Η Γιάννα Κορέλη-Μπουλουγούρη ως μέλος της Διεθνούς Ένωσης Ελλήνων Λογοτεχνών και Καλλιτεχνών συμμετείχε στο 15ο Συμπόσιο Πρακτικής Φιλοσοφίας, που διοργάνωσε το ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΟ ΦΟΡΟΥΜ.
Το συμπόσιο πραγματοποιήθηκε στο Πνευματικό Κέντρο της Αθήνας από 17 έως 19 Οκτωβρίου.
Συμμετείχε με τη πιο κάτω ομιλία , και εξέθεσε τον συνημμένο ζωγραφικό της πίνακα στην σχετική έκθεση, που διοργανώθηκε παράλληλα με το Συμπόσιο.
Για το 15ο Συμπόσιο Πρακτικής Φιλοσοφίας ( Αθήνα 17-18-19 Οκτώβρη)
Η συμβολή της Κλασσικής Πρακτικής Φιλοσοφίας στην ανάπτυξη αισθήματος ευθύνης σε σχέση με μείζονα Διεθνή και Παγκόσμια . . προβλήματα!
Λέγομαι Γιάννα Κορέλη-Μπουλουγούρη, γεννηθείσα το 1956, εκ Στροφυλιάς Β. Ευβοίας ορμώμενη, τόπος καταγωγής και διαμονής μου! Ψυχολόγος-ψυχοθεραπεύτρια, αλλά και Εικαστικός- Λογοτέχνης- Ποιήτρια, τακτικό μέλος της ΔΕΕΛ, εδώ και πολλά χρόνια!
Έλαβα πρόσκληση και πάλιν από το Φορέα μου, τη ΔΕΕΛ, να συμμετάσχω στο 15ο Παγκόσμιο Φιλοσοφικό Φόρουμ, στην Αθήνα, και παρά τις αποστάσεις και τις δυσκολίες μου, ανταποκρίνομαι, όπως και στο περυσινό, μάλιστα και με εικαστική μου παρουσία με ένα προφητικό μου έργο, ( Λάδι σε μουσαμά, με τίτλο, ‘Το κλειδί του Μέλλοντος’)
Χαιρετίζω τις εργασίες και του 15ο Φόρουμ με πολύ προβληματισμό, αφού ζούμε πλέον σ’ έναν κόσμο ακατανόητο και παρανοικό με συνεχείς απειλές!
Το μόνο, που μένει ως ελπίδα και παρηγοριά, είναι οι Μνήμες, η Ιστορία και η συνεργασία ανθρώπων των Γραμμάτων, της Τέχνης και του Πνεύματος, ώστε να ενδυναμωθούμε, να οπλιστούμε και ν’ αντισταθούμε στους ζοφερούς, αλλοτριωτικούς, σαρωτικούς, σκληρούς και ανεμοδιαβολεμένους Καιρούς μας! Θέλουμε τη Ζωή μας, την ωραιότητά της, την Ομορφιά της, την Ειρήνη και τη Συνεργασία, ώστε ν’ ανυψωθεί ο άνθρωπος, να φτάσει εκεί, που προόρισται να φτάσει! Δεν υπάρχει, δε μπορεί να υπάρξει, άλλος σκοπός απ’ αυτόν, θεωρώ! Ο μονόλογός μου, ο καημός μου!
Πριν από 35 και πλέον χρόνια, ένας καθηγητής μου, μούχε πει: ‘Αν διαβάσεις το δίτομο έργο του Καρλ Πόππερ, ‘Η Ανοιχτή Κοινωνία και οι εχθροί της’, ‘Το Γλάρο Ιωνάθαν’ του Τσέχωφ και ‘Το Τρίτο Κύμα’ του Άλβιν Τόφλερ, δε χρειάζεσαι τίποτε άλλο, έχεις καταλάβει τον Κόσμο και τη Δομή του και θα είσαι υποψιασμένη για τα πάντα γύρω σου, βαθειά συνειδητοποιημένη!
Όντως, τα διάβασα, τα μελέτησα κι αγωνιζόμουν, κι αγωνίζομαι όλα μου τα χρόνια μέσα από το λειτούργημά μου ως ψυχολόγος, μέσα από την οικογένειά μου, αλλά και μέσα από διάφορους κοινωνικούς φορείς και μετερίζια, γνήσια εθελόντρια, για έναν Κόσμο καλλίτερο, με κοινωνική συνοχή, με αξίες, με συνεργατισμό για την Ειρήνη, την ευθύνη, το δίκιο, τη διαφώτιση, την ελευθερία και τη χαρά της ζωής, που είναι τόσο σύντομη και το μόνο μας δωρισμένο, τόσο πολύτιμο και μοναδικό αγαθό!
Όμως, απογοητεύτηκα οικτρά! Ο Κόσμος μας έγινε χειρότερος, χωρίς βάθος και ουσία, ρηχός και δόλιος! Δε μπορούμε να παραδώσουμε τη σκυτάλη και την Αειφορική μας σκέψη! Η Ζωή, η Ιστορία, ο Κόσμος προχωρεί με ακμές και παρακμές, τεθλασμένη η Πορεία!
Πάντοτε, υπήρχαν Προφήτες, γόνοι αρίστων, που γνώριζαν, έβλεπαν και νουθετούσαν αποσυρμένοι από το ανόητο κι απάνθρωπο Γίγνεσθαι της Εποχής τους! Στα χρόνια τα δικά μου και των συνομηλίκων μου, δύο ‘Προφήτες’ είναι επίκαιροι, κι ότι προφήτευσαν ζούμε, ακριβώς, Σήμερα!
Ο Τζορτζ Όργουελ, Βρετανός συγγραφέας, λογοτέχνης, δημοσιογράφος (1903- 1950) με καταγωγή από ευγενείς και κληρικούς, κληρονόμησε μεν την ευγένεια από τους προγόνους του, δε συνέβη το ίδιο και με την οικονομική τους ευμάρεια δε! Πέθανε νέος, μόλις 46 ετών, φτωχός και άρρωστος! Πρόλαβε, όμως να συνειδητοποιήσει την κοινωνική ανισότητα και αδικία, να αντιτίθεται στα ολοκληρωτικά καθεστώτα, και αφοσιωμένος στο Δημοκρατικό Σοσιαλισμό, επηρέασε τη μαζική και πολιτική κουλτούρα της Εποχής του! Κατάλαβε τον Δρακόντειο έλεγχο, μέσω προπαγάνδας, παρακολούθησης, παραπληροφόρησης, άρνησης της αλήθειας και αυταρχικών πολιτικών, που καταδεικνύονται, σαφέστατα, στον ξεκάθαρο προφητικό του λόγο!
Τον φόβισε πολύ, ότι θα μας καταστρέψουν αυτά, που μισούμε! Στο περιβάλλον του ‘1984’, που ήταν το Μέλλον τότε, που κατέλυε τη διάθεση για επιθυμία, με το ‘Μεγάλο Αδελφό’, την πειθαρχία, την καταστολή και το φόβο, μεταμορφωνόταν η ελευθερία σε φενάκη!
Στην αντίπερα όχθη, ο Άλντους Χάξλευ (1894-1963), Άγγλος Μυθιστοριογράφος, Σατυρικός ποιητής, Φιλόσοφος, και καθηγητής Πανεπιστημίου, προερχόμενος από οικογένεια επιστημόνων, γνωστών ταλέντων και διασήμων! Προείδε, ότι θα οδηγηθούμε σε μια ηλίθια, τετριμμένη κουλτούρα, με μοναδικές ασχολίες την υπερκατανάλωση και την αδηφάγα ικανοποίηση των αισθήσεων!
Η τέλεια Δικτατορία θα έχει τη εμφάνιση της Δημοκρατίας. Μια φυλακή χωρίς τοίχους, στην οποία οι κρατούμενοι δε θα ονειρεύονται να δραπετεύσουν! Ένα σύστημα δουλείας, όπου χάρη στην κατανάλωση και τη διασκέδαση, οι δούλοι θα αγαπήσουν τη δουλεία τους! Η γοητεία της Ιστορίας και το αινιγματικό της δίδαγμα είναι, ότι από Εποχή σε Εποχή τίποτε δεν αλλάζει κι όμως τα πάντα είναι διαφορετικά! Αν γνωρίσεις την αλήθεια θα γίνεις έξω φρενών, γι αυτό, πρακτικά, θα προτιμάς τη ψευδαίσθηση! Οι ορθολογιστές και οι ψαγμένοι είναι σε εγρήγορση, για να αντιταχθούν στην Τυραννία, δεν έλαβαν υπόψη, όμως, τη σχεδόν άπειρη όρεξη των ανθρώπων για βλακώδεις περισπασμούς!
Προφήτες και οι δύο του Σημερινού μας κόσμου, το ‘1984’ με το ‘Μεγάλο Αδελφό’ ο Όργουελ και με το ‘Θαυμαστό καινούριο Κόσμο’ ο Χάξλευ, περιέγραψαν τη μελλοντική δυστοπία! Μια ατέρμονη κατάσταση ασφάλειας, που οι μικρές δόσεις δηλητηρίου θα χάριζαν στον άνθρωπο ευχάριστα όνειρα! Θα είναι μια επικράτεια χωρίς πραγματική ζωή, μια συνθηκολόγηση με την τεχνολογία πάνω απ’ τον ανθρώπινο πόνο!
Στην Εποχή του διαδικτύου, της Παγκοσμιοποίησης και του νεοφιλελεύθερου ρεαλισμού, το βιβλίο του Χάξλευ περιγράφει την Πραγματικότητα που ζούμε! Σήμερα, μπορείς να κυνηγάς κάθε επιθυμία σου, να συμμετέχεις στους ρυθμούς της Ελεύθερης Αγοράς, χωρίς προσκόμματα ανέλιξης, να βιώνεις έναν ωκεανό επιλογών, που μπορούν να ικανοποιήσουν το Είναι σου! Η Πολιτική και η Μοίρα της Ανθρωπότητας διαμορφώνεται από ανθρώπους χωρίς ιδανικά και μεγαλείο! Mη μου πείτε, ότι δεν τα ζούμε όλα αυτά μαζί, Σήμερα , και του Όργουελ την προφητεία και του Χάξλευ, ανάμεικτα και μπερδεμένα, αλλά με κλίση στο ‘Θαυμαστό μας καινούριο κόσμο’;
Είχα δει στο παρελθόν μια σχετική ταινία επιστημονικής φαντασίας και το μόνο, που θυμάμαι, είναι ότι οι άνθρωποι ήταν ‘ευτυχισμένοι’ μέσα σε πλήρη απάθεια κι αδιαφορία! Δεν αισθανόντουσαν! Σαν ανδρείκελα περιφέρονταν ανέκφραστοι! Το φοβήθηκα το Μέλλον αυτό, και σκέφτηκα περίτρομη, μήπως και επαληθευτεί!
Τι είναι χειρότερο, άραγε, να βλέπει κάποιος θεωρίες συνομωσίας ή να κάνει, ότι δε βλέπει τις πράξεις των συνωμοτών; Τι είναι πιο επικίνδυνο η στέρηση της πληροφορίας ή η υπερπληροφόρηση; Η απόκρυψη της γνώσης ή ο ευτελισμός της; Τα διλλήματά μου και πολλών, επίσης!
Ο Χάξλευ προέβλεπε, ότι στο απώτερο Μέλλον θα έχει επικρατήσει το Παγκόσμιο Κράτος με τη βοήθεια των Μεγάλων Διαχειριστών! Δέκα ισχυρότατα αφεντικά, που θάχουν σαν σκοπό, να μετατρέψουν τους ανθρώπους σε ευτυχισμένους δούλους, χωρίς τη χρήση βίας και καταστολής!
Αν μπορούσαν να εξαλείψουν την Παιδεία, την Ιστορία, την Παράδοση, την Τέχνη, την Πολιτική, τη Θρησκεία, την Πάλη των Τάξεων, το Θεσμό της Οικογένειας, την Αγάπη, τότε οι άνθρωποι θάναι ευτυχισμένοι! Μήπως δε συμβαίνει; Η αναζήτηση της ευτυχίας κατά τους διαχειριστές, θα πρέπει να συντελείται μπροστά στις οθόνες, όπου οι άνθρωποι θα νιώθουν, ότι συμμετέχουν σε όσα διαδραματίζονται σε αισθησιακά θεάματα, που θα προβάλλονται! Ένα είδος Εικονικής Πραγματικότητας, δηλαδή!
Σήμερα, η Μοναξιά, η ελλιπής κοινωνικοποίηση, αλλά και η απομόνωση μπορεί να έχει σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία μας, καθώς πέρα από ορμόνες δυσαρέσκειας και μοναξιάς, που εκρήγνυνται στον εγκέφαλο, αυξάνουν σε μεγάλο ποσοστό τον κίνδυνο εμφάνισης Άνοιας ή Νευρολογικών διαταραχών!
Έρευνες έχουν δείξει, πως άτομα, που είχαν υγιείς συναισθηματικές σχέσεις με τους κοντινούς τους ανθρώπους κι ένα υγιές Κοινωνικό πλαίσιο, είχαν πολύ περισσότερες πιθανότητες, να είναι πιο ευτυχισμένοι και να ζήσουν περισσότερα χρόνια!
‘Ο θαυμαστός μας κόσμος’ του Χάξλευ, (1932), λοιπόν! Φουτουριστικό Παγκόσμιο Κράτος! Οι πολίτες βιομηχανικά παραγόμενοι, η κοινωνική ιεραρχία αυστηρότατη κι η Τεχνολογία να συμμετέχει στη δημιουργία μιας απόλυτα δυστοπικής Κοινωνίας! Το βιώνουμε, το βλέπουμε, όσοι μπορούμε, αν όχι οι πολλοί, που παρασύρονται άβουλοι, μοιραίοι στη χοάνη του τίποτα και πολτοποιημένοι!
Πως αντιστέκεσαι άνθρωπε, σήμερα, ώστε να παραμείνεις φυσικός, εξελικτικός, διαλεκτικός, ανθεκτικός, έντιμος, ωραίος κι όμορφος, τιμώντας τη ζωή, το θείο δώρο μας, τη Φύση και τους Νόμους της, ώστε ν’ αναμορφώνεις τα δεδομένα στο χώρο και στο χρόνο σου;
Έχουμε κληρονομημένους θησαυρούς στα μπαούλα μας, ξεχασμένους! Ας τ’ ανοίξουμε, να νιώσουμε γεμάτοι, πλούσιοι και σίγουροι! Η Οικουμενικότητα γεννήθηκε εδώ!
Το να δημιουργείς τον κόσμο σου και να ζεις μέσα σ’ αυτόν, το προσφέρει μόνον η Τέχνη! Καθαρό κόσμο, ωραίο, αγνό, μέσα στο φως και τα Ελληνικά χρώματα! Κλείνω την Πατρίδα μου και όσα είμαι μέσα στο δικό μου κόσμο! Σεμνύνομαι και διδάσκω τα Ελληνικά πρότυπα! Αν το μάτι σου βλέπει Ελλάδα, με την πειθαρχία του φωτός μπορείς να εκφράσεις το Σήμερα! Ο Έλλην άνθρωπος, Ελληνίδα, εγώ, ξεκινάει μέσα απ’ το χώμα, τη γη του, την Παράδοσή του, έχει αρχέτυπα! Δε μπορείς να ενισχύσεις την πολιτισμική ταυτότητα, θα πρέπει να συνειδητοποιηθείς, γνωρίζοντας τις λέξεις και τις έννοιες!
Γνωρίζουμε την έννοια της Αγιότητας, της Βασιλείας και της Κυριότητας του Θεού; Πολύ εμπεριστατωμένα μας τ’ άφησε ο διάσημος Αθηναίος, Φιλοσοφικότατος νους και μέλος του ανωτάτου δικαστηρίου, ο Διονύσιος, που προσήλθε στο Χριστιανισμό και επί πλέον μαρτύρησε!
‘Αγιότητα, λοιπόν, είναι η καθαρότητα, η ασημάδευτη από οποιοδήποτε μίασμα, η πλήρης και ολότελα άσπιλη. Βασιλεία είναι η τακτοποίηση κάθε ορίου, κάθε τάξης, κανονισμού και κατάστασης. Κυριότητα δεν είναι μόνον η υπεροχή πάνω στους χειρότερους, αλλά και η συνολική των καλών και αγαθών και πλήρης ολοκτησία, καθώς και η αληθινή και αμετάβλητη βεβαιότητα. Γι αυτό και η κυριότητα ετυμολογείται από το ‘κύρος’ και το ‘κύριο’ και το ‘κυριεύον’. Θεότητα είναι η πρόνοια, που θεάται τα πάντα, και με τέλεια αγαθότητα ‘περι-θέει’, (περιέχει) και συνέχει τα πάντα, τα γεμίζει με τον εαυτό της και υπερέχει από όλα, όσα απολαμβάνουν τα δώρα της πρόνοιάς της’. Πολύ γοητευτικά όλα αυτά, και αν ενστερνιστείς και τη Στωική Οπτική του Επίκτητου του σκλάβου, του αυτοκράτορα Μάρκου Αυρηλίου και του Σενέκα, προσωπικότητες απ’ όλα τα κοινωνικά στρώματα, θα ευχηθώ την καλή μας πορεία προς το φως! Τη γλώσσα μου έδωσαν την Ελληνική στις αμμουδιές του ονείρου, που λέει κι ο Ελύτης μας!
Τον Επίκτητο, τον Μάρκο Αυρήλιο, τον Σενέκα και τον Κήπο του Επίκουρου, ως Επικούρεια κι εγώ, η Ελληνίδα, προτείνω για τη φαρέτρα μας στη λαχανιασμένη ζωή μας! Το νέο κύμα αντίληψης θέλει να πολτοποιήσει τα πάντα! Θέλουμε να γίνουμε πολτός;
Ο Επίκτητος (50-138μχ), παιδί δούλων, αγοράστηκε από τον Επαφρόδιτο, Γραμματικό του Νέρωνα, δούλος κι αυτός, κι ακολουθούσε τον κύριό του και μάθαινε! Του επέτρεπε, ο Κύριός του, να παρακολουθεί το Μουσώνιο Ρούφωνα, τον ρούφηξε, κυριολεκτικά, το Στωικό της Εποχής, που δεν θα τον θυμόταν κανείς, αν δεν ήταν κανάλι του ο Επίκτητος κι αυτόν, που δεν άφησε γραπτά, επίσης, αν δεν συγκρατούσε σε γραπτά ένας μαθητής του, ο Φλάβιος Αρριανός, τα κύρια σημεία της διδασκαλίας του! Ο Επαφρόδιτος τον απελευθέρωσε, αργότερα, κι ο Επίκτητος δίδασκε τη Στωική φιλοσοφία… Μου έμεινε η συνόψιση της φιλοσοφίας του σε δυο λέξεις: ‘Ανέχου κι απέχου’. Πρώτα, πες στον εαυτό σου, ποιος θέλεις να είσαι κι ύστερα πράξε και ζήσε σύμφωνα μ’ αυτά! Να τιμωρείς τα ελαττώματα σου, για να μην τιμωρείσαι εσύ απ’ αυτά! Το έργο του Επίκτητου είναι ένας θησαυρός σοφίας για καθημερινή χρήση, για όποιον αναζητά έμπνευση, αντοχές και γαλήνη στη ζωή του!
Ο Σενέκας (4πχ-65μχ), Ρωμαίος πολιτικός, ρήτορας, Στωικός φιλόσοφος! ‘Ζούμε με κανόνες μίμησης! Η αποδέσμευση από το πλήθος είναι σωτήρια! Ευτυχισμένη είναι η ζωή η εναρμονισμένη με τη φύση σου! Μόνον η Αρετή σε χαροποιεί! Η Αρετή δεν αποδέχεται το χυδαίο! ‘Όταν σταθείς πάνω από την απόλαυση, θα σταθείς και πάνω από τον πόνο, απαλλαγμένος από το φόβο και την επιθυμία! Τίποτε δε θα κάνω για να εντυπωσιάσω! Το ύψιστο αγαθό είναι η Αρετή και είναι αθάνατο!
Ο Μάρκος Αυρήλιος (121μχ - 180μχ), Ρωμαίος Αυτοκράτορας και Στωικός, ένας από τους μεγαλύτερους ηγέτες και καλούς στην Ιστορία, μας υπενθυμίζει, ότι η αληθινή ευτυχία δεν έγκειται στις εξωτερικές συνθήκες, αλλά στις δικές μας συμπεριφορές και επιλογές με την ευθύνη μας! Το μόνον, που έχει σημασία στη ζωή είναι η Ηθική! Είναι ο τρόπος, που επιλέγεις να ζεις και να πράττεις! Όσο ζεις, όσο είναι ακόμη δυνατόν, γίνε καλός! Το μοιραίον κρέμεται πάνω σου, μην αποστρέφεσαι το θάνατο, δες τον με ευαρέσκεια, γιατί ακόμη κι ο θάνατος είναι ένα από τα πράγματα, που θέλει η Φύση! Η ψυχή σου βάφεται με το χρώμα των σκέψεών σου! Να εναρμονίζεσαι με τα πράγματα, που σου έλαχαν και ν’ αγαπάς τους ανθρώπους, που η μοίρα σ’ έταξε να ζεις κοντά τους, να τους αγαπάς αληθινά!
Εδώ ο ρόλος, ο αδιαμφισβήτητος, της Φιλοσοφίας! Αρωγός μας ύψιστος! Μέσω της άσκησης της φιλοσοφίας, ο άνθρωπος μπορεί να διακρίνει τα πράγματα, που βρίσκονται υπό την εξουσία του, από εκείνα, που δε βρίσκονται. Η έννοια της ευδαιμονίας εδράζεται στη γνώση των ‘εφ’ ημιν’ (προσωπικές πράξεις και σκέψεις μας) και των ‘ουκ εφ’ ημίν’ (πλούτος, δόξα κλπ)
Η Φιλοσοφία είναι μία επιστήμη της ζωής. Είναι μία επιστήμη και μία τέχνη, να βρεις την πραγματική ελευθερία, που είναι να ζεις, σύμφωνα με τη φύση σου, ως ένα λογικό ον! Αυτή η φιλοσοφική αναζήτηση, αλλά και η προσαρμογή της ζωής με βάση τις φιλοσοφικές αρχές, είναι, όμως ένας δύσκολος αγώνας, που χρειάζεται όλες τις αρετές ενός πρωταθλητή. Η νίκη πάνω στο παράλογο, τη δυστυχία, τη σκλαβιά των αισθήσεων είναι ουσιαστικά η νίκη πάνω στην άγνοια! Θέλουμε; Εδώ, καλείται ο καθένας μας να δώσει τη μάχη του!
Δεν είναι λίγα αυτά, που διαφυλάττουμε. Είναι η αιδώς, η πίστη, η ευστάθεια, η απαλλαγή από τα πάθη, τη λύπη, το φόβο, την ταραχή με μία λέξη η ελευθερία! Πόσο πουλάς όλα τούτα; Κοίτα πόσο αξίζουν!
Η Φιλοσοφία είναι ιατρείο, λοιπόν, κατ’ εμέ, και η μόνη μας βοήθεια στον ανήφορό μας! Αξίζει να φιλοσοφούμε και ν’ αγωνιζόμαστε, εμείς οι άνθρωποι, η δόξα και η ντροπή του Σύμπαντος! Σας ευχαριστώ από καρδιάς και εύχομαι σε όλους μας, ότι κι αν συμβαίνει και στους δικούς μας Καιρούς – είμαστε, ήδη, σ’ ένα νέο ναδίρ της Ιστορίας μας - του Επίκτητου το: ‘ ανέχου κι απέχου’, του Μάρκου Αυρήλιου το: ‘Γίνετε ή παραμείνετε καλοί και λείοι, προ πάντων η Ηθική, μην αποδέχεστε το χυδαίο! Ενστερνιστείτε την Αρετή, ως το ύψιστο αγαθό κι αθάνατο, και κάντε τη δική σας, αλλά και του Επίκουρου τον Κήπο! Ο χορός της φιλίας να μας παρασύρει όλους στο ευ ζην! Το μόνο, που αξίζει κι έχει νόημα, αφού θα πορεύεσαι με περισσή ευθύνη, μπροστά στα μείζονα προβλήματα και των δικών μας Καιρών! Ο Κήπος του Επίκουρου είναι μια, γεμάτη περίσκεψη, ενίσχυση του Στωικισμού, που όλοι έχουμε ανάγκη, σε μια Εποχή, που μας κατακλύζουν η φλυαρία και η άρνηση! Ο Επίκουρος, λοιπόν, με την άχρονη σοφία του, κι αυτός μαζί, βοηθός μας, Σήμερα!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Tα σχόλια οσο το δυνατόν φιλτράρονται ως προς το ύφος και το ήθος τους.
Kάθε υβριστικό ,προσβλητικό ή άσχετο με το θέμα της ανάρτησης σχόλιο θα διαγράφεται .
Εγκρίνονται μόνο τα μηνύματα στα οποία εκφράζονται υγιείς απόψεις.
Ο κάθε σχολιαστής υπογράφει ηλεκτρονικά το σχόλιο του και είναι υπεύθυνος έναντι των νόμων.
Το ΜΑΝΤΟΥΔΙ NEWS δεν ενστερνίζεται και δεν φέρει καμία ευθύνη για όσα γράφουν οι αναγνώστες στα σχόλια τους.