EΛΥΜΝΙΟΝ - ΛΙΜΝΗ

 Μερική αναφορά των φυσικών, μυθικών, ιστορικών, λαογραφικών, πολιτισμικών κ.α. της κωμοπόλεως Λίμνης ( Ελυμνίου ) Ευβοίας.

 

Γράφει ο Δημήτρης Αποστόλου - « Ελύμνιος »

 

« Καλλίστρατος φησί τόπον Ευβοίας το Ελύμνιον...Νυμφικόν δε τινες αυτό φασίν, ότι Ζεύς τη Ήρα εκεί συνεγένετο ». ( Σχολ. εις « Ειρήνη » Αριστοφάνους ).

.

Μυθικά χρόνια - ο Ιερός Γάμος

Από τα θεϊκά - μυθικά χρόνια ( χαραυγή της γέννησης των ανθρώπων ), με τον Ιερό Γάμο του Διός και της Ήρας, ξεκινά κι΄η παρουσία του Ελυμνίου που λάτρεψε το μέγιστο θεϊκό ζεύγος σε κοινό ναό - ίσως « Ηραίο ». Παράλληλα κι΄η παραπλήσια ( αν όχι για ερευνητές συνταυτιζόμενη ) πολιτειούλα των Αιγών με την ξεχωριστή λατρεία αυτή του Ποσειδώνος. Μεταξύ διαφόρων εκδοχών ως προς την ετυμολογία του Νυμφικού Ελυμνίου, προτείνεται και το σύνθετο του ονόματος Ελ + ύμνιον...όπου μας προσανατολίζει στον Υμέναιο - τον Γάμο που αναφέρθηκε - Διός και Ήρας, απ΄ τους πρωτοκατοίκους Ίωνες - Ελλούς το 2.000 π.Χ. : Ελλοί + υμέναιος ( γαμήλιο τραγούδι - ύμνιον ) - Ελ + ύμνιον = Ελύμνιον ( και η προσηγορία Νυμφικόν, μ΄ακρίβεια από το νυφικό τραγούδι ). Όμως ( πέρα απ΄τις γνωστές ) και μια παρωχημένη άλλη εκδοχή που άπτεται των χρόνων ( πέραν του Δωδεκάθεου ) της Ηλιολατρείας προστίθεται κι΄αυτή, καθώς Ηλιωνύμια - έστω παρεφθαρμένα ή μετασχηματισμένα - διασώθηκαν απ΄όλη τη μυθολογία του πρωτοθεού Ηλίου - ιδιαίτερα στις βουνοκορυφές - κι΄έχω δημοσιεύσει αρκετές φορές στο παρελθόν ορωνυμίες του Μακίστου ( Κανδυλίου ) όρους και τοπωνυμίες και ακτωνυμίες, αλλά και του Τελέθριου. Έτσι θα βλέπαμε στο πρώτο συνθετικό του Ελυμνίου, το Ελ δανεισμένο από του Ηλίου ( Ήλιος = Έλιος - και Ελλοί οι λαμπροί ), στο δε δεύτερο συνθετικό το ύμνιον = τον ύμνο, δηλ ολοκληρωτικά το δοξαστικό τραγούδι του θεού Ηλίου... Ηλ-ύμνιον και Ειλ-ύμνιον ( καθώς ως ΕΙΛΥΜΝΙΟΝ το συναντάμε κατά τον 2ο ή 1ο αι.π.Χ. ). Στους γειτονικούς λαούς της εγγύς Ανατολής το Ελ - Ηλ - Ιλ σήμαινε τον Θεό, ομοίως δε το αινιγματικό Ε ( σύμβολο - κλειδί ) στο αέτωμα του ναού του Δελφικού Απόλλωνος, σήμαινε την λατρεία του Απόλλωνος ως θεού του φωτός - Ηλίου. Δυό επί πλέον λοιπόν ορθολογικές εκδοχές περί της ετυμολογίας του Ελυμνίου, που προστίθενται στις όσες άλλες έως τα τώρα υπάρχουσες.

Μυκηναϊκά χρόνια - οι τάφοι

Λείψανα τείχους, δυό τάφοι και αγγεία της εποχής, που τα τελευταία εκτίθενται στην Αρχαιολογική Συλλογή της Εφορείας Αρχαιοτήτων Ευβοίας, στον ισόγειο χώρο του Ιστορικού και Λαογραφικού Μουσείου της Λίμνης

Αρχαϊκά χρόνια

Στην ανατολικότερη χερσόνησο « Ακτή » της Χαλκιδικής και απ΄την πλευρά του « Σιγγιτικού κόλπου », εντοπίζεται βάσει αρχαίων μαρτυριών η πόλη των « Κλεωνών ». Και μπορεί η αρχαιότερη πληροφορία του Πόντιου φιλοσόφου Ηρακλείδη ( 4ος αι.π.Χ. ) στο « Περί Πολιτειών » έργο του να παραμένει γριφώδης για τους σχολιαστές, ως προς την πατρότητα της αποικίας αυτής μεταξύ Χαλκίδος και Ελυμνίου...ωστόσο εξυπακούεται πως και το Ελύμνιον δεν απεμπολεί την διεκδίκησή της...

Κλασικά - Ελληνιστικά - Ρωμαϊκά χρόνια

Ο Ηρακλείδης, ο Αριστοφάνης, ο Σοφοκλής, στους κλασικούς χρόνους αναφέρονται στο Ελύμνιον, ενώ αγαλματίδιο κωμικού σε οκλάζουσα θέση, ενεπίγραφη επιτύμβια στήλη της ΕΛΠΕΝΙΚΗΣ και ιωνικό κιονόκρανο ομοίως εκείνων των χρόνων εκτίθενται στις Αρχαιολογικές Συλλογές Χαλκίδος και Λίμνης. Γραπτές αναφορές των Ελληνιστικών χρόνων κ.α. στοιχεία, πιστοποιούν την τότε ύπαρξη της πόλεως του ΕΙΛΥΜΝΙΟΥ ή ΕΛΥΜΝΙΟΥ ( διαφορά διαλέκτων Ιωνικής - Δωρικής ), ενώ τα Ρωμαϊκά χρόνια σηματοδοτούν μαρμάρινος κορμός Ηρακλή του τύπου Lansdowne, επιτύμβια στήλη του ποθητού ΝΙΚΟΚΡΑΤΗ, δύο Ρωμαϊκά κιονόκρανα και θέρμες ( ή βαλανείο ) που εντοπίζονται με ωραία ψηφιδωτά ιχθύων στο δάπεδο της Παλαιοχριστιανικής « Παναγίτσας » ( φωτό.).

Βυζαντινά χρόνια

Η Παλαιοχριστιανική Βασιλική επί Ρωμαϊκών Λουτρών της Ιουστινιάνειας περιόδου ( « Παναγίτσα » ), αρχιτεκτονικά, γλυπτά μέλη της, επιτόπια κ.α. ευρήματα που εκτίθενται στην Αρχαιολογική Συλλογή Λίμνης και στο Βυζαντινό Μουσείο Αθηνών ( χαλκούν ενεπίγραφο δωδεκακάνδυλο ), μας πληροφορούν για την ύπαρξη ενός ακμάζοντος Βυζαντινού Ελυμνίου. Βαθύριζες παραδόσεις και παραλληλισμοί εποχιακών γεγονότων, το θέλουν να καταστρέφεται από πειρατική επιδρομή Αγαρηνών, κατά τον 9ο μ.Χ.αι. και να οχυρώνεται από τους επιζήσαντες βορειότερα, στην ασφαλέστερη θέση των ανεγερθέντων « Καστριών ». Το μεσογειακό « Καστρινό Ελύμνιο » ξεκινά μια νέα ιστορική πορεία, που θα διαρκέσει κάπου ως τα 600 χρόνια. Κατά τον 11ο μ.Χ.αι. στο ερημωμένο παραλιακό Ελύμνιο, καταφεύγει αναζητώντας τόπο σωτηρίας ο Όσιος Χριστόδουλος ο Λατρινός με μοναχούς και λαϊκούς επήλυδες Πάτμιους και Κώες, ταλαιπωρημένους από κουρσαρικές επιδρομές στους τόπους τους. Ο χαλκέντερος ασκητής θα παραδώσει το πνεύμα του στο Ελύμνιο, το σκήνωμά του όμως βιαίως θα μεταφερθεί « εν μία νυκτί » από Πατμίους μοναχούς στην προσφιλή του « Νήσο της Αποκαλύψεως », όπου και παραμένει σύσσωμο ως σήμερα.

Φραγκοβενετσιάνικα χρόνια

Η δεκάχρονη περίπου λαμπρή πορεία στην Εύβοια του περιώνυμου Ιππότη Λικάριο στα χρόνια του Μιχαήλ Παλαιολόγου - Αυτοκράτορος πλέον της ανακαταλειφθείσης Κωνσταντινουπόλεως ( 13ος μ.Χ.αι.), δίνει προσωρινή δύναμη στο « Καστρινό Ελύμνιο » και την ευκαιρία δράσεως ( ως διαφαίνεται ) μικρού καταδρομικού στολίσκου, που εμποδίζει τις δραστηριότητες των Λατίνων στον βόρειο Ευβοϊκό.

Τουρκοκρατούμενα χρόνια

Το 1470 με την κατάληψη της Χαλκίδος κι΄Ευβοίας από τον Μωάμεθ τον Πορθητή, το « Καστρινό Ελύμνιο » ολοσχερώς καταστρέφεται, τα καστριά του εκ θεμελίων κατεδαφίζονται, οι δε εναπομείναντες - όσοι εκ των κατοίκων του - διασκορπίζονται σε σπηλιές κι΄άλλα αθώρητα μέρη της γύρω περιοχής. Ωστόσο, φαίνεται πως εποικισμοί του κατακτητή θα επανδρώσουν τον τόπο, γιατί λίγο μετά εντοπίζονται στο πάνω ακόμη - το « ύπερθεν Ελύμνιο » - 44 οικογένειες. Χρόνοι του ζόφου...που περιμένουν!..

Παναγία η « Λιμνιά »... σπίθα παρηγορίας

Καταγραμμένη σε θρύλους από πληροφορίες παλιών Λιμνιωτών, μεταφέρεται στο Ελύμνιο από Οθωμανικό εμπορικό καράβι κατά τα μισά του 16ου αι. η Εικόνα της Παναγίας Γλυκοφιλούσης, που βρέθηκε επιπλέουσα στα νερά του βορ. Αιγαίου. Θα τοποθετηθεί φυσικά στην μητρόπολη της μεσογειακής - πάνω Λίμνης, θα λάβει το προσηγορικό της « Λιμνιάς »...κι΄ύστερα θα κατηφορίσει ως λέγεται θαυματουργικά στην ενάλια ζώνη ομού με την πόλη σταδιακά, που παράλια πλέον αναγεννάται... ( Συνεχίζεται ).

Δ.Α. - « Ελύμνιος »

Η φωτό ( Ανθής Αποστόλου ). Λίμνη : Ψηφιδωτό δάπεδο της « Παναγίτσας » Ρωμαϊκών χρόνων.