Για την Εκδήλωση με θέμα "Φυσικές Καταστροφές, Κλιματική Αλλαγή και Διακυβέρνηση: η Επόμενη Μέρα"

 

Γράφει η Νέλλη Ψαρρού

Αίμα και Τιμή ενός εθελοντή

Άστραψε και βρόντηξε ο Σταύρος Μπένος, θίχτηκε η τιμή του και η υπόληψή του, από τις αναφορές στο κράτος δικαίου και στο Σύνταγμα(!), σε εκδήλωση που συμμετείχε ως ομιλητής.  

Την Τετάρτη 15 Νοεμβρίου πραγματοποιήθηκε εκδήλωση με θέμα "Φυσικές Καταστροφές, Κλιματική Αλλαγή και Διακυβέρνηση: η Επόμενη Μέρα"

, από το Κέντρο Ευρωπαϊκού και Συνταγματικού Δικαίου (Ίδρυμα Τσάτσου), στην αίθουσα του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών. Συμμετείχαν ως εισηγητές οι νομικοί και καθηγητές:

Εμμανουέλα Δούση, καθηγήτρια ΕΚΠΑ

Μαρία Καραμανώφ, επίτιμη αντιπρόεδρος ΣτΕ

Κώστας Καρτάλης, καθηγητής ΕΚΠΑ

Γιώργος Μπάλιας, αναπληρωτής καθηγητής Χαροκόπειο παν/μιο

και ο Σταύρος Μπένος, πρόεδρος του Διαζώματος, πρώην Υπουργός

Αναρωτηθήκαμε πολλοί, τι δουλειά έχει ο πρόεδρος του Διαζώματος σε μια επιστημονική εκδήλωση ανάμεσα σε καθηγητές και νομικούς. Και πράγματι, ο Σταύρος Μπένος έλαμψε δια της ανεπάρκειας του λόγου του και, κυρίως, για την ανάρμοστη συμπεριφορά του. Μετά από σημαντικές και ενδιαφέρουσες εισηγήσεις, μίλησε με ένταση αναφερόμενος συνεχώς στον εαυτό του και το σπουδαίο έργο του στην πόλη “του”, την Καλαμάτα, και μετά στην Βόρεια Εύβοια. Έλεγε πράγματα που δεν ισχύουν και μετέτρεψε την εισήγησή του σε αντιπαράθεση με την κα Καραμανώφ αναφερόμενος συνεχώς στο όνομά της (παρόλο που η ίδια ούτε αναφέρθηκε στον ίδιον ούτε το έχει κάνει ποτέ), και στο τέλος την εγκάλεσε να πάρει πίσω όσα είπε!Μάλιστα, όταν η κα Καραμανώφ προσπάθησε να απαντήσει, δεν της έδινε το μικρόφωνο και, όταν αυτή μίλαγε, φώναζε δίπλα της μην αφήνοντάς την να ακουστεί.

Αποτέλεσμα αυτών ήταν να διαμαρτυρηθεί έντονα ο κόσμος για την παρουσία του, να του ζητήσει ο πρόεδρος να συντομεύει, και να εκτεθεί ανεπανόρθωτα στους παριστάμενους και στους διοργανωτές.




Δείτε στο βίντεο αποσπάσματα αυτής της συμπεριφοράς (την οποία περιγράφουμε αναλυτικά παρακάτω):

https://youtu.be/J3GcT2TJ3ko






Είναι φανερό πως, όταν ο κ. Μπένος δεν βρίσκεται σε περιβάλλον που ελέγχει ή όπου τον εκθειάζουν ως “Αξιολάτρευτο ”, τότε φαίνεται η αδυναμία του να σταθεί σε μία πολιτισμένη συζήτηση ή μπροστά σε διαφωνίες. Είναι επίσης φανερό πως κάποιοι τον επιβάλλουν σε τέτοιες εκδηλώσεις, όπου δεν έχει καμία φυσική θέση.

Η Εφημερίδα των Συντακτών έγραψε ένα άρθρο σχετικά, την επόμενη μέρα, όπου περιγράφει τα παραπάνω γεγονότα.
Το ξέσπασμα Μπένου και τα… σπασμένα της κυβέρνησης

Να σημειωθεί ότι η εμπεριστατωμένη εισήγηση της κας Καραμανώφ αναφερόταν στα προβλήματα της διοίκησης και της νομοθεσίας που τελικώς οδηγούν στην υποβάθμιση και την μη προστασία του περιβάλλοντος στην Ελλάδα. Αξίζει τον κόπο να την ακούσετε (48'-1:10:00''), καθώς είναι αναρτημένη, όπως και όλη η εκδήλωση εδώ (ακολουθεί μία περίληψή της παρακάτω):

https://www.youtube.com/watch?v=eHvK32xrQ5w


Μία παράταιρη παρουσία

Η εισήγηση του Μπένου (στο 1:41:14-2:02:40 του βίντεο της εκδήλωσης ) ξεκίνησε ως εξής:

“Θα αλλάξω τελείως όσα είχα να πω μετά από τις εισηγήσεις, Θα το παίξω κι εγώ Αλίκη στη Χώρα των Θαυμάτων, κα Καραμανώφ. Εγώ έχω διακυβερνήσει φυσικές καταστροφές, είναι το Είναι μου, το DNA μου, από πολύ νέος... Είμαι 45 χρόνια στη δημόσια ζωή... Θα σας βάλω στην πραγματικότητα γιατί τα έχω ζήσει ως φυσικός πρωταγωνιστής.... Είμαι... Έχω κάνει... Συνεργάστηκα με τους πιο σημαντικούς... Είχα κι έναν άλλον σπουδαίο πολεοδόμο σύμβουλό μου... Είμαι ο μόνος δήμαρχος στην Ελλάδα που...

Δεν φταίει πάντα το κακό κράτος, φταίει η ιστορία, φταίει ότι δεν είχαμε σύλληψη... Εγώ στη Βόρεια Εύβοια έκανα πρόταση στον Πρωθυπουργό να γίνουν τα κέντρα χωροταξίας και περιβάλλοντος που θα έχουν καθολική επιτήρηση των περιβαλλοντικών κανόνων... Στην Καλαμάτα μετακινήσαμε το κέντρο από τα κτήρια στον άνθρωπο...

Στην Εύβοια, με παίρνει ο Πρωθυπουργός... λοιδορήθηκα που δεν δέχτηκα να γίνω υπουργός, ήμουν ταπεινός, ήθελα να πάω ως εθελοντής, ταπεινά, με το αγαπημένο μου Διάζωμα, και κα Καραμανώφ, με έχετε κατηγορήσει πολλές φορές δημόσια, δεν έπρεπε να το κάνετε εν τη απουσία μου, εδώ είμαι τώρα να επαναλάβετε τις κατηγορίες σας. Με κατηγορήσατε ότι παραβιάζω τα άδυτα και το άβατο του περιβάλλοντος επειδή αναθέσαμε τα ειδικά πολεοδομικά σχέδια. Κα Καραμανώφ, δεν είχαμε καμία επιρροή στην ουσία των ειδικών πολεοδομικών σχεδίων, η διαδικασία των δωρεών σέβεται απολύτως το θεσμικό πλαίσιο της χώρας, απορώ πως το αγνοείτε, εμείς δεν κάναμε τίποτα γι αυτό, όλα έγιναν όπως τα λέει ο νόμος και από την τοπική αυτοδιοίκηση και από το υπουργείο περιβάλλοντος”.

Όλα αυτά λεγόντουσαν με συνεχή αναφορά στο όνομα της κας Καραμανώφ, μετατρέποντας την επιστημονική συνάντηση σε ποδοσφαιρικό ντέρμπι! Κι έτσι άρχισε η διαμαρτυρία του κόσμου, που αναρωτιόταν τι σχέση έχουν αυτά με την κλιματική αλλαγή... Σύντομα τον κάλεσε ο πρόεδρος να κλείσει την εισήγησή του...

Κλείνοντας, λοιπόν, είπε πως, α) το Υπουργείο Πολιτικής Προστασίας είναι μια μεγάλη κατάκτηση..., και β) στα θέματα της πρόληψης, των πυρκαγιών και του δάσους, “με τη μελέτη που κάναμε, έχοντας μαζί μου τα δύο πανεπιστήμια και την επιτροπή Γκολντάμερ, καταλήξαμε στο ότι το πιο ρηξικέλευθο μέτρο είναι ο συνδυασμός κυκλικής και κοινωνικής οικονομίας για τον βιώσιμο καθαρισμό του δάσους. Ποτέ η χώρα δεν ασχολήθηκε με την μεγαλύτερη αιτία πρόκλησης των πυρκαγιών, που είναι η βιομάζα”. Τέλος, αναφέρθηκε στην Θεσσαλία, λέγοντας πως “το πιο κρίσιμο κι εκεί είναι το πολεοδομικό”.




Στην δευτερολογία του, μετά τις ερωτήσεις (αφού πολίτες και Ευβοιώτες πήραν το λόγο και διαμαρτυρήθηκαν για όσα ψευδώς αναφέρθηκαν), είπε το καταπληκτικό ότι, “Και στην Καλαμάτα και στην Βόρεια Εύβοια ήμουν εξωθεσμικός”, και πως, “αν γινόταν ένα υπουργείο, εκείνο θα ήταν εξωθεσμικό διότι εκείνο θα συγκέντρωνε περιστασιακά αρμοδιότητες και μετά θα ήταν μεγάλο πρόβλημα η μεταβίβαση αυτών των αρμοδιοτήτων”. Επίσης, μας ενημέρωσε πως “Υπήρχε Υπουργείο Καλαμάτας, δεν ξέρω αν το γνωρίζετε” - κάτι που πράγματι δεν γνωρίζει κανείς εκτός από τον ίδιον.... [Πραγματικά αναρωτιέται κανείς αν πρόκειται για άγνοια ή για “παράσταση δράματος”, όπως χαρακτηρίζει την παρουσία του ο συντάκτης της Εφημερίδας των Συντακτών ]

Τέλος, αναφέρθηκε ξανά στην μεγάλη διαβούλευση που έγινε στην Β. Εύβοια,καθώς αυτό “είναι στο DNA μου”, και στο πρόγραμμά του, όπου “όλα τα έργα έχουν ενταχθεί σε χρηματοδοτικό πρόγραμμα”. Κάπου εδώ άρχισαν ξανά οι διαμαρτυρίες από τον κόσμο, αφού υπήρχαν αρκετοί Ευβοιώτες και γνώριζαν πως αυτά δεν ισχύουν ((στο 2:29:05 – 2:35:30 της εκδήλωσης).




Αργότερα πήρε τον λόγο η κα Καραμανώφ, και είπε: “Για την έγκληση που μου έγινε από τον κ Μπένο: εμείς οι δικαστές έχουμε μια επαγγελματική διαστροφή που είναι η προστασία του κράτους δικαίου και της δημοκρατίας. Βασική αρχή του κράτους δικαίου και της δημοκρατίας, πριν δούμε αν αυτή είναι καλή, κακή ή μέτρια, είναι η ερώτηση, ποιος είναι αυτός που την έβγαλε: έχει αρμοδιότητα και, αν ναι, από που την αρύεται. Αυτό που έγινε στη Β.Εύβοια, και όχι μόνο εκεί αλλά προβλέπεται να γίνει και σε άλλες περιοχές που έχουν πληγεί, είναι τελείως εξωθεσμικό. Άκουσα τον κ. Μπένο να μιλάει για τα επιτεύγματά του, που δεν ξέρω αν χρειάζεται να το αμφισβητήσω ή όχι, γιατί δεν τα γνωρίζω, αλλά μιλάει σε πρώτο πρόσωπο. Για να μιλάει κανείς σε πρώτο πρόσωπο, πρέπει να έχει την αρμοδιότητα. Η αρμοδιότητα προήλθε με έναν τελείως εξωθεσμικό τρόπο σύμφωνα... [εδώ κόπηκε η φωνή στο βίντεο....] ... (νομοθεσία) γιατί αποκλείει τις μηδενικές προσφορές και είναι ιδιαίτερα αυστηρή με τις ιδιαίτερα χαμηλές προσφορές. Έτσι, όταν θέλει κανείς να κάνει κάτι, δεν είμαστε στον 17ο αιώνα όπου ο ευεργέτης έκανε ότι ήθελε και διαμόρφωνε μία πόλη ή μία χώρα, είμαστε υποχρεωμένοι να τις τηρήσουμε αυτές τις διαδικασίες. Όσο καλή θέληση, όσο ανιδιοτελείς κι αν είμαστε. Αυτό είναι το μεγάλο πρόβλημα σε αυτές τις διαδικασίες, είναι ότι είναι τελείως εκτός κράτους δικαίου. Αυτό”.




Εδώ απαίτησε πάλι ο Μπένος τον λόγο, για να πει ότι, “Στο κράτος δικαίου λοιπόν οι νόμοι, που εγώ τους στήριζα απολύτως, και υπάρχει νόμος για την προσφορά δωρεών, και εγώ τον τήρησα απολύτως κα Καραμανώφ. Δεν έγινε καμία εξωθ... και σας παρακαλώ πάρα πολύ να το αποσύρετε αυτό, είναι μεγάλη μομφή για μένα, γιατί εγώ έχω προστατέψει και με τη ζωή μου το περιβάλλον ... Είναι εξωθεσμικό να τηρείς τη νομοθεσία;”.




Η Καραμανώφ προσπάθησε να απαντήσει αλλά δεν την άφηνε υψώνοντας τη φωνή και κρατώντας το μικρόφωνο συνέχισε να λέει: “Υπάρχει η διαδικασία κύριοι, και την διαστρεβλώνει η κα Καραμανώφ, είναι η προσωπική μου τιμή αυτή και δεν επιτρέπω στην κα Καραμανώφ να την στραπατσάρει με αυτόν τον τρόπο. Και με το κύρος που έχει πραγματικά ως εξαιρετική νομικός. Εγώ έχω δώσει το αίμα μου για το περιβάλλον, δεν μπορεί να με τσαλαβουτάνε έτσι, σας παρακαλώ πολύ... Είναι η ζωή μου η ίδια δηλαδή, Έχω πονέσει για το περιβάλλον, και το πρώτο που έκανα στην Εύβοια είναι να αναθέσω τα Ειδικά Πολεοδομικά Σχέδια, με νόμο για να επιταχύνω τις διαδικασίες για να πάμε γρήγορα, για να μην καταστραφεί η περιοχή. Τον νόμο για την προσφορά δωρεών, που τηρήθηκε απολύτως. ... “Προσβάλλεται η τιμή μου”, είπε σε γλαφυρό τόνο ξανά ο κ. Μπένος, και πρόσθεσε προς την έμπειρη νομικό: “Έχετε διαβάσει τον νόμο;”



Αυτό που κατάφερε να διευκρινίσει η κα Καραμανώφ είναι ότι “οι δωρεές γίνονται στα πράγματα που δωρίζονται. Μπορείς να δωρίσεις χρήματα για να γίνουν οι διαγωνισμοί, κλπ κλπ. Δεν μπορείς να δωρίσεις αντικείμενο κρατικής αρμοδιότητος”.




Είναι απορίας άξιο γιατί θίχτηκε προσωπικά ο κ. Μπένος από την παρουσίαση για τις προβλέψεις του Συντάγματος και των διατάξεων που ορίζουν τις δωρεές και τις διαδικασίες ανάθεσης έργων. Σε κάθε περίπτωση, εξεπλάγην ακόμη και ο πιο υποψιασμένος από την αμετροέπεια, του να καταγγέλλει δημόσια την έμπειρη νομικό για ανύπαρκτα γεγονότα και να της ζητά να ανακαλέσει την εισήγησή της!




Στη συνέχεια παραθέτω μία δική μας περίληψη της εισήγησης της κας Καραμανώφ, που είναι ιδιαίτερα χρήσιμη για την κατανόηση των ζητημάτων που αντιμετωπίζουν όσοι προσπαθούν να προστατεύσουν το περιβάλλον στην Ελλάδα σήμερα.







Εισήγηση της Μαρίας Καραμανώφ




(Στο 48'-1:10:00 του βίντεο της εκδήλωσης: https://www.youtube.com/watch?v=eHvK32xrQ5w)




Η κλιματική αλλαγή, που την βλέπουμε όλοι γύρω μας, παρουσιάζεται ως ο δαίμονας που φταίει για όλα. Όμως, δεν είναι η ασθένεια, αλλά ένα από τα συμπτώματα της διατάραξης της οικολογικής ισορροπίας του πλανήτη – κι αυτό αποτέλεσμα του οικονομικού μοντέλου που εφαρμόζεται σε όλον τον κόσμο. Κι αυτό το συνεχίζουμε, νομίζοντας ότι αντικαθιστώντας τη φύση με τις πολλά υποσχόμενες τεχνολογίες θα λύσουμε τα προβλήματά μας.

Η ίδια η ΕΕ είναι διχασμένη ανάμεσα στην προστασία του περιβάλλοντος και την βιωσιμότητα, και στον ανταγωνισμό για την οικονομική ηγεμονία. Έτσι, για παράδειγμα, πέρυσι ο κανονισμός που ψήφισε με αφορμή τον πόλεμο στην Ουκρανία, ουσιαστικά εξουδετέρωσε τις περιοχές Νατούρα που η ίδια είχε θεσπίσει.

Αυτό είναι το τοπίο σήμερα. Η αιτία δεν είναι η κλιματική αλλαγή, που ήρθε ως μετεωρίτης στη ζωή μας, καθώς είναι και η ίδια μια φυσική καταστροφή που οφείλεται στην άρνησή μας να πάρουμε πολύ στα σοβαρά την παγκόσμια περιβαλλοντική κρίση. Αν θέλουμε να κάνουμε κάτι, πρέπει να δούμε τη χθεσινή μέρα και να αναρωτηθούμε τι δεν κάναμε καλά. Εγώ θα εστιάσω στις δεσμεύσεις μας στις διεθνείς συνθήκες, και στο Σύνταγμα, που αντιστοιχούν στις 3 βασικές δεσμεύσεις μας στο Ρίο.




Ενδυνάμωση του κράτους (των 3 εξουσιών) για να σχεδιάσει και υλοποιήσει βιώσιμες πολιτικές.


Δημιουργία νέων θεσμών και εργαλείων για τον σκοπό αυτό


Αποδοχή από την κοινωνία νέων αξιών και τρόπου ζωής




Η ενδυνάμωση του κράτους ήταν σημαντική διότι, όπως λέμε, Think Globally, Acty Locally, δηλαδή ότι, ναι μεν το περιβάλλον δεν έχει σύνορα αλλά μόνο στον τόπο σου ξέρεις τις συνθήκες και έχεις τα εργαλεία για να παρέμβεις όπως πρέπει.

Όμως η παγκοσμιοποίηση έδωσε άλλες προτεραιότητες και οδήγησε τα κράτη να δώσουν τις αρμοδιότητές τους σε μηχανισμούς που δεν ενδιαφέρονται για το περιβάλλον. Ειδικά μετά το 2010, στην Ελλάδα το ζήσαμε σε μεγάλη κλίμακα, με βαθιές αλλαγές στην απορρύθμιση και ιδιωτικοποίηση του κράτους, αλλά και στην δημιουργία του ΤΑΙΠΕΔ όπου όλες οι υποδομές και τα ακίνητα δεν μπορούν να εξυπηρετήσουν τη βιώσιμη ανάπτυξη.




Όλα αυτά δεν αποτελούν δικαιολογία για όσα κάνουμε ως κράτος, για το ότι παραβιάζουμε το Σύνταγμα και τις συνθήκες που έχουμε υπογράψει. Είχαμε στα χέρια μας τα εργαλεία από την νομική τάξη, εγχώρια και διεθνή.




Τρεις κατηγορίες αρμοδιοτήτων έπαιξαν ρόλο σε αυτές τις καταστροφές:

Η προστασία των δασών και των ευαίσθητων οικοσυστημάτων


Ο χωροταξικός και πολεοδομικός σχεδιασμός


Η διαδικασία της περιβαλλοντικής αδειοδότησης




Το κράτος, αφού ενσωμάτωσε με καθυστέρηση τις σχετικές οδηγίες και εισήγαγε την λέξη “βιώσιμος” σε νομοθετήματα άσχετα με αυτό, έκανε ότι μπορούσε για να μην υλοποιήσει τίποτα από αυτά. Αλλεπάλληλα νομοθετήματα, καταστρατήγηση της προστασίας των Νατούρα (έχουμε καταδικαστεί στην ΕΕ), παραβίαση των αρχών του χωροταξικού σχεδιασμού. Τον χωροταξικό σχεδιασμό, αντί να τον χρησιμοποιήσουμε για να προστατεύσουμε το περιβάλλον και την αγροτική γη, αντί να χωροθετήσουμε τις παραγωγικές δραστηριότητες με βάση τη φυσιογνωμία και τις αντοχές κάθε περιοχής, κάναμε ακριβώς το αντίθετο: τα ειδικά χωροταξικά για τις ΑΠΕ, εξορύξεις, ΠΟΑΥ κλπ, επιτρέπουν τα πάντα παντού, και συνήθως εκπονούνται από τους ίδιους τους ενδιαφερόμενους. Ο χωροταξικός σχεδιασμός έχει γίνει δέλεαρ για κάθε επενδυτή με κατ' εξαίρεση προνομιακό καθεστώς για επενδυτές. Η περιβαλλοντική αδειοδότηση έχει αχρηστευτεί από τον νομοθέτη, που μάλιστα πανηγυρίζει για την “πάταξη της γραφειοκρατίας”, και για την “επιτάχυνση της ανάπτυξης” με fast track προθεσμίες με μια ανύπαρκτη διοίκηση όπου ένας άνθρωπος υπογράφει τα πάντα. Και τα δικαστήρια αποφεύγουν να τα ελέγξουν.



Πώς τα πετύχαμε όλα αυτά; Πώς μειώσαμε αντί να αυξήσουμε την ικανότητα του κράτους και αχρηστεύσαμε τα εργαλεία που είχαμε στη διάθεσή μας;

Έγινε με την εξουδετέρωση του κράτους δικαίου. Στη συνείδηση όλων αυτή είναι η εκτελεστική εξουσία, η δημόσια διοίκηση, που έχει τη διαδικασία λήψης των αποφάσεων: αδειοδοτεί, προετοιμάζει με βάση το Σύνταγμα τους νόμους, μετατρέπει τον αφηρημένο κανόνα δικαίου σε πραγματικότητα. Γι αυτό το Σύνταγμα κατοχυρώνει τη λειτουργία της. Διότι η ουσία εξαρτάται από την διαδικασία, και όχι από την καλή θέληση, την έμπνευση ή την επιβολή. Τουλάχιστον όχι στη Δημοκρατία. Έχουμε ξεπεράσει το στάδιο της ιστορικής εξέλιξης όπου ένα πρόσωπο ή μία ομάδα προσώπων, ανάλογα με το όραμά του και με νομιμοποίηση τη δύναμή του ή το χάρισμά του είτε την οικονομική του ισχύ ή ελέω Θεού, μπορούσε να επιβάλει το όραμα αυτό στους υπόλοιπους και να καθορίσει την τύχη τους. Η δημοκρατία βασίζεται στην διαδικασίες, και τέτοιες έχουμε νομοθετημένες, αλλά δεν έχουμε εξουσία πρόθυμη να τις σεβαστεί. ... Η διοίκηση έχει κατακερματιστεί ώστε να μην υπάρχει συντονισμός... Μετά το 2010 έχει απολέσει και πολλά από τα έμπειρα στελέχη της, και οι νόμοι δεν συντάσσονται από αυτά αλλά από τα επιτελεία των υπουργών, κι αυτό στην καλύτερη περίπτωση, όταν δεν ανατίθενται σε φορείς του ιδιωτικού τομέα.




Οι δημόσιες συμβάσεις είναι μια διοικητική διαδικασία, που υπόκειται σε αυστηρούς περιορισμούς από το ενωσιακό δίκαιο. Αλλά τελευταία έχουμε δει ένα καινούριο φαινόμενο που παρακάμπτει και αυτή την έννομη τάξη, την δωρεά προειλημμένων και προκατασκευασμένων διοικητικών αποφάσεων που δωρίζονται στο κράτος χωρίς καμία διαδικασία, και το κράτος τις αποδέχεται με μία απλή υπογραφή – κι αυτή η υπογραφή δεν μπορεί να υποκαταστήσει τη δημόσια διοίκηση.




Οι καταστροφές που θρηνούμε σήμερα θα μπορούσαν να είχαν αποφευχθεί ή μετριαστεί αν είχαμε σεβαστεί όλα τα παραπάνω και αν είχαμε τηρήσει όσα προβλέπονται.

Αν συνεχίσουμε να βλέπουμε τις καταστροφές ως ευκαιρίες που μας δίνουν την δυνατότητα να υλοποιήσουμε οράματα και σχέδια που κανονικά θα προσέκρουαν στην έννομη τάξη, φοβάμαι πως τα πράγματα θα γίνουν χειρότερα.




Άφησα τελευταία την κοινωνία των πολιτών ως πιο σημαντική και την υιοθέτηση από αυτήν ενός τρόπου ζωής που θα ανταποκρίνεται στις περιβαλλοντικές προκλήσεις. Υπάρχουν πολίτες που ενημερώνονται, απαιτούν να ακουστούν θεσμικά, αλλά δεν τους ακούν πραγματικά, παρότι είναι πολύ εμπεριστατωμένοι. Η ακρόαση της φωνής των πολιτών είναι πολύ σημαντική, είναι η επόμενη μέρα αλλά και νομική υποχρέωση. Άλλωστε, οι πολίτες πληρώνουν το τίμημα.




Τι πρέπει να κάνουμε; Ακριβώς τα αντίθετα από όσα κάνουμε ως τώρα.

Έχουμε τρέξει προς την αντίθεση κατεύθυνση; Πρέπει τώρα να τρέξουμε διπλά αλλά προς την σωστή κατεύθυνση – όπως συμβούλευσε η Βασίλισσα την Αλίκη στη Χώρα των Θαυμάτων.