Ζεμπίλης στη Βουλή: Ο εκσυγχρονισμός της δικαιοσύνης αποτελεί κυρίαρχο κοινωνικό αίτημα!

 

Υπερψηφίστηκε χθες αργά το βράδυ στην Ολομέλεια της Βουλής το νομοσχέδιο του Υπ.Δικαιοσύνης για την επιτάχυνση της δίκης στο Συμβούλιο της Επικρατείας. Ο εισηγητής του Σ/Ν Θανάσης Ζεμπίλης, μεταξύ άλλων, ανέφερε:

 

         “Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι στις μέρες μας ο εκσυγχρονισμός της δικαιοσύνης αποτελεί κυρίαρχο κοινωνικό αίτημα! Αποτελεί τον δείκτη για να διαπιστώσουμε το μέγεθος της αποφασιστικότητας για βαθιές τομές και διαρθρωτικές αλλαγές. Έτσι, δεν θα ήταν υπερβολή να πούμε ότι στα μάτια του κόσμου συνιστά την μεταρρύθμιση των μεταρρυθμίσεων. Και πράγματι κατά τη νέα θητεία της κυβέρνησης το Υπουργείο Δικαιοσύνης προχωρά με θάρρος και γοργούς ρυθμούς σε μια συστηματική και ολοκληρωμένη προσπάθεια για να αντιμετωπίσει τις παθογένειες της Ελληνικής Δικαιοσύνης. Με αυτόν τον τρόπο αποδεικνύεται ότι η Ελλάδα μπορεί να γίνει μια βαθιά μεταρρυθμιστική χώρα, όταν υπάρχει το κοινωνικό αίτημα, η πολιτική βούληση και οι άνθρωποι στο πεδίο να υλοποιήσουν τις αλλαγές. Σε αυτό το πλαίσιο το παρόν Σ/Ν επιχειρεί  την αναμόρφωση της ακυρωτικής δίκης και τον εκσυγχρονισμό του ΣτΕ, που φέτος, παρά 5 χρόνια, συμπληρώνει έναν αιώνα από την ίδρυση του. Είναι δε σίγουρο ότι στα 95 αυτά χρόνια το ΣτΕ μέσα από αλλεπάλληλες κρίσεις, κατόρθωσε να προσαρμοστεί στις εκάστοτε ανάγκες και τελικά να κερδίσει την αναγνώριση και τον σεβασμό. Ακόμα και σε ταραγμένες ιστορικές περιόδους το ΣτΕ παρέμεινε οχυρό της δημοκρατίας και  του κράτους δικαίου, αφήνοντας ανεξίτηλη τη σφραγίδα του στην οργάνωση και τη λειτουργία της πολιτείας, αποτελώντας τον πλέον σταθερό πυλώνα της. Διαχρονικά, λοιπόν, θα μπορούσε να πει κάποιος ότι το ΣτΕ ανταποκρίθηκε στις υψηλές απαιτήσεις που καθορίστηκαν από την πρώτη ημέρα της ίδρυσης του από τον Ελευθέριο Βενιζέλο. Έτσι, οι οραματισμοί του Ελ. Βενιζέλου και η εξέλιξη του δικαστηρίου στη διαδρομή του χρόνου δικαιώνουν τη φράση του Ζαν Μονέ: «Τίποτα δεν είναι δυνατόν χωρίς τους ανθρώπους, όμως και τίποτα δεν διαρκεί χωρίς τους θεσμούς». Ένα, μάλιστα, από τα κύρια χαρακτηριστικά λειτουργίας του κατά την πρώτη περίοδο ήταν και η σύντομη διαδικασία απονομής δικαιοσύνης. Ο Μ. Στασινόπουλος στα πορίσματα νομολογίας του 1959, καυχάται ότι το ΣτΕ συγκρινόμενο με άλλα ευρωπαϊκά δικαστήρια  είχε ιδιαιτέρως ικανοποιητικούς ρυθμούς στην εκδίκαση των υποθέσεων. Αυτή θα έπρεπε να είναι εξ ορισμού η αδιαπραγμάτευτη αρχή για ένα δικαστήριο, που προστατεύει το κράτος δικαίου, ακρογωνιαίο λίθο του οποίου αποτελεί η παροχή έγκαιρης, πλήρους και αποτελεσματικής έννομης προστασίας. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια εξαιτίας του μεγάλου αριθμού των εκκρεμών υποθέσεων και της καθυστέρησης στην έκδοση των σχετικών υποθέσεων, που αγγίζουν τα όρια της χρονικής αρνησιδικίας, προσβάλλοντας τον ίδιο τον πυρήνα του άρθρου 20 του Συντ., υπονομεύεται η παροχή αποτελεσματικής προστασίας.

          Απαιτείται, συνεπώς, η διάγνωση του μεγέθους του προβλήματος, επί τη βάση των στατιστικών στοιχείων ως προς τον χρόνο έκδοσης των δικαστικών αποφάσεων. Έτσι, λοιπόν, από τα στοιχεία της ΕΕ για την διοικητική δικαιοσύνη στην Ελλάδα, προκύπτει ότι απαιτούνται 551 ημέρες για την έκδοση πρωτόδικης απόφασης και 1107 ημέρες για την εξάντληση όλων των βαθμών (δλδ και του ΣτΕ), επίδοση που είναι η 2η χειρότερη στην ΕΕ.  Μία από τις κύριες αιτίες είναι ότι η απουσία σταδίου προδικασίας και αυστηρών προθεσμιών για την αποστολή των απόψεων της διοίκησης συνεπάγεται καθυστέρηση στην επεξεργασία των υποθέσεων, εισαγωγή υποθέσεων με ελλείψεις, συσσώρευση των υποθέσεων στις δικασίμους και απεριόριστο αριθμό αναβολών.  

          Αυτές τις παθογένειες έρχεται να θεραπεύσει το ΣN του Υπουργείου Δικαιοσύνης με τίτλο «Τροποποίηση του π.δ. 18/1989 «Κωδικοποίηση διατάξεων νόμων για το Συμβούλιο της Επικρατείας»  – Μεταφορά διαφορών στα Τακτικά Διοικητικά Δικαστήρια – Ρυθμίσεις για πιλοτική ή κατόπιν προδικαστικού ερωτήματος δίκη ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας – Άλλες διατάξεις του Υπουργείο Δικαιοσύνης". Έτσι το παρόν  επιχειρεί μέσω ενός νέου δικονομικού μηχανισμού τον εκσυγχρονισμό και εξορθολογισμό της διαδικασίας εκδίκασης των υποθέσεων ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας, καθώς και την εξάλειψη των δικονομικών δυσλειτουργιών που έχουν διαπιστωθεί στην πράξη. Ειδικότερα, μέσω μιας ευρείας δέσμης δικονομικών παρεμβάσεων, που αποτυπώνονται στο Β’ μέρος του παρόντος, επιδιώκεται η απλοποίηση της δικονομίας του δικαστηρίου, η ενίσχυση μικρότερων και πιο ευέλικτων δικαστικών σχηματισμών, η εισαγωγή μηχανισμών διήθησης των ενδίκων μέσων, η ενδυνάμωση του σταδίου της προδικασίας και η αναβάθμιση του ρόλου του εισηγητή, προκειμένου να εκλογικευθεί η κατανομή της εργασίας εντός του Δικαστηρίου. Και όλα αυτά κατατείνουν προς την κατεύθυνση της αποδοτικότητας και της εντατικοποίησης των εργασιών του Δικαστηρίου. Αυτό είναι απαραίτητο καθώς από τα πρόσφατα στοιχεία ως προς την παραγωγικότητα των δικαστηρίων προκύπτει ότι κατά μέσο όρο οι διοικητικοί πρωτοδίκες εκδίδουν 8,6 αποφάσεις τον μήνα, οι διοικητικοί εφέτες 3,75 αποφάσεις τον μήνα και οι σύμβουλοι της Επικρατείας 0,7 απόφαση τον μήνα- δηλαδή ούτε 1 απόφαση το μήνα-, ενώ οι αρεοπαγίτες αντίστοιχα 2,6 αποφάσεις τον μήνα”

….“ Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, το παρόν Σ/Ν, τήρησε πλήρως τους κανόνες της καλής νομοθέτησης, τόσο ως προς τη δημόσια ανοικτή διαβούλευση, όσο και ως προς την ακρόαση των φορέων κατά την επεξεργασία του, οι οποίοι διατύπωσαν εποικοδομητικές προτάσεις και θετικά σχόλια, ιδιαίτερα οι τρεις δικαστικές ενώσεις των Διοικητικών Δικαστών, του Ελ.Σ. και του ΣτΕ. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο πρόεδρος της Ενωσης Δικαστικών Λειτουργών του ΣτΕ μίλησε για μια Ιστορική Μεταρρύθμιση. Ωστόσο, πολλές φορές για να καρποφορήσουν οι μεταρρυθμίσεις χρειάζεται και εύφορο έδαφος. Στη προκειμένη περίπτωση έχει ιδιαίτερη αξία ότι η πρόταση νομοθέτησης προς το Υπουργείο Δικαιοσύνης προήλθε από την Ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας, που σημαίνει ότι αποδέχθηκαν οι δικαστές το κοινωνικό αίτημα για ποιοτική και επίκαιρη δικαιοσύνη.  Και είναι πολύ σημαντικό οι δικαστικοί λειτουργοί να αντιλαμβάνονται ότι είναι μέρος του προβλήματος, αλλά και της λύσης του. Και τούτο, διότι κανένας θεσμός δεν σώθηκε ποτέ ερήμην του.

          Οφείλουμε, επίσης , να συγχαρούμε τον Υπουργό κ. Γ. Φλωρίδη, τον Υφυπουργό κ. Γ. Μπούγα και όλους όσοι εργάστηκαν και συνέδραμαν για αυτό το νομοτεχνικά άρτιο Σ/Ν, που συμβάλλει στην αναμόρφωση και διαμόρφωση του ρόλου του ΣτΕ σε ένα σύγχρονο δικαστήριο 95 χρόνια μετά την ίδρυση του! Τέλος καλούμε όλες τις πολιτικές δυνάμεις να υπερψηφίσουν το παρόν Σ/Ν, ώστε η δικαιοσύνη να εξακολουθήσει να αποτελεί το καταφύγιο των αδυνάτων! ”