ΕΛΥΜΝΙΟΣ: Μια επι-Δημική περιπλάνηση

 

 Μια επι-Δημική περιπλάνηση( πολιτιστικά-τουριστικά κ.α. )

 

                      Γράφει ο Δημήτρης Αποστόλου - « Ελύμνιος »

 

                                         Μερικά γεωγραφικά

Ο Δήμος Μαντουδίου - Λίμνης - Αγίας Άννας, ο μεγαλύτερος σε γεωγραφική έκταση Δήμος της Εύβοιας, προσδιορίζει το χαρακτηριστικότερο τμήμα της μεγαλονήσου μας, αναμέσω δυο θαλασσών :

Την κλειστή ( ως λίμνη ) θάλασσα του « ονειρικού » βορείου Ευβοϊκού στο νοτιά και το ανοιχτό του « αμάραντου » Αιγαίου Πελάγους στα βόρεια... Επιπλέον, οι  απορρώγες όγκοι του Κανδήλιου - Μάκιστου όρους στα νοτιοανατολικά, του κρημνώδους Πυξαριά στα βόρεια, του Ξηρού ( Μηρονόρους ) - Τελέθριου ομοίως στα βόρειο και νοτιοδυτικά, οριοθετούν ένα πολύμορφο χώρο, που κατοικείται προνομιούχα και πρώιμα απ΄το ξεκίνημα της ιστορίας - όχι μονάχα της Εύβοιας - αλλά ολόκληρης της Ελλάδας... Η γεωλογική ιστορία του Δήμου μας αποτυπώνεται στις ιδιαιτερότητες των προς τις θάλασσες μακρών δαντελωτών του ακτών, πότε χαλικόστρωτων αμμωδών - που « όλα τα θαλασσινά κοχύλια μπορείς να τα κρατήσεις μες΄την παλάμη σου » - και πότε άγριων βραχωδών θαλασσοσπηλιών, που στους προχωρημένους στον πόντο κάβο τους καιροφυλακτούν και δεσπόζουν « τα φοβερά των βράχων τ΄αγάλματα!..». Περιοχές δασικών απολιθωμάτων στα μεσογειακά ορεινά με υπολελείμματα προϊστορικής πανίδας αρίφνητων χρόνων... μικροί λειβαδότοποι, απαλές πεδιάδες, αλλ΄όμως και φαράγγια δυσπρόσιτα και σύσκιες ρεματιές...συναποτελούν τα φυσικά του Δήμου χαρίσματα που του προσδίνουν θέση επαινετή  στο γεωγραφικό της Ευβοίας και της Ελλάδας στερέωμα...σε συνδιασμό πάντα με το προνομιούχο εύκρατο κλίμα της Χώρας μας. Δεν είναι καθόλου τυχαία λοιπόν, η ανάπτυξη πρώιμων πολιτιστικών στοιχείων από μυθικά, Ομηρικά και συνεχιζόμενα αδιάσπαστα μετέπειτα χρόνια, η πρωτοπόρα συμμετοχή των πρωίμων εκείνων κατοίκων σε Αργοναυτικές, Τρωικές, αποικιακές κ.α. συναφείς δραστηριότητες σ΄ολόκληρο τον Μεσογειακό χώρο, αλλά και σ΄εκείνο το « Μαυροθαλασσίτικο » κι΄Εύξεινο...

                                            Πυριφλεγή...

Σήμερα, μετά τις καταστροφικές πυρκαγιές που πριν λίγο έπληξαν και διαφοροποίησαν καταλυτικά τον επίγειο χώρο επηρεάζοντας δασο-αγροτο-γεωργικές ενασχολήσεις κ.α. συναφή επαγγέλματα, η πλειονότητα των κατοίκων ( ημιαπασχολούμενη ή άνεργη ) προσμένει τη θέσπιση, ή ολοκλήρωση, Κρατικών και Περιφερειακών Προγραμμάτων επαγγελματικής και κοινωνικής στήριξης...και η φύση βέβαια με τη χαρακτηριστική της υπομονή και επιμονή...την αυτό-αποκατάσταση κι΄αναγέννησή της...

                    « Με λογισμό και μ΄όνειρο...» Δ. Σολωμός

Και βέβαια υπάρχουν, προτείνονται και ανοιχτά δημοσιεύονται ή συζητούνται, στόχοι κι΄οράματα ενδιαφέρουσας ανάπτυξης, που όλοι παρακολουθούμε - άλλοτε συμφωνούντες, είτε διαφωνούντες, σαφώς  δημοκρατικά...Όμως ετούτα ξεφεύγουν των δικών μου άρθρων - που ανέκαθεν με στόχο πολιτιστικό - φροντίζω καλολογικά να προσεγγίζω πάντα το θεματικά εξεταζόμενο μ΄αυτοσυνέπεια και με καλοσυνάτη φρόνηση,  δίνοντας σ΄όλους τους εναργείς πολίτες μας που εντρυφούνε στα κοινά ( είτε πολιτευόμενους, είτε - αλλιώς πως - εμπλεκόμενους ), τον αρχειακό - γνωστικό κανόνα, ιστορικό και πολιτισμικό - λέγε « το ήθος της πόλης »...κοντολογίς ο κανόνας κάθε ανάπτυξης »... Και τους μεν εναργείς πολίτες που ασχολούνται με τα κοινά, τους επαινεί ο δημοκρατικός Περικλής στον θείο του « Επιτάφιο » λέγοντας... « τον μη μετέχοντα, ουχί απράγμονα νομίζουμε είναι, αλλά αχρείο!.», ωστόσο στη δική μου δημοσιογραφική συμπεριφορά μετράει πιότερο ο λόγος του Εθνικού μας Ποιητή Δ. Σολωμού, μιλώντας για « λογισμό και όνειρο » - λόγος και πράξη μαζί!.. ( κι΄εδώ το « ήθος της πόλης » συνάδει με την εσωτερική του ατόμου συγκρότηση )...

                                         Ολίγα τουριστικά...

Οι φυσικές ομορφιές που απέμειναν παραμένουν ο καλλίτερος κράχτης και πρεσβευτής μας. Οι όσες παρθένες ακόμη ακτές και η προσεκτική  επιμέλεια των όσων προσφερομένων λειτουργικών...η αποκατάσταση και αξιοποίηση των Καταραχτών και του Κανδηλίου των Ορεινών Λιμνών... η εποπτεία και προστασία των όσων απομείναν δρυμών... η αποκατάσταση παραδοσιακών Κρηνών... η προστασία και αποκατάσταση μνημείων και διατηρητέων αρχιτεκτονημάτων...τα Ιερά Προσκηνήματα κι΄ο θρησκευτικός τουρισμός...και άλλα πολλά συναφή. Και ο αρχαιολογικός πλούτος κι΄οι ανασκαφές κι΄η μουσειακή αξιοποίηση των ευρημάτων...κι΄ο λαϊκός μας πολιτισμός - οι παραδόσεις, τα έθιμα κι΄ήθη των χωριών όλου του Δήμου μας... Γιατί δεν αρκούν μόνο τα χορευτικά. Αυτά στον τομέα τους - σίγουρα τα χειροκροτούμε - προσφέρουν κι΄ευδοκιμούν. Όμως οι Πολιτισμός είναι ένα απέραντο Πεδίο - προ πάντων γνωσιολογικό!.. Κι΄αυτό είναι ο « μέγας απών! »... Ο φιλόσοφος Ιωάννης Θεοδωρακόπουλος έλεγε πως ο Πολιτισμός σήμερα είναι... « το ουσιώδες εν ανεπαρκεία ». Και είχε δίκιο!.. Κι΄εδώ ( παραφράζοντας μια Σωκρατική ρήση ) στηρίζω το λόγο του φιλοσόφου, πως... Πολιτισμός είναι η κοινωνική συμπεριφορά ( κοντολογίς η ανθρωπιά!.. κι΄αυτή είναι η ουσιώδης μας ανεπάρκεια ). Τα « κουλτουριάρικα » παραπληρώματα περί πολιτισμού, δεν είναι...παρά το εξωτερικό επίχρισμα μπογιάς για να καλύπτουμε τις αδυναμίες μας ( όπως η επιπόλαια νοικοκυρά - κάτω απ΄το χαλί τα σκουπίδια... ), ή οι τρακατρούκες των θερινών « Φεστιβαλικών » ( ψυχαγωγικών και μόνον εκδηλώσεων... άντε και των πανηγυριών - παρ΄ότι τα τελευταία έχουν τη λαογραφική τους αναζήτηση )... Εκδηλώσεις που τις βαφτίζουμε « πολιτιστικές » όλες αυτές για δημιουργία εντυπώσεων. Κατά τα άλλα...« άλλα λόγια ν΄αγαπιόμαστε »  και το « ανεπαρκές ουσιώδες »... εσαεί παραμένει!.. Γιατί η σημερινή παγκόσμια κρίση ηθών κι΄αξιών, δεν είναι... παρά κρίση πολιτισμική - τουτέστιν « ανθρωπιάς! »...

 

                               Τα Μουσεία : Κατοικίες Μουσών

Οκτώ Μουσειακοί χώροι κάνουν ό,τι μπορούν, φιλοξενώντας και διαδίδοντας την ιστορία του Δήμου μας και τον λαϊκό μας Πολιτισμό. Ας τους αναφέρουμε ( εδώ ) ονομαστικά : Ιστορικό και Λαογραφικό Μουσείο της Λίμνης - Μουσείο Βιολογικής Ωκεανογραφίας ( πρ. Υδροβιολογικής Συλλογής Χρηστομάνου ) της Λίμνης ( υπό οργάνωση ) - Μόνιμη Διαρκής Έκθεση Παραδοσιακής Ενδυμασίας Ανδρέα Πέρη της Λίμνης - Λαογραφικό Μουσείο Δ.Χ. Σέττας Αγίας Άννας - Μουσείο Απολιθωμένων Θηλαστικών Κερασιάς - Μουσείο Σαρακατσάνων Μαντουδίου - Μουσείο Δάσους Προκοπίου και Μουσείο ( ομοίως του Προκοπίου ) Μικρασιατικού Πολιτισμού. Σαφώς, να προσθέσω την Αρχαιολογική Συλλογή της Λίμνης που λειτουργεί επίσημα η Αρχαιολογική Υπηρεσία, πιστεύοντας ( χωρίς ικανοποιητικά να γνωρίζω ) και σε μια άκρως ενδιαφέρουσα αυριανή Συλλογή Εκθεμάτων των ανασκαφών της αρχαίας Κηρίνθου κ.α. ευρημάτων του Μαντουδίου, κατά την κρίση της αρμόδιας επί τούτων Αρχαιολογικής μας Υπηρεσίας και την συναινετική βέβαια αποδοχή των φιλαρχαίων κατοίκων.

Αναφέρθηκα στα Μουσεία ως τόπους καταξίωσης, διδαχής και μετάδοσης του Πολιτισμού...εμπειρίες που αποκόμισα απ΄την πολύχρονη θητεία μου στην Επιμελητεία Μουσειακών χώρων.

                                      Τα Ιερά Προσκυνήματα...

...που πέραν του δέοντος Αγιοτικού σεβασμού, συντελούν ομοίως και στο θρησκευτικό τουρισμό, αποτελούν την χαρισματική παρουσία του Θείου στον Δήμο μας. Το πασίγνωστο ανά την Ορθοδοξία Ιερόν Προσκύνημα Οσίου Ιωάννου του Ρώσσου στο Νέο Προκόπι, η Ιερά Μονή « Γαλατάκη » στη Λίμνη, η Ιερά Μονή Οσίου Δαυίδ « Γέροντος » σε Ροβιές-Λίμνη ( σημ. Στον « Ταξιάρχη » των Οροβιών χωρογραφικά θα πρόσθετα και την Ιερά Μονή Οσίας Ειρήνης Χρυσοβαλάντου - που ωστόσο λειτουργεί ως Μετόχιον Της Ι.Μ. Αγίου Γεωργίου Ηλίων ), όλα αυτά τα σεβάσματα, παράλληλα με τα πλήθος εξωκλήσια και τα αρχαιολογικού ενδιαφέροντος σπηλαιώδη εκκλησίδια ( ως του Οσίου Χριστοδούλου του Πατμίου στη Λίμνη και του Αγίου Ανδρέα στο « Γαλατάκη » ), αποτελούν όχι μόνον δωρήματα θεία και ερείσματα χριστιανικής θρησκευτικής συμπεριφοράς... αλλά και πολύτιμα πολιτιστικά τεκμήρια του Δήμου μας...

                                   Δήμος τεσσάρων Οσίων!..

Αξίζει να τονισθεί πως ο Δήμος μας σεμνύνεται με την δαψιλή ευλογία τεσσάρων Οσιακών Μορφών, ήτοι ( σε χρονολογική σειρά ), του Οσίου Χριστοδούλου του Πατμίου, του Οσίου Νεοφύτου του « Προσμοναρίου » του Βατοπεδινού,  του Οσίου Δαυίδ του « Γέροντος », του Οσίου  Ιωάννου του Ρώσσου του εν  Προκοπίω και του Οσίου Ιακώβου Τσαλίκη του « Με συγχωρείτε » - όλων αυτών λατρευομένων εν βορείω Ευβοία και εν τω Δήμο μας.

                            Αγναντεύοντας απ΄το Νύσιον Όρος

Πάνω ψηλά από τις πυραμιδικές κορυφές του Διονυσιακού Νύσιου ( Μηρού ) - Ξηρονόρους,  εραστές των βουνών κι΄αναβάτες, ξεκρίνουμε μ΄αετίσιο το μάτι - σαν όπως μια μινιατούρα ζωγραφικής - το πανοραμικό τοπίο του Δήμου μας. Όχι το θλιβό της προχθεσινής πυρκαγιάς... αλλά ιδεατά εκείνο που ήταν και που βιώσαμε και που σφυρηλάτησε την ψυχή και το χαρακτήρα μας, που έφιαξε τη νοοτροπία μας, που μας έκανε Ευβοείς κι΄Έλληνες... « Αυτό που ήταν κάποτε...θα γίνει ξανά » κατά πως γράφει ο ποιητής και κατά πως νομοτελειακά φροντίζει η φύση...η ζωοδότρα μήτρα αυτή, φυτών, ζώων, κι΄ανθρώπων για τις γενιές τις μελλούμενες... Αναζωογονημένοι απ΄το καθαρό οξυγόνο απολαμβάνουμε το πανόραμα των γύρω στη ρέμβη του κάμπου χωριών, που οι πρεσβύτες κρατάνε ακόμη παλιές παραδόσεις παρωχημένων καιρών και που δεν ξεχωρίζεις όταν σου διηγούνται...να ΄ναι αληθινές ιστορίες;.. ή θρύλοι και παραμύθια!.. Κάτω απ το νοτιά στο κυανό του Ευβοϊκού αναπαύονται - νωχελική η πρωτεύουσα Λίμνη - με τη γειτνίαση των Οροβιών, ονειρευόμενες μέσα στ΄αποκαΐδια τους ένα λαμπρό ναυτικό παρελθόν και τη μυθική - θεϊκή τους προϊστορία... Ανατολικά και σχεδόν κεντρικά ζωγραφίζεται το δυναμικό μεταλλειοφόρο Μαντούδι στο πέρασμα των Σποράδων - μπορεί τώρα πλάϊ σ΄ένα Κηρέα λυμφατικό - ενθουσιασιαστικά όμως προσμένοντας τη διαδοχή της παναρχαίας Κηρίνθου... Πάνω στο όγκο απ΄το βοριά του Αγιόβουνου, η λαογραφικά νοικοκυρεμένη Αγιάννα - πατρίδα εξόχων ανδρών - κρατά τα παμπάλαια Ανθεστήρια και κατηφορίζει το θέρος τουριστικά στο Αιγαίο...

                                                  Επίλογος

 Όλα αυτά, αποτελούντα ένα μικρό μόνον οδοιπορικό με μια διαχρονική προσέγγιση πάνω στην προβολή του βορ. Ευβοϊκού τόπου μας, στα πλαίσια ενός επιθυμητού αξιοπρεπούς τουρισμού.

Δόξα, τιμή και σέβας - υπερηφάνεια και σέμνωμα της βορ. Ευβοϊκής ιδιαιτέρας πατρίδας μας...  

                                                                        Δ.Α. « Ελύμνιος »       

 

 Η φωτό : Το νοτιο-ανατολικό τμήμα του σημερινού Δήμου μας. Στο βάθος το όρος Κανδήλι. Πίνακας του Αμάντι φον Σβάϊγκερ Λέρχενφελντ 1876. ( Τον πίνακα δανείζομαι από παλιότερο δημοσίευμα του φίλου Κώστα Καλιντέρη  fb.1/8/20023 ).