), αφού περικυκλομένος νυχτιάτικα από ( τουλάχιστον ) μια χιλιάδα εχθρών, « μια μπάλα τον ελάβωσε κι’ ως λιόντας εβρυχήθη », κερδίζοντας το δοξαστικό κότινο της θυσίας, ταμένος ο ίδιος της προσφιλούς λευτεριάς !.. Ναι, καλλίτερα…γιατί ο Καπετάν Αγγελής δεν πρόλαβε τους κατοπινούς εμφύλιους ( του ’23, του ’24 και του ’25 ), όπου αδερφοφάδες « ρεζίληδες, μουκιουρούφηδες, επίορκοι της πατρίδας » (έτσι τους λέει ο Μακρυγιάννης ) έστειλαν τον μεγάλο Αγώνα « κατά Καπερναούμ », εξοντώσαν μαρτυρικά έναν Ανδρούτσο, φυλακίσαν ένα Κολοκοτρώνη, στερήσαν την Επανάσταση από ένα Καραϊσκάκη, προσεγγίσανε δόλια ένα Νικηταρά… απομακρύναν ή δολοφόνησαν ραδιούργα τόσους και τόσους αγωνιστές…όπως τον Πάνο Κολοκοτρώνη, τον ικανότατο Στρατηγό Γεώργιο Βαρνακιώτη, τον πλοίαρχο Χατζη Αντώνη Βιζβίζη, τον φιλόπατρη προύχοντα Παναγιώτη Κρεββαττά… κι’ όλα αυτά « άνθρωποι κακορίζικοι, οπου ‘ταν η κοπριά της Ευρώπης…» ( ξαναλέει ο Μακρυγιάννης ). Όχι!..ο Καπετάν Αγγελής - ευτυχώς - δε μπλέχτηκε σε εμφύλιους σπαραγμούς. Σε αντιζηλίες κι’ εχθρότητες μικροτοπικές, ίσως…(που μπορεί τελικά και να στοίχησαν την ίδια του τη ζωή). Σε μεγάλες όμως - αντεθνικές διαμάχες- ποτέ!.. Η ελεγειακή περιγραφή του εγκυρότερου ίσως ιστορικού του Ευβοϊκού μας Αγώνα, ιερωμένου Ναθαναήλ Ιωάννου, είναι ειλικρινής και σαφέστατη : « Θρήνησον Εύβοια γοερώς τον οπλαρχηγόν σου Αγγελήν, ως και τον συναγωνιστήν του Κώτσαν!..Εκείνοι μεν έπεσον εν μέσω του πεδίου της Καστέλας, πέσιμον ένδοξον δι’ αυτούς…δια Σε δε, δεινών και θλιβερών και διχονοιών πρόξενος…Διότι άμα ούτοι έπεσον, ου πολύς παρήλθε χρόνος και ανεφύησάν Σοι διχόνοιαι, οπτασίαι, εμφύλιοι πόλεμοι, σπασμοί και τόσα άλλα δυστυχήματα, άτινα επήνεγκόν Σοι…».
Αγγελής Νικολάου - ή Γωβιός ή Γωβγίνας : Παιδί της Λιμνιώτικης λαϊκής ναυτουριάς, γεννιέται χωρίς συστατικές επιστολές. Πρώτα τα βάζει με τους ντόπιους δυνατούς… ύστερα εξορίζεται σαν κακούργος. Εκπαιδεύεται στην αυλή του Αλή, αναλαμβάνει Αρματολός της Ευβοίας. Φιλικός - Θιασώτης της Επανάστασης, πρωτοστατεί ηρωϊκά πολεμώντας με το σταυράδελφό του Ανδρούτσο μεσ’ της Γραβιάς το Χάνι. Ανδραγαθεί, ανακυρήσεται Γενικός Αρχηγός του Γριπονησιού, αναλαμβάνει στα χέρια του τη δυσκολότατη Ευβοϊκή Επανάσταση… Έρχεται σ’επαφή με στρατεύματα Ολυμπιακά και με καράβια νησιώτικα, κατανικά το Βρυώνη Ομέρ (και τον άλλο, Ομέρ της Καρύστου)…Η Χαλκίδα πανικοβάλεται, η Κάρυστος περιμένει… Κι’ύστερα…
…« δύστηνος μοίρα φοβερή, στα Δυό Βουνά γροικιέται, . τ’ αντρειωμένου ο θάνατος, θάνατος δε λογιέται!.. ».
Κι’ ήτανε Μάρτης - στο τέλος του, Μεγάλη Τρίτη, παραμονές Πασχαλιάς!.. Το τίμιο παλουκωμένο κεφάλι του - τοτέμ κι’ « άγια κάρα » για μας - πολύτιμο λάφυρο για τον κανίβαλο τούρκο, στολίζει μακάβρια τις πολεμίστρες του Χαλκιδέϊκου πυργοκάστελου. Τ’ακέφαλο σώμα του - άγιο σκήνωμα, λείψανο άγιο και τούτο για μας, θαρρείς μυστικά, καταβαίνει στον τάφο του - μέρα τ’ « Αγιόδειπνου ήτανε » - για να γίνει γη και σποδός!.. Κι’ ύστερα…τί ύστερα!..Ήρθε ο χρόνος ο 200χρονος να περάσει στη λήθη το γεγονός… Όμως εμείς πάλι εδώ, όπως κάθε χρονιά - και κάθε χρονιά, μπροστά στον τύμβο του Στρατηγού, θ’ αναμοχλεύουμε μνήμες ηρωϊκές, ξεχασμένες, αραχνιασμένες, παλιές… μνήμες ιστορικές για τους επερχόμενους… και για τους απόγονους τους ερχόμενους…
Η φετινή Επέτειος είναι αναμνηστική της Αρχιστρατηγίας του. ( Καθιερώθηκε με την ομόφωνη απόφαση 89/2001 επί Δημαρχίας Ανέστη Ψαρρού ). Και η φετινή χρονιά, η 200χρονη Επέτειος του θανάτου του. Στη Λίμνη, τις συνδιάσαμε και τις δύο!.. Στρατηγέ Μακρυγιάννη, σ’ ακούμε!..
« Πατρίς!.. να μακαρίζεις όλους τους Έλληνες, ότι θυσιαστήκαν για σένα… .
Πατρίς!.. να θυμάσαι και να λαμπρύνεις εκείνους που πρωτοθυσιαστήκαν πολεμώντας για σένα…όλους αυτούς, να τους μακαρίζεις Πατρίς!..».
Δ.Α. « Ελύμνιος »
Για την ιστορικότητα του προσώπου όπως παραθέσουμε και τα εξής:
Ένας από τους πρώτο - Ήρωες, αρματολούς της προεπαναστατικής γενιάς, υπήρξε ο Λιμνιώτης Αγγελής Γωβιός ή Γωβγίνας, με πρώιμη θητεία και στρατιωτική δράση στην «αυλή» του περιώνυμου Αλή Πασά των Ιωαννίνων.
Υπήρξε από τους πρωτεργάτες της επαναστατικής έκρηξης του 1821 μαζί με τον Οδυσσέα Ανδρούτσο, τον Αθανάσιο Διάκο και λοιπούς πρώτο – ήρωες.
Ο Αγγελής Γωβιός ήταν ο πολέμαρχος που ως «αδερφός» - συναρχηγός του Ανδρούτσου πρωτοστάτησε στην ιστορική μάχη του Χανίου της Γραβιάς. Τον Ιούλιο του 1821 ήταν πάλι ο στρατηγικός νους, που έδωσε και κέρδισε κατά κράτος στην πρώτη εκ παρατάξεως μάχη του αγώνα, στα Βρυσάκια της Εύβοιας, τον ονομαστό Τούρκο πολέμαρχο Ομέρ Βρυώνη. Στη συνέχεια συγκρούστηκε σε πολλές μάχες με τους Τούρκους με επιτυχή έκβαση, ενώ συνέλαβε και κατέστρωσε σχέδιο κατάληψης του απόρθητου - δυστυχώς έως το τέλος του αγώνα - Κάστρου της Χαλκίδας με τη τόση στρατηγική σημασία στον Ελλαδικό χώρο.
Η τότε επαναστατική Διοίκηση του Έθνους των Ελλήνων, με επικεφαλής τον Δημήτριο Υψηλάντη - Πρόεδρο του Βουλευτικού - και τις υπογραφές 20 ακόμη ονομαστών Βουλευτών διαβλέποντας τις ικανότητες του Λιμνιώτη πολέμαρχου, τον αναγνώρισε το Φεβρουάριο του 1822 ως Γενικό Αρχηγό του Ευβοϊκού Αγώνα, στη θέση των αναχωρούντων από τη Εύβοια - Οδυσσέα Ανδρούτσου και Κυριακούλη Μαυρομιχάλη. Η διοίκηση τον παρότρυνε να εκστρατεύσει και κατά του κάστρου της Νότιο - Ευβοϊκής Καρύστου, της δυναστευόμενης από τον ονομαστό για τη σκληρότητα του Ομέρ - Μπέη.
Η προτομή του Καπετάν' Αγγελή στην Πλατεία Ηρώων
Άνοιξη του 1822, ξαφνικά σκοτείνιασε με μιας ολόκληρη η φύση… ξεσπώντας σε εαρινά αναφιλητά…. Έσβησε… το πρωτοπαλίκαρο της Εύβοιας, ο Καπετάν' Αγγελής, δέχτηκε θανατηφόρα λαβωματιά, λύγισε… σπάραξε, έπεσε πρώιμα και αναπάντεχα στη φονικότατη μάχη στα Δυό Βουνά (στην ευρύτερη περιοχή της Χαλκίδας). Βαρύ το πένθος απλώθηκε, σώπασε ο αετός, πήρε θέση στο πάνθεον των Ηρώων…
Η πτώση του Αγγελή Γωβιού δεν επηρέασε μόνο την έκβαση του Ευβοϊκού αγώνα καθώς επέφερε δυσμενείς επιπτώσεις στο σύνολο της απελευθερωτικής δράσης.
Γιατί ο Αγγελής Γωβιός είναι άγνωστος στο πανελλήνιο; (διερωτάται ο ιστοριογράφος του Γιώργος Παπαστάμος). Και συμπληρώνει ο ίδιος: «… γιατί δεν βρήκε τον Βαλαωρίτη του…».
«Στον Τύμβο τους Αθάνατους οι Μούσες τραγουδάνε.

 Εδώ χορεύουν Σταυραετοί, κλάματα δεν χωράνε!...» Αθάνατος!
Η επετειακή εκδήλωση είχε την εποπτεία του Δήμου Μαντουδίου Λίμνης Αγίας Άννας, του αρμόδιου τμήματος των πολιτιστικών, ενώ την εξαιρετική παρουσίαση επιμελήθηκε και συντόνισε η καλή συνάδελφος φιλόλογος κ. Ευαγγελία Αποστόλου. Χαιρετισμό απηύθυναν και επίγονοι του Ήρωα. Παρευρέθησαν επίσης, εκπρόσωποι του εκκλησιαστικού χώρου, αρχές του τόπου, σύλλογοι, φορείς, σωματεία της Εύβοιας και φυσικά Λιμνιώτες συντοπίτες, συγγενείς απόγονοι και αιώνιοι θαυμαστές του Γωβγίνα.