ΝΑΥΤΙΚΕΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ από τον "ΕΛΥΜΝΙΟ"

Ο φίλος μου Η.Β. ( Ηard Βreaker - « σκληροσπάστης » )

 

« Τώρα στο παράθυρο αγναντεύοντας, γέμισαν τα δυό μου μάτια θάλασσα »..

Γράφει ο Δημήτρης Αποστόλου - « Ελύμνιος »

Αρχικά τον είδα σε μια παλιά ναυτική μας αποστολή... μισοξεχασμένη. Σε ποιά;...πάνε πολλά χρόνια τώρα που δεν καλοθυμάμαι...Ή μάλλον - όχι! - θυμάμαι...πως ήταν σ΄ένα σαραντάρι ( 40 tons ) φορτηγό... γερό σκαρί - μήτε παλιό, μήτε καινούριο - με ταξίδια, όπου της υδρογείου και με φορτίο συνήθως σιτηρών και σόγιας ( σογιάλευρο αυτό, των ψυχανθών φυτών ). Στο δρόμο της αποστολής ( είμαστε μπόλικο τσούρμο...), στεκόταν παράμερα μ΄ένα στοχαστικό ύφος απόκοσμο, προσηνής, πράος... φαίνονταν φιλικός απ΄το γαλήνιο του πρόσωπο το στολισμένο με μια ιδέα μισοχαμόγελου - αλλά ωστόσο σε διακριτική από εμάς απόσταση... Σαν μπαρκαριστήκαμε στο καράβι...τα ίδια!.. Δηλαδή, στην κυριολεξία « τα ίδια »...αφού βρεθήκαμε συνεργαζόμενοι στο ίδιο πόστο του Μηχανοστάσιου... εκείνος δόκιμος Μηχανικός Σχολής, μ΄αυριανή καριέρα, κι΄εγώ ( τότε ) απόφοιτος Ναυπηγικής Σχολής, καθώς ταξίδευα για την απόκτηση κάποιας υπηρεσίας χρειαζούμενης στο Τεχνικό το Τμήμα της Εταιρείας που ανήκα.
Ο Γιογκανάντα
Γνωριστήκαμε πιο καλά, σχεδόν με την εγκατάστασή μας στο πλοίο, στην πρύμη του καραβιού - εκεί στον ιστό της σημαίας... Ίδια στητός και ο Η.Β... να ατενίζει τον πέρα βαθύ ορίζοντα και τ΄αφρονέρια της προπέλας... σφίγγοντας παραμάσχαλα ένα ογκώδη τόμο... Τον πλησίασα σιγανά και με προσποιητό ενδιαφέρον - τάχα για τον τόμο! - ( γιατί το πιο πολύ απ΄αυτόν... ήθελα να γνωρίσω Αυτόν!.. ), τον ρώτησα : « Βλέπω διαβάζεις!.. Μπορώ να μάθω για το βιβλίο;.. ». Με μειλίχιο ύφος - ομοίως και χαμογέλιο - « ευχαρίστως » μ΄απάντησε...( συμπληρώνοντας )... « είναι ενός Γιόγκι-Γκουρού, του Παραμχάνσα Γιογκανάντα ». Κάτι είχα ακουστά γι΄αυτόν... ότι υπήρξε δάσκαλος στο παρελθόν του σπουδαίου Μαχάτμα Γκάντι... ότι δίδαξε στην Αμερική... κι΄ότι μετά τον θάνατό του είχε κρατήσει ( λέει ) το σώμα του ατόφιο κάμποσο καιρό!... Περί « Γκουρουϊσμού » και ανατολικών δοξασιών, στις όσες ( τότε ) εγκύκλιες που είχα γνώσεις, τώρα προστίθονταν και τούτες του βιβλίου που σε λίγο διάβαζα... Και ήταν πράγματι μελέτες οντολογικές και υπαρξιακές...θέματα όλες τους που άπτονταν του θεϊσμού και εσωτερισμού... Μα πιότερο θα έλεγα, ήτανε ψυχολογικές, αφού κι΄ο φωτισμένος Μύστης - ο Γκοτάμα Βούδας - παρέπεμπε τη σωτηρία του ανθρώπου στην « δια της ψυχολογίας » εσωτερική αυτοσυγκέντρωση, την κλειστή ενατένιση και τον διαλογισμό... Μεγάλη διαφορά απ΄τις δογματικές αντιλήψεις του Δυτικού Κόσμου... αντιλήψεις μιας Κοσμοθεωρίας εξωτερικής και ανοιχτής, κι΄ ενός πολιτισμού - κατά το πλείστον τεχνοκρατικού - του ενδιάμεσου... Όμως ετούτα αφορούν... άλλους « εργάτες... μ΄άλλα στα χέρια τους ξινάρια » - όπως το θέλει ο Μεγάλος Κρητικός!... Γιατί εγώ αναφέρομαι στους « εργάτες της θάλασσας » όπως εκείνους του Βίκτωρος Ουγκώ...ή τους « κατακαημένους ( πικραμένους ) ναυτικούς » του Νίκου Καββαδία...
« Με βοριά και με νοτιά...και τα λέγαμε!.. »
Μέσα σ΄εκείνο το « πλωτό καλογέρικο μοναστήρι » και στο « κελί » του καθ΄ένας της πελαγινής μοναξιάς... περάσαμε ώρες και ώρες... μερόνυχτα ...μήνες πολλούς... και τι συντυχία που ήταν κι΄αυτή...να βρεθούμε ξανά σε άλλο μας μπάρκο - πάλι στο ίδιο σκαρί!..
« Βράδιαζε ξημέρωνε, πρύμα στον καιρό...»...
...αλλά ο καιρός να που δεν ήτανε πάντα πρύμα...γιατί ανηφορίζοντας προς τη Μάγχη, παραπλέοντας το Πορτογαλλικό Φινιστέρο... φορτσάρισε πάνω στο στρίψιμο το γερό τραμουντανικό... μας πήρε « πλώρα λα πάντα » στ΄ αριστερά... και σ΄ένα τρομαχτικό μπατάρισμα ...ήταν που λίγο μας έλειψε - τόσο δα! - να συναντήσουμε στα μαύρα νερά την χαμένη στον βυθό Ατλαντίδα!..
«...κι΄όταν ξυπνήσεις με διπλή καμπάνα θα πνιγείς!..»
Όμως, ήταν ξανά... που πασχίζοντας ν΄απασφαλίσω το γάντζο της μισάνοιχτης πόρτας...εκείνη έκλεισε στο μπατάρισμα τόσο απότομα και φρικτά, που μου δώρισε ως ενθύμιο το σημάδι της τραυματικής του χεριού μου πληγής (μέχρι τα σήμερα!) ... Ο φίλος Η.Β... έσπευσε απ΄τη διπλανή του καμπίνα να βοηθήσει - ανησυχώντας επιτέλους κι΄αυτός!.. ρωτώντας - με την χαρακτηριστική του δικού του κόσμου - αφέλεια!.. : « Λες να βουλιάξουμε; »... κι΄όταν του είπα...« μπορεί! »... απάντησε : « Καημένη μαμά!.. »...θλιβόμενος - όχι για τον εαυτό του που θα χανόταν... αλλά για την δόλια την μάνα του, που θα θρηνούσε αυτόν - που σε λίγο θα ΄ταν χαμένος!..
« Σπασμένο καράβι να ΄μαι πέρα βαθιά !..»
Πάνω στα διαλυμένα κομμάτια των πάγων της Βαλτικής που επέπλεαν - σαν μικρά σκορπισμένα παγόβουνα... τρομάξαμε στη βάρδια μαζί, στην ξαφνική αλλαγή του βόμβου της μηχανής και του άξονα, καθώς χτυπώντας στους πάγους η προπέλα του καραβιού, έσπασε! χάνοντας το ένα φτερό της... ( Την αντικαταστήσαμε λίγο μετά, στα Ναυπηγεία του Κίελου ). Στην παγωμένη τεράστια πόλη ( τότε του Λένινγκραντ ), ντυμένοι σαν Ρώσοι Κοζάκοι, γούνινα και βαριά ( πάντα σε ψύχος υπό το μηδέν! )... εξερευνούσαμε την Πετρούπολη - την ονομαστή στα παλιότερα χρόνια πόλη των Τσάρων - τριγυρνώντας στα μνημεία, στα μπαρόκ αρχιτεκτονήματα και στα πολυτελή της παλάτια... Στο χειμερινό « Ερμιτάζ » ( μεγαλύτερο σήμερα Μουσείο του κόσμου )...στο θερινό ανάκτορο της Τσαρίνας Αικατερίνης και του Μεγάλου ( εξ΄αγχιστείας ) προγόνου της Τσάρου - του Πέτρου... Στον περίφημο Ναό ( και Μουσείο ) του Αγίου Ισαάκ, πειραματιζόμενοι στο εκκρεμές του Φουκώ πιστοποιώντας σε μοίρες την περιστροφή του πλανήτη...το μούχρωμα ενός πολικού ουρανού σ΄ένα παράξενο - ασυνήθιστο φως...που όμως δεν ήτανε φως...ούτε σκοτάδι!..
« Τον πυρετό στους τροπικούς, του Ρίο τη μαλαφράντζα... »
...και του « Ρίο ντε λα Πλάτα » τ΄« αράχνια »...στις εκβολές του φαρδοπόταμου « Ελ Παρανά ». μ΄ εκείνα τα σχεδόν αθώρητα μικροσκοπικά έντομα - « αραχνούλες »... χιλιάδες - εκατομμύρια!.. που ταξιδεύαν τα ουράνια μίλια κρεμασμένες σε μια μεταξωτή τους κλωστίτσα ( ίδια με αλεξίπτωτο! )...και πέφτοντας στο καράβι... άλμπουρα, μπίγες και ξάρτια τα στόλισαν πανοραμικά με λάμψη αστραφτερή - ασημί... σαν όπως χριστουγεννιάτικο δέντρο!.. Θυμάμαι πόσο αβρά ο Η.Β... κρατούσε μια τόση δα απ΄αυτές τις απαρατήρητες μικρο-υπάρξεις και την σεργιάνιζε ασυνήθιστα προς την πλώρη...ως να κρατούσε την ώρα εκείνη κάτι πολύτιμο - υπερβατικό...είτε προσκόμιζε προς τη Φύση τα όσια κι΄ιερά, όπως...« τα άγια των αγίων!..». Ένας « Ζορμπάς » στοχαστής ήταν για τη στιγμή...κι΄εγώ που τον κοίταζα...του Καζαντζάκη ήμουν ο « χαρτοπόντικας! »...
«... κι΄ο Σταυρός του Νότου με τα στράλια... »
...Κατηφορίζοντας μετά τα « Κανάρια » στον Ισημερινό και περνώντας στο νότιο ημισφαίριο, εκεί που ο ουρανός πλημμυρίζει με πάμπολλα άστρα...εκεί που στον αστερισμό του Τοξότη διχαλώνει ο Γαλαξίας... εκεί που εμφανίζονται τα « Νέφη του Μαγγελάνου »... κι΄όσο ακόμη κατηφορίζεις στα νοτιότερα... πανοραμικά εμφανίζεται - λαμπρός στο στερέωμα - ο « Σταυρός του Νότου » με τον παραπλήσιο απλανή, τον « εγγύτατο » Άλφα-Κενταύρου... αλήθεια εκεί!.. πόσες βραδιές τροπικές και δεν ξενυχτίσαμε... ταξιδεύοντας στον κατάσπαρτο ουρανό!.. Πότε ουρανογραφώντας τους αρχαίους αστερισμούς...πότε μυθολογώντας τις θεϊκές τους καταστερώσεις... πότε Κοσμογραφώντας τα ορατά...πότε φιλοσοφώντας τα πλήθος αόρατα!.. Κι΄ήταν που κλείνοντας κάθε φορά...δίναμε μελλοντικό ραντεβού - δεν ξέρω γιατί!..- πάνω στο δικό μας το βόρειο ημισφαίριο τ΄ουρανού... αναμέσω Περσέα και Πήγασου... εκεί στη συνεφώδη αχλύ του γαλαξία της Ανδρομέδας!..
«...ασάλευτο ένα μαραμπού ( στο πλοίο ) να κοιτάζω...»
Το τεράστιο άλμπατρος ( κι΄όχι εδώ μαραμπού ) που κάθισε κάποτε μεσοπέλαγα στο καράβι μας να ξεκουραστεί... ήταν που κέντρισε του Η.Β... το φιλοζωϊκό του ενδιαφέρον... να το πλησιάσει απαλά και αθώρητα, μήπως και θα μπορούσε ίσως να του προσφέρει κάποια βοήθεια, αν ήτανε άρρωστο, είτε τραυματισμένο...λίγο νερό και φαΐ! Όμως εκείνο - περήφανο κι΄ακατάδεχτο - σαν ξεκουράστηκε... ανοίγοντας τα τεράστια ( 3,5 μέτρα ) φτερά του, σ΄ένα εντυπωσιακό αποχαιρετιστήριο πέταγμα, αφέθηκε του γλαυκού ουρανού και του αφρόστεφου πόντου!.. Κι΄όταν ο αεραγωγός ( ο « φάνης » ) του μηχανοστάσιου κατέβασε ζωντανό ένα τσαλακωμένο πουλάκι... ήταν που ο Η.Β... βάλθηκε να το συνεφέρει με στοργή περισσή και σωστικά να το περιθάλψει...
« Για το Μαντράς, τη Σιγγαπούρ, τ΄Αλγέρι και το Σφαξ...»
Στις εξόδους του στα διάφορα που βρεθήκαμε πόρτα, περιοριζόταν σε λίγα και μόνο ασήμαντα κέρματα...που ερανιστικά, του τα δώριζαν απ΄τα ρέστα τους συνάδελφοι εξοδούχοι... Φορές συνήθιζε εξερχόμενος, τη λύση του « ωτοστόπ », στηριζόμενος στην συμπαθή του εμφάνιση, ( αλλά και στην καλή κατοχή της αγγλικής γλώσσας )...Φορές στεκόταν με άκρα συγκέντρωση ν΄ακούσει τον ατσούμπαλο ήχο ενός μεταλλικού κουτιού που το κατρακυλούσε ο αέρας στο δρόμο...ή φορές αποχαιρετούσε σείοντας την παλάμη σ΄ένα λιλιπούτειο σκουπιδάκι που παράπεσε και ταξίδευε σαν καραβάκι στην θάλασσα... Στον τεράστιο ζωολογικό κήπο « Μπλίτζντορπ » του Ρότερνταμ καρφώθηκε ώρα να ερμηνεύσει το « ηλίθιο » βλέμμα ενός πουλιού ( δώρημα ίσως της μαύρης φυλακής του! )... ενώ εφοδιάστηκε και κυκλοφόραγε στην πόλη, φορώντας τα τεράστια « κιτς » γυαλιά ηλίου ενός « ελέφαντα! »... Στις εντυπωσιακές λίμνες του Καναδά ( Έρι, Χούρον, Σουπέριορ ), γοητεύθηκε με τα ονειρικά « Χίλια Νησιά » του ποταμού Σεν Λορένς...και υστερότερα στις αραβικές χώρες, ενθουσιαστηκε αυτή την φορά, με μια αεράτη χρηστική άσπρη κελεμπία!..
«...παίξε στον άνεμο τη γλώσσα σου και ( γέλα )...»
Πάμπολλες ήταν οι φορές, που ο πλωτός αυτός « Ζορμπάς » είτε σνομπάροντας κατεστημένα ήθη και συνήθειες, είτε αναζητώντας το σημαντικό και μέγιστο μες΄το μικρό κι΄ασήμαντο χάραζε τη δική του φιλοσοφική και θυμοσοφική γραμμή...
Στα βίντεο του σαλονιού, τις ώρες της ανάπαυλας αφήνονταν περιχαρής στα κωμικά καμώματα του Μπένι Χιλ... στις χώρες τότε τις προσκείμενες στα Σοβιέτ, συλλάμβανε από την στεριανή TV τα ξεφωνήματα ( στη γλώσσα τους ) του Μπόλεκ και του Λόλεκ...ή σαν δεν είχε απ΄αυτά, αρέσκονταν να του σκιτσογραφώ τα καραβίσια μας βιώματα σε σάτιρες και κόμικς!..
Στην Αίγυπτο κρυφάκουγε καλοδιάθετα ( μα συμπονετικά ) δυό αραβάκια που τσακώνονταν στην μοιρασιά των σκουπιδιών του πλοίου σ΄εντυπωσιακή ανατολίτικη διάλεκτο... και κάποτε παρακινούσε ένα τζόβενο να δει το ηλιοβασίλεμα!.. « Μα δεν έχει ήλιο!..», είπε το τζόβενο...Κι ο « Η.Β. » του ανταπάντησε... « Σκέψου να είχε και ήλιο!..αλλά αν είχε ήλιο... τότε δεν θα ΄ταν ηλιοβασίλεμα! »...
« Ο μπούσουλας είναι που στρέφει, ή το καράβι!..»
Όμως εδώ, ξεμάκρινα απ΄τη σκιαγραφία του παλιού συντροφοναύτη μου « Η.Β.». Και δεν γνωρίζω - εγώ κι΄αυτός - που ζήσαμε μαζί τα γεγονότα...αν κάπως λογοτεχνικά κατόρθωσα να δώσω μια εικόνα προσιτή με την απτή πραγματικότητα, ή μια φανταστική άλλη εικόνα « πλαστή » της έμπνευσής μου, σε σχέση ανάδρομη : « Ο μπούσουλας είναι που στρέφει, ή το καράβι...». Και τούτο έπραξα για να περιλάβω το βαθύτερο νόημα της ιδιόρρυθμης συμπεριφοράς και νοοτροπίας - που εκείνος καλλίτερα από ΄μένα είχε συλλάβει...Άλλωστε - κι΄είναι αληθινό - πως ένα όμορφο λουλούδι...δεν το απολαμβάνουμε ( ως θα ΄πρεπε ) στην πρώτη του αυθεντικότητα... μα το απολαμβάνουμε μέσω της Τέχνης μεταμορφώνοντάς το ιδεατά - « Πλατωνικά » ( όπως και θα ΄λεγε, ο Νίκος ο Καρούζος ).
Μέχρι την Ανδρομέδα!..
Με τον παλιόφιλο Η.Β... - χρόνια τώρα, χωρίσαμε... Ο Γκουρού Παραμχάνσα Γιογκανάντα που μας έσμιξε κάποτε, δεν υπάρχει - διαλύθηκε και το σώμα του.... Το καράβι που τότε συνταξιδέψαμε πήγε για χώνεψη (skrap), στα διαλυτήρια πλοίων. Η απόσταση και ο χρόνος δουλέψανε καταλυτικά!.. Ο ηλεκτρικός χρόνος που κάποτε πάγωσε διαπλέοντας το « Τρίγωνο των Βερμούδων », πάγωσε και την φιλική μας συμπόρευση, που έμεινε ημιτελής... Ωστόσο - λένε - ( κι΄είναι σωστό ) πως μόνον οι ατέλειωτες ιστορίες μένουν ιδανικές κι΄ακατάλυτες... Μένουνε διαχρονικές...ακόμη κι΄ως τα 2,5 εκατομμύρια έτη φωτός - μέχρι τον Γαλαξία της Ανδρομέδας!... ( « Σκληρο-σπάστη » με πιάνεις;.).
Δ.Α. - « Ελύμνιος »
Σημείωση : Ερανιστικοί μεσότιτλοι του δημοσιεύματος αντλήθηκαν - καθόλου τυχαία - από δημοφιλή στιχουργήματα και τραγούδια ( βασικά του Ν.Καββαδία, αλλά και Σκαρίμπα, Μιχαηλίδη ), που αποδίδουν και ερμηνεύουν κατά τον καλύτερο τρόπο τους συναισθηματισμούς και τα βιώματα της θαλασσινής ζωής.
Η φωτό : «...στην κάμαρά μου ερχότανε γελώντας να με βρεί, κι΄ώρες πολλές για πράγματα περίεργα μου μιλούσε!.. ».