Γράφει ο Δημήτρης Αποστόλου - « Ελύμνιος»
Για μένα ήταν σαν όπως μια απροσδόκητη έκπληξη!..Γιατί ο αγαπητός από αρκετά χρόνια φίλος, συνομήλικος και «κουμπιοτερικός» μου ( κάποτε ) εν Μαντουδίω καθηγητής Παναγιώτης Μπουλουγούρης,στάθηκε σήμερα ο αισθαντικός καταγραφέας μιας γλυκόπικρης περασμένης
( μα ποτέ ξεχασμένης ) δεκαετίας του ’50σκληρής μα και ρομαντικής εποχής, που χαρακτήρισε τα νεανικά μικράτα μας χρόνια…χρόνια που « καθορίζουν και σημαδεύουνε ανεξίτηλα κάθε ανθρώπινη ύπαρξη » ( όπως εύστοχα σημειώνει ο ίδιος )…και που στα Μαντουδιανά σχολιαρόπαιδα - νεαρός δάσκαλος λίγο μετά - ο αλησμόνητος Γιώργος Παπαστάμος ζωγράφιζε στον εκπαιδευτικό πίνακα σπαθάτα μαυροχελίδονα - σαν εκείνα τα μουσικά χρονοχελίδονα « που πετάξανε!..». Είχα αναφερθεί εφημεριδικά ( θαρρώ « Παρεμβασιακά» ) παλαιότερα και στις παράλληλες εκείνες δεκαετίες της Λίμνης ( ’50 - ’60 ), όπου σαν όμορες κι’ οι δυόκωμοπόλεις,βιώναμε την ιστορική βορειο-ευβοϊκή μας πορεία, απ΄την πάνω μεριά του Αιγαίου η μια, ως την κάτω εκείνη του Ευβοϊκού η άλλη. Η αναφορά μου ωστόσο εκείνη, θυμάμαι προσέγγιζε το θέμα μου λογοτεχνικά με πληθωρικό το ρομαντικό στοιχείο, όμως ο φίλτατος Παναγιώτης- πρακτικός επιστήμων ο ίδιος -με πυκνότητα έκφρασης και γνωστικισμό, πεζολογεί θετικότερα κι’ ορθολογικά, χωρίς να του λείπει ωστόσο η συναισθηματική φόρτιση, αφού μέσα στο ισόδομο χτιστό κείμενό του συνυπάρχουν τόσο τα παιδικά και λοιπά του βιώματα, οι εμπειρίες των επτά δεκαετιών και οι προσωπικές παρορμήσεις του, που τον ώθησαν στην καταγραφή ενός ποικίλου τολμήματος, προσεγγίζοντας μεν την ιστορικήμελετότητα, αποπνέοντας δε την γοητεία της ιστοριογραφίας με την προσωπική - υποκειμενική του εκτίμηση και την όση δική του ( κι΄είναι πληθωρική ) πρωτογενή έρευνα, σ’ ένα αρχειακό χωνευτήρι αναπολήσεων… Συμπαθητική τελικά - συμπαθεστάτη καταγραφή ενός αγνού ανθρώπου που στοχάζεται και που - όχι! - δεν του λείπει η ειλικρίνεια. Το συναισθηματικό του Προλόγου, το σκεπτικό και οι «βουτιές στο παρελθόν», παράλληλα με τη ορθογνωστική του Πολύ Μακρινού Παρελθόντος, αποτελούν κείμενα ζηλευτά με σεμνότητα, ευγένεια γραφής και βαθύτατες ιδέες.Λόγοι πεζοί, ωστόσο με σοβαρότητα, λόγοι οποσδήποτε ειπωμένοι ειλικρινείς, λόγοι με γνώση!.. Κι’ ύστερα το Μαντούδι!..Η γνωστή τοις πάσι κωμόπολη σε χωρογραφική και ιστορική τοποθέτηση…κι΄ύστερα η γεωργική, η αγροτική ζωή… άλλες ενασχολήσεις κι’ άλλες πρωτογενείς-ποικίλες δραστηριότητες( με μπόλικη ωστόσο χαρακτηριστική κι’ αναγκαία την κυριαρχούσα σ΄όλο το πόνημα λαογραφική του καταγραφέα διάθεση ). Με τα Μεταλλεία- την φυσική « προίκα » του Μαντουδίου, κλείνει το Α’ Μέρος της άκρως ενδιαφέρουσας εργασίας του ο ιστορητής - συγγραφέαςΠαναγιώτης Μπουλουγούρης.Κι’ακολουθούν το Β’ και Γ’ Μέρος τεκμηριωμένα με πλήρη σαφήνεια, οργάνωση και μεσότιτλους σε μια κειμενογραφία συνήθως συνοπτική, αλλά και φορές ( όπου χρειάζεται ) σε μακρύτερες ερμηνείες ( κατά τις τότε συναισθηματικές αντιλήψεις του ). Επαγγελματίες και επαγγέλματα που σήμερα μεταλλάχτηκαν, είτε κι’ εξαφανίστηκαν…το τότε Νοικοκυριό κι΄η ηρωϊκή απέθαντη μάνα, γιαγιά και γυναίκα και κόρη και αδελφή-το συμπαντικό αιώνιο θηλυκό που φέρνει και πλαστουργεί και συντηρεί τη ζωή…τα παιδιά, οι παιδιές, τα τραγούδια και τα παιχνίδια τους στο Μαντούδι…το Σχολειό κι’ οι δασκάλοι κι’ οι « δωρικές » τότε συνθήκες εκπαίδευσης…τα μουσειακά πλέον παλιά Αναγνωστικά( που όσοι συλλέκτες και βιβλιόφιλοι αρχειακά κρατάμε ακόμη στο σπίτι! )…
Βαθιά θρησκευόμενη το ΄50 η ελληνική κοινωνία κι΄η Εκκλησία - όπως κι’ αλλού - θα γίνει για τους Μαντουδιανούς ενορίτες το πιο κεντρικό, το πλέον σημαντικό σημείο αναφοράς και της εκ τούτου λατρευτικής - θρησκευτικής συμπεριφοράς.
Κοινωνία, οι εθιμικές αξίες, η οικογένεια κι’ οι κοινωνικές ( αυτή τη φορά ) συμπεριφορές σε σχέση με τις καινοφανείς Τεχνολογικέςεξελίξεις…το Γλωσσικό ιδίωμα στο Μαντούδι ( σαν όπως της κεντρικής Ελλάδας ), αλλά με τις τοπικές δικές του ιδιαιτερότητες, που τη στεγνότητα προφοράς διαφοροποιούσε ελαφρά προσωδία ( απομεινάρι εκφοράς πολύ αρχαιότερων χρόνων ).
Με την Πολιτική - Οικονομική κατάσταση, σε μια Ελλάδα και πολιτεία ανασυγκρότησης μετά τις περιπέτειες δυό πολέμων ( αντιφασιστικού και εμφύλιου ) και με οικονομία ανομολόγητη…κλείνει τον κύκλο των καταγραφών του ο μονογράφος της Μαντούδιας( δεκαετίας του ΄50), μιας εξιστόρησης πεζογραφημένης - σεμνής, αλλά γραμμένης ωστόσο σε παλμούς ευαίσθητης αναπόλησης που προσφέρει ανάλογες συγκινήσεις, αφήνοντας προεκτάσεις σε επέκεινα στοχασμούς. Στοχασμούς στο νεώτερο πολίτη, κάτοικο κι’ αναγνώστη των σημερινών καιρών για τα τότε τεκταινόμενα ενός - όχι και τόσο μακρυνού- παρελθόντος. Κι’ όχι, δεν το κάνει ο συγγραφέας για να ευχαριστήσει - ούτε τον αναγνώστη, ούτε τον εαυτό του - αλλά φορές ( σαν πηγαία εξομολόγηση ) μας πληροφορεί για πολλά και μας δραστηριοποιεί σε πολλά…
Με τέτοιες επίπονες παρελθοντικές καταγραφές, ανάμεσα σ’ ένα θολό ορίζοντα μεταξύ αναπόλησης και πραγματικότητας, που φέρνουν κοντά μας παρωχημένα βιώματα των προγόνων μας και του περίγυρου δράσης τους ( και που σήμερα διαφοροποιείται - ποιος ξέρει προς πού;.. ), ο συγγραφέας μας πληροφορεί και μας προβληματίζει για ένα μελλοντικό ακαθόριστο πού!!..
Σ΄έναΕπίλογο γνωστικό μνημονικής αρετής, που αναφέρεται σε μια κατάσταση σημερινή ( πολλαπλώς ζοφερή ), αναγκάζεται - ίσως κι’ από παρόρμηση εσωτερική - να προσδώσει ελπίδα και θάρρος καιδύναμη, χαρισματικά ψυχικά στοιχεία που εκ γενετής χαρακτηρίζουν την υπόσταση του έμφρονος όντος - ανθρώπου…
Με τέτοιες παρελθοντικές καταγραφές κι’ ανιστορήσεις, μπορούμε οι έμπειροι παλαιοί να διδάξουμε και ωθήσουμε τους νεώτερους σ’ ένα μέλλονελπιδοφόρως καλλίτερο, κι’ ίσως εμείς - παιδιά τότε μιας δύσκολης πιο σκληρής εποχής - ν’ αναζητήσουμε ( τ’ αλίμονο! ) απραγματοποίητα κάποτε όνειρά μας, σ΄ένα δικό και καταδικό μας « βαλς των χαμένων ονείρων!..».
Τούτη η συγγραφική - ερευνητική εργασία του Παναγιώτη Μπουλουγούρη, (πουπαραπληρεί την παλαιότερη σημαντική ιστοριοδιφική έρευνα του φίλου καθηγητή Κωστή Βέττα - Μαντούδι, το χρονικό ενός τόπου ) θα πρέπει να δει τη βιβλιογραφική της έκδοση και - εξυπακούεται - την τιμητική βράβευση του συγγραφέα από τον Δήμο μας και την Κοινότητα Μαντουδίου, διεκδηκώντας μάλιστα και τον Έπαινο ( ή Εύφημη Μνεία ) της Ακαδημίας των Αθηνών. Όσο για μας, τους « Παρεμβασιακούς » κάποτε επίδοξους και φερέλπιδες συγγραφείς…« κανείς δεν μας είδε - γι’ αυτό δεν μας ξέρει κανείς - και μας λησμόνησανόλοι » ( όπως και κάποτε το ΄λεγε ο Παπαστάμος ).
Αλλά…καλλίτερα και θυμόσοφα τόπε σε μια τότε συνήθη οινοποσιακή μας συνεύρεση ο μοναδικός κι΄αλησμόνητοςΔημήτρηςΡικάκης: « Ατυχώς…η πίτσα εκάει!!! ».
Δ.Α. « ΕΛΥΜΝΙΟΣ »
Όταν μια εργασία σου δέχεται την θεαματικά θετική κρίση του έμπειρου και πολυγραφότατου Ελύμνιου, σημαίνει, ότι κάτι έχεις κάνει καλό. Φίλτατε Δημήτρη η ανάλυσή σου με ξάφνιασε ευχάριστα. Ο ιδιαίτερος τρόπος με τον οποίο αναφέρεσαι στα γραφόμενα μου, ήταν η καλύτερη ικανοποίηση για μένα. Ευχαριστώ απέραντα για όλα όσα γράφεις!
ΑπάντησηΔιαγραφή